Του Απόστολου Διαμαντή

O Αλέξης Τσίπρας σημείωσε με έμφαση στο πρόσφατο άρθρο του στους New York Times: «πρέπει να πιεστούν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες για ένα νέο σχέδιο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, που θα βασίζεται στις εκθέσεις Ντράγκι και Λέτα».

Για να ρίξουμε όμως μια ματιά σ΄αυτά τα διαβόητα σχέδια του τραπεζίτη Μάριο Ντράγκι και του σοσιαλδημοκράτη Ενρίκο Λέτα, που τόσο πολύ ενθουσίασαν τον Τσίπρα.

Ο Λέτα προτείνει να θεσπιστεί μια «5η ελευθερία» στην ΕΕ, μετά τις ελευθερίες στη διακίνηση προσώπων, εμπορευμάτων, υπηρεσιών και κεφαλαίου: η ελευθερία στην έρευνα, την καινοτομία και την εκπαίδευση. Θέλει να δημιουργήσει έτσι μια πλατφόρμα ψηφιακή, όπου θα μπορούν οι επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδοτούμενες έρευνες και σε βάσεις δεδομένων. Η πρόταση αυτή διευρύνει το χώρο των ελευθεριών και επομένως, εξ αρχής το σχέδιο Λέτα κινείται στην ενίσχυση και όχι στον περιορισμό του νέο-φιλελεύθερου μοντέλου.

Πως θα χρηματοδοτείται αυτό το σχέδιο; Από μια Ένωση Αποταμιεύσεων, η οποία θα χρησιμοποιεί τα 33 τρις των ιδιωτικών αποταμιεύσεων στην ΕΕ. Εν ολίγοις, στοχεύει στον δραστικό περιορισμό της αποταμίευσης σε όφελος των επενδύσεων. Αυτό όμως συνιστά ευθεία παρέμβαση στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας, δηλαδή πλήττει μια βασική ελευθερία του σύγχρονου κόσμου. Στο σημείο αυτό ο Λέτα συνδυάζει το ακραίο νεοφιλελεύθερο οικονομικό μοντέλο με μια βίαιη, κανονιστικού τύπου, πρόσβαση της ΕΕ πάνω στις ιδιωτικές καταθέσεις.

Και όχι μόνον αυτό. Ο Λέτα απαιτεί τη δημιουργία ενός μηχανισμού που θα υποχρεώνει τα κράτη να διαθέτουν μέρος των κρατικών πόρων στη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών επενδύσεων. Με τον τρόπο αυτό περνάμε χωρίς συζήτηση, από τα ταμεία ανάπτυξης και σύγκλισης, δηλαδή από τις κοινοτικές επιδοτήσεις, στην επιδότηση της ΕΕ από τα ίδια τα κράτη- μέλη!

Επιπλέον, ο Λέτα προτείνει ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας με την έκδοση ευρωομόλογου, δηλαδή προτείνει δανεισμό της ΕΕ, που θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του χρέους, αλλά και τη μεταφορά πόρων από κοινωνικές δαπάνες σε αμυντικές. Αυτή η τάση θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο τις συνθήκες κοινωνικής πρόνοιας και συνοχής, με αποτέλεσμα την επιδείνωση των πολιτικών συνθηκών στην ΕΕ.

Ο Λέτα καταλήγει στην ανάγκη ελέγχου και του χώρου της ενέργειας και των

επικοινωνιών, που είχαν μέχρι σήμερα εξαιρεθεί, διότι αφορούν στρατηγικούς τομείς των εθνικών κρατών. Τώρα ο Λέτα θεωρεί πως ο εθνικός έλεγχος αυτών των τομέων συνιστά κίνδυνο για την ΕΕ και θέλει να τον καταργήσει, διότι εμποδίζει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Η πρόταση αυτή αφαιρεί επίσης εθνική κυριαρχία και ενισχύει ακραίες νέο-φιλελεύθερες τάσεις.

Συμπερασματικά, ο Λέτα προτείνει αφαίρεση και των τελευταίων οχυρών των εθνικών κρατών και πλήρη ουσιαστικά κατάργηση των κρατικών κυριαρχιών. Η πρόταση Λέτα όμως, θα προσκρούσει αφενός στη γερμανική πολιτική κρατικών ενισχύσεων, αλλά και στη γαλλική πολιτική πραγματικότητα, η οποία δεν ευνοεί επ΄ουδενί προτάσεις αφαίρεσης κρατικής κυριαρχίας. Αντίθετα, η Γαλλία κινείται προς την ενίσχυση της κρατικής κυριαρχίας και του εσωτερικού της δικαίου.

Ο Ντράγκι συμφωνεί σχεδόν σε όλα με τον Λέτα, προσθέτει όμως το επείγον του πράγματος, με αποφάσεις χωρίς καν συναίνεση των κρατών! Δηλαδή στοχεύει να ανατρέψει θεμελιώδεις όρους της ΕΕ, η οποία υποτίθεται βασίζεται πάνω στην συναίνεση των κρατών. Δίνει έμφαση στην αποανθρακοποίηση, την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα, τη μείωση των εξαρτήσεων από τα εθνικά κοινοβούλια και την ενδυνάμωση της κεντρικής διακυβέρνησης της ΕΕ. Αυτά σημαίνουν επίσης, όπως και στον Λέτα, νέα αποδυνάμωση των κρατικών κυριαρχιών, σε όφελος της Κομισιόν.

Ο Ντράγκι προτείνει η πολιτική συνοχής να μην εμποδίζει την καινοτομία και την αγορά, δηλαδή ουσιαστικά προτείνει μεταφορά πόρων από τους στόχους της κοινωνικής συνοχής προς την οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ, δηλαδή με τις προτάσεις του αποδέχεται την αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων εντός της ΕΕ, εφόσον προτάσσεται τεράστια μεταφορά πόρων σε αμυντικές δαπάνες και σε επενδύσεις στον

τομέα της ενέργειας και της καινοτομίας.

Αυτές τις δύο προτάσεις προτείνει ο Τσίπρας και όπως αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς επιθυμεί να ενταχθεί κι αυτός στο χώρο των σοσιαλδημοκρατών πολιτικών της ΕΕ, που έχουν φυσικά πρωτοστατήσει στην κυριαρχία του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου τα τελευταία 40 χρόνια, το οποίο έχει οδηγήσει αυτή τη στιγμή σε τεράστια πολιτική και κοινωνική κρίση την ΕΕ.

Ο Τσίπρας δεν ανησυχεί καθόλου, ούτε για την αφαίρεση δικαιωμάτων από τα κράτη- μέλη (εξάλλου εφήρμοσε με ενθουσιασμό τις απαιτήσεις της Τρόϊκα), ούτε για την αφαίρεση πόρων από την κοινωνική πρόνοια σε όφελος των αμυντικών δαπανών, ούτε καν από την ουσιαστική κατάργηση του εσωτερικού εθνικού δικαίου.

Αλλά φαίνεται πως δεν ανησυχεί ούτε καν για την αναμενόμενη έξαρση των αντιδράσεων σε όλη την Ευρώπη και την επακόλουθη ενίσχυση των δεξιών – λαϊκών κομμάτων. Είναι χαρακτηριστικό πως οι προτάσεις Ντράγκι και Λέτα δεν λένε απολύτως τίποτα για τη γεωργία, αφήνοντας έτσι στη σκιά το σημαντικότερο αυτή τη στιγμή ζήτημα για την κοινωνική συνοχή. Ουσιαστικά αποδέχονται την προοπτική υποβάθμισης του τομέα, σε όφελος άλλων τομέων αιχμής, με αποτέλεσμα το χτύπημα της μικρής και μεσαίας παραγωγής και φυσικά τον κοινωνικό αποκλεισμό και την ενδυνάμωση των αγροτικών αντιευρωπαϊκών κινημάτων. Είναι ενδεικτικό πως ακόμη και ο Μακρόν αναγκάστηκε να απορρίψει τη συμφωνία Mercosur.

Οι προτάσεις αυτές, που υιοθετήθηκαν αμέσως με ενθουσιασμό από τους πανικοβλημένους πρωθυπουργούς της ΕΕ, θα επιτείνουν την πολιτική κρίση, θα ενισχύσουν τα αντι-ευρωπαϊκά κινήματα και φυσικά θα ενισχύσουν περαιτέρω τα δεξιά και αριστερά λαϊκά κόμματα, με πρώτο απ΄όλα τον Εθνικό Συναγερμό της Λεπέν και το Λαϊκό Μέτωπο του Μελανσόν στη Γαλλία.

Η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει είτε σε αριστερό είτε σε δεξιό Γάλλο πρόεδρο το 2027- μάλλον σε δεξιό- και έτσι όλο αυτό το σχέδιο Ντράγκι και Λέτα θα καταστεί ανενεργό. Μαζί και τα όνειρα του Τσίπρα.