Μεταξύ της βορειοδυτικής Ελλάδας, της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου μετακινούνταν οι Νεάντερταλ, το προγενέστερο του σύγχρονου ανθρώπου είδος, που εμφανίστηκε 250.000 χρόνια πριν και εξαφανίστηκε πριν από περίπου 40.000 χρόνια, στη Μέση Παλαιολιθική Περίοδο.
Η αποκάλυψη έγινε στο πρόσφατο Συνέδριο για το Αρχαιολογικό Εργο στη Βορειοδυτική Ελλάδα και στα Νησιά του Ιονίου και μένει να ερευνηθούν οι ικανότητες και ο τρόπος ναυσιπλοΐας του προϊστορικού ανθρώπου.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση που έκανε η υποψήφια διδάκτωρ Προϊστορικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Χριστίνα Παπούλια σχετικά με τα νέα δεδομένα για την παρουσία των Νεάντερταλ στην περιοχή, η ανακάλυψη λίθινων εργαλείων σε νησιά όπως η Κεφαλονιά και η Ζάκυνθος -που σύμφωνα με γεωλογικές έρευνες του Πανεπιστημίου Πατρών ήταν νησιά και κατά την Μέση Παλαιολιθική Περίοδο- είναι ιδιαίτερα σημαντική.
«Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι οι Νεάντερταλ διέσχισαν διά θαλάσσης μέρος του Εσωτερικού Αρχιπελάγους του Ιονίου, μια απόσταση 5-7 χιλιομέτρων, ενώ μέχρι πρόσφατα οι πρωιμότερες ενδείξεις θαλάσσιων ταξιδιών ήταν ταυτόσημες με το είδος μας, τον Homo Sapiens», ανέφερε η κ. Παπούλια.
Εστω και αυτό το μικρό ταξίδι ανάμεσα στα νησιά του Ιουνίου απαιτούσε σωστή οργάνωση, σχεδιασμό, προετοιμασία και καλή επικοινωνία μεταξύ των ατόμων της ομάδας για την κατανόηση των καιρικών συνθηκών και την εξεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση πιθανών εμποδίων και κινδύνων μέσα στη θάλασσα.
Η γενικότερη μελέτη της συμπεριφοράς των Νεάντερταλ, μέσα από κινητά ευρήματα σε θέσεις της Ευρώπης και της Ασίας, δείχνει πλέον ότι ήταν αρκετά ικανοί και έξυπνοι κυνηγοί, με ικανότητες σχεδιασμού, οργάνωσης και συνεργασίας, με εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις για την κατασκευή σύνθετων εργαλείων. Σε κάποιες περιοχές φαίνεται πως επέλεγαν να κοσμούν το σώμα τους με θαλάσσια κοχύλια (όστρεα), φτερά πουλιών ή και χρωστικές ουσίες.
Σε πολλές περιπτώσεις έθαβαν τους νεκρούς τους και απ’ ό,τι φαίνεται έβρισκαν τρόπο να κατασκευάσουν πλωτά μέσα προκειμένου να ταξιδέψουν σε σχετικά ήρεμα από ανέμους και ρεύματα νερά, όπως αυτά στο εσωτερικό του αρχιπελάγους του Ιονίου, αν όχι και σε πιο επικίνδυνες θάλασσες όπως το νότιο Αιγαίο.
Η κ. Παπούλια μελέτησε θέσεις της Μέσης Παλαιολιθικής Εποχής στο Μικρό Καρβουνάρι Θεσπρωτίας και σε νησιά του Ιονίου.
Στο Μικρό Καρβουνάρι βρέθηκε μεγάλος αριθμός αιχμών, που σε συνδυασμό με τον εντοπισμό τους στο στενότερο σημείο, στα νοτιοανατολικά της θέσης οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι Νεάντερταλ είχαν βρει ένα ιδανικό σημείο για να κυνηγούν τα θηράματά τους, αφού εκεί μπορούσαν να τα εγκλωβίσουν.
«Μια υπόθεση είναι πως οι Νεάντερταλ έστηναν καρτέρι στο στενό αυτό πέρασμα προκειμένου να κυνηγήσουν τα μεγάλα θηλαστικά που διέσχιζαν το Μικρό Καρβουνάρι, με κατεύθυνση προς τον υγρότοπο Σαΐτα της κοιλάδας του Κοκκυτού ποταμού στη Θεσπρωτία», σημείωσε η κ. Παπούλια.
Παρά τον εντοπισμό λίθινων εργαλείων σε πολλές θέσεις της βορειοδυτικής Ελλάδας, το Μικρό Καρβουνάρι είναι ως τώρα η δεύτερη σε αριθμό αιχμών θέση μετά τον Κοκκινοπηλό Πρέβεζας, που αποτελεί το πλουσιότερο σε λίθινα ευρήματα σημείο της περιοχής, ενώ οι έρευνες έγιναν από το Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών σε συνεργασία με την (πρώην) ΛΒ’ ΕΠΚΑ.
Ανάλογα μεγάλος είναι και ο αριθμός των λίθινων ευρημάτων από το Εσωτερικό Αρχιπέλαγος του Ιονίου, καθώς μόνο από το Μεγανήσι και τον Κυθρό έχουν περισυλλεγεί 863 τέχνεργα που ανήκουν στη Μέση Παλαιολιθική Εποχή, σε έρευνες που έκανε το Πανεπιστήμιο Κρήτης με την (πρώην) ΛΣΤ’ ΕΠΚΑ.
ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ / ethnos.gr
ritzal@pegasus.gr