Μετά την αυτοκτονία του Βαγγέλη Γιακουμάκη άνοιξε πάλι ο διάλογος για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία, αλλά – δυστυχώς – και στα πανεπιστήμια. Όλα φυσικά ξεκινούν από τα πρώτα χρόνια του κάθε παιδιού. Τι μπορεί να κάνει κανείς για να αντιμετωπίσει τέτοια φαινόμενα;
Το πρώτο πράγμα είναι να προσπαθεί να σπάει τη σιωπή του. Έπειτα απαιτούνται μέτρα τα οποία προανήγγειλε ο υπουργός Παιδείας Αριστείδης Μπαλτάς σε τηλεοπτική του συνέντευξη τη Δευτέρα λέγοντας πως ο Βαγγέλης Γιακουμάκης είναι το πρώτο καταγεγραμμένο θύμα με θάνατο του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού.
Όπως ανέφερε ο υπουργός, πρόκειται να «αξιοποιήσουμε κάθε πρόσφορο μέσο που έχουμε στη διάθεσή μας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Θα ήταν αρκετά σημαντικό να είχαμε ψυχολόγους σε κάθε σχολείο, σε κάθε τάξη, ακόμη και στην πιο απομακρυσμένη περιοχή της χώρας μας».
«Κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο με όλα τα μέσα που έχουμε. Το συνδέουμε με το ζήτημα του ρατσισμού Θα γίνουν σίγουρα διαλέξεις και σεμινάρια με πρωτοβουλίες των παιδιών. Θα ζητήσουμε έξτρα βοήθεια. Το προσπαθούμε όσο μπορούμε» πρόσθεσε ο υπουργός Παιδείας σημειώνοντας ακόμη πως υπάρχει πρόθεση για σύσταση ομάδων αλληλεγγύης γύρω από τα σχολεία.
Φυσικά η παροχή ψυχολογικής στήριξης, αλλά και η παρουσία κοινωνικού λειτουργού σε όλα τα σχολεία της χώρας θα ήταν το ιδανικό σενάριο προκειμένου να αντιμετωπιστεί η βία στα σχολεία. Βία που, όπως είναι λογικό, μπορεί κάλλιστα να μεταφερθεί και στα πανεπιστήμια και στις σχολές σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Πηγές από το υπουργείο Παιδείας αναφέρουν πως «υπάρχει ένας προγραμματισμός για να κάνουμε κάποιες ενημερωτικές δράσεις για τον σχολικό εκφοβισμό. Άλλωστε, όλα από τη μικρή ηλικία ενός παιδιού ξεκινάνε. Ενδιαφέρον ακούγεται το σενάριο του υπουργού, ωστόσο, όπως ανέφερε και ο ίδιος, δεν υπάρχουν χρήματα, τουλάχιστον για κάποια άμεση δράση και πρόσληψη ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία της χώρας».
Οι ίδιες πηγές τονίζουν στο «Ποντίκι» πως «υπάρχει και το Παρατηρητήριο κατά της Σχολικής Βίας, υπηρεσία του υπουργείου Παιδείας, στην οποία μπορούν να καταγγελθούν ανώνυμα τα περιστατικά, ενώ παλιότερα γίνονταν και σχετικές δράσεις. Η υπηρεσία μοιάζει ανενεργή και ο υπουργός θα ενημερωθεί για το θέμα». Παράλληλα, όπως μας λένε συνεργάτες του υπουργού Παιδείας, αρκετές είναι οι καταγγελίες για σχολικό εκφοβισμό, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν από τους διευθυντές των εκάστοτε σχολείων αλλά και τους διευθυντές εκπαίδευσης.
«Ο Βαγγέλης δεν είναι ο μόνος»
Τη θλίψη του για τον άδικο χαμό του Βαγγέλη Γιακουμάκη εξέφρασε με δηλώσεις του στο «Ποντίκι» ο πρόεδρος του Χαμόγελου του Παιδιού Κώστας Γιαννόπουλος τονίζοντας πως «δεν χρειαζόταν να χαθεί μία ανθρώπινη ζωή προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν κάποιοι. Ο Βαγγέλης Γιακουμάκης δεν είναι το πρώτο θύμα bullying, δυστυχώς, στην Ελλάδα. Κανείς δεν ξεχνάει τον Άλεξ Μεσχισβίλι στη Βέροια, που χάθηκε τόσο άδοξα. Εμείς είχαμε πάντοτε και εξακολουθούμε να έχουμε την πρόθεση να βοηθήσουμε τόσο τα θύματα bullying όσο και τους φορείς».
Ο πρόεδρος του Χαμόγελου του Παιδιού ανέφερε ακόμη πως «έχουν σωθεί και παιδιά. Εμείς από τη μεριά μας κάνουμε τα πάντα και προσπαθούμε να βρούμε λύσεις. Υπάρχει φυσικά διάκριση στη βία που ασκείται. Παραδείγματος χάρη, στα μικρά παιδιά δεν υπάρχει θύμα και θύτης, γιατί δεν έχουν διαμορφώσει την προσωπικότητά τους. Εκεί είναι σημαντικό να επεμβαίνουμε αφού λαμβάνουμε σχετική ενημέρωση προκειμένου να παρέχουμε βοήθεια μέσω των κοινωνικών μας λειτουργών και των ψυχολόγων για να λύνουμε το πρόβλημα και φυσικά να ενημερώνουμε τόσο τους εκπαιδευτικούς όσο και τους γονείς»
«Στα ενήλικα παιδιά που έχουν τάσεις για εκφοβισμό και bullying άλλων ανθρώπων, όπως συνέβη στην περίπτωση του Βαγγέλη Γιακουμάκη, δυστυχώς δεν μπορούμε να επέμβουμε άμεσα και να βοηθήσουμε. Διότι υποτίθεται πως έχουν διαμορφώσει ήδη την προσωπικότητά τους και ως ενήλικοι γνωρίζουν τις συνέπειες που έχουν απέναντι στον νόμο» πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο Κώστας Γιαννόπουλος.
Να τονίσουμε πως το Χαμόγελο του Παιδιού συντονίζει το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά του Σχολικού Εκφοβισμού (European Antibullying Network), ανταλλάσσει καλές πρακτικές και εργαλεία αντιμετώπισης με άλλους οργανισμούς και χώρες και προωθεί λύσεις και πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο αντιμετωπίζοντας το bullying ως πρόβλημα υγείας. Επίσης στη Γραμμή 1056 μπορεί να απευθυνθεί οποιοσδήποτε, είτε είναι μαθητής είτε γονέας είτε καθηγητής, 24 ώρες το 24ωρο. Η γραμμή έχει σώσει στην κυριολεξία ζωές, αποτρέποντας ακόμη και αυτοκτονίες.
Ο σχολικός εκφοβισμός της Χ.Α.
Μπορεί η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή να έβγαλε ανακοίνωση – για γέλια και για… κλάματα – κατά του σχολικού εκφοβισμού, ωστόσο αρκετά περιστατικά βίας στα σχολεία της χώρας αποδίδονται από πολλούς στη δράση της.
«Πολλές φορές, τα τελευταία κυρίως χρόνια, περιστατικά βίας που εμφανίζονταν στον χώρο του σχολείου και γύρω από αυτό συνδέονταν με την εμφάνιση της εξτρεμιστικής Δεξιάς. Υπήρξε πάντοτε η τάση αυτή η μορφή βίας να νομιμοποιείται στη συνείδηση των παιδιών από τη στιγμή που υπήρχε αντίστοιχο κόμμα στη Βουλή που είχε βίαιες τάσεις και εκφραζόταν με αυτόν τον τρόπο» λέει στο «Ποντίκι» ο Παύλος Χαραμής, πρόεδρος του Κέντρου Εκπαιδευτικών Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ.
Σύμφωνα με παλαιότερες μελέτες σχετικά με το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας και του σχολικού εκφοβισμού, η χώρα μας βρίσκεται σε χαμηλή θέση ανάμεσα στις χώρες με έντονα περιστατικά βίας.
«Διαπιστώσαμε για το πρόβλημα της βίας ότι δεν είναι σε τόσο μεγάλο βαθμό εκτεταμένο στην Ελλάδα όσο είναι σε άλλες χώρες ούτε έχουμε ακραία περιστατικά βίας όσο σε άλλες χώρες. Αυτό το οποίο σημειώνεται, ότι δηλαδή τα σχολεία αντιμετωπίζουν ένα γενικευμένο φαινόμενο βίας, δεν ισχύει. Είναι υπαρκτό το φαινόμενο, αλλά όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό. Δεν αποδεχόμαστε ούτε ένα παιδί να νιώθει φόβο και ανασφάλεια. Δεν είναι τόσο πολλά τα περιστατικά, αλλά είναι υπαρκτά και σοβαρά» προσθέτει ο Π. Χαραμής.
«Είναι δυστύχημα το γεγονός ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν επιδίωξαν καμία συνεργασία με την ΟΛΜΕ για να αντιμετωπιστούν τέτοια φαινόμενα, αλλά το έκαναν με φορείς και ιδιώτες και ιδρύματα εκτός εκπαιδευτικής πραγματικότητας. Για εμάς είναι σημαντικό να υπάρχει εγρήγορση όλων των εκπαιδευτικών φορέων. Αντίθετα, εμείς ως ΟΛΜΕ έχουμε συνεργαστεί με τον Συνήγορο του Παιδιού, με το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, με την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και με τη ΔΟΕ» σημειώνει ο Π. Χαραμής.