Ατελείωτη είναι η λίστα των θανατηφόρων τροχαίων που έχουν σημειωθεί στον Βόρειο Οδικό Άξονα της Κρήτης από τις αρχές του έτους, με τελευταίο θύμα τον 32χρονο Ρεθυμνιώτη επιχειρηματία Μιχάλη Μαρινάκη που άφησε χθες την τελευταία του πνοή στην άσφαλτο μετά από τροχαίο δυστύχημα.
Ο αριθμός των νεκρών που έχουν βρει τραγικό θάνατο από τον Ιανουάριο του 2019 μέχρι και χθες έχει ήδη φτάσει τους 50, εκ των οποίων οι 40 είναι ήταν κάτω των 35 ετών. Η πτωτική τάση στα τροχαία ατυχήματα που φάνηκε να υπάρχει τα τελευταία χρόνια, φέτος δυστυχώς μεταβάλλεται μετατρέποντας τα τροχαία ατυχήματα σε «μάστιγα» για το νησί. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία ο αριθμός των νεκρών αναλογικά με τον πληθυσμό του νησιού καταδεικνύει πως το ζήτημα των τροχαίων ατυχημάτων ισοδυναμεί με τις απώλειες ενός άτυπου «πολέμου», αφού η Περιφέρεια Κρήτης εμφανίζει ένα δυσάρεστο «ρεκόρ» σε επίπεδο Ελλάδας αλλά και Ευρώπης.
Εκτός, από τον ΒΟΑΚ όμως, που είναι αναγκαίο να εκσυγχρονιστεί και να τηρεί προδιαγραφές ασφαλείας, μεγάλη «πληγή» είναι και οι επαρχιακοί δρόμοι αλλά και τα τροχαία εντός των πόλεων.
Όπως εξήγησε ο πρόεδρος του Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων στην Κρήτη Γιάννης Λιονάκης το πρόβλημα των τροχαίων ατυχημάτων είναι «μεταναστευτικό». Ο ίδιος υπογράμμισε: «Το επαρχιακό οδικό δίκτυο της Κρήτης είναι κατασκευασμένο σχεδόν έναν αιώνα τώρα, χωρίς να έχουν γίνει ουσιαστικά πράγματα. Από πότε έχουμε να αισθανθούμε ότι φτιάξαμε έναν καθώς πρέπει επαρχιακό οδικό άξονα, που να συνδέει έστω τα κεντρικά χωριά»; Οι ελλείψεις πάντως αφορούν, όπως τόνισε, όλα τα επίπεδα υποδομές, σήμανση, φωτισμό, συντήρηση οχημάτων από πλευράς των οδηγών ενώ καθοριστικός παράγοντας- εκτός από το οδικό δίκτυο- είναι και η νοοτροπία στην οδήγηση, αλλά και οι παραβάσεις του ΚΟΚ.
Ανησυχία για τις ανοδικές τάσεις στα τροχαία στην Κρήτη
Αναφερόμενος στα στοιχεία για τα τροχαία ατυχήματα στην Κρήτη ο κος Λιονάκης τόνισε συγκεκριμένα: «Αυτό που γίνεται είναι τρομακτικό και λυπάμαι που θα το πω αλλά γυρνάμε στην περασμένη δεκαετία. Ίσως είμαστε η μόνη περιφέρεια στην Ευρώπη στην οποία συμβαίνει αυτό. Όχι ότι άλλαξαν άρδην τα πράγματα στην Ελλάδα αλλά υπήρχαν κάποιες ενθαρρυντικές τάσεις». Επιπλέον, όπως πρόσθεσε: «Πρόπερσι κλείσαμε για παράδειγμα με 55, πέρυσι -και το είχα επισημάνει ότι δεν μου άρεσε αυτό που είχε ξεκινήσει να συμβαίνει- είχαμε 58. Ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε αυτή η ανακοπή πέρυσι, της πτωτικής τάσης από το 2008. Δυστυχώς φαίνεται ότι γυρνάμε πίσω στο 2008 που είχαμε 70 νεκρούς και μετά ακολουθούσε μια πτωτική τάση, χαμηλή μεν, αλλά άφηνε το περιθώριο να αισιοδοξούμε ότι κάτι καλύτερο θα συμβεί. Δυστυχώς τα πράγματα δεν πάνε όπως πρέπει. Αυτή την ώρα, Σεπτέμβριο, αν δώσουμε την αναλογία, θα δούμε ότι έχουμε ήδη 80 νεκρούς ανά εκατομμύριο κατοίκων στο νησί μας και υπολείπονται τέσσερις σχεδόν μήνες για να τελειώσει το έτος. Την ίδια στιγμή που το 2018 η Μεγάλη Βρετανία είχε 28 και η Ελλάδα 68. Αυτό είναι το μέτρημα που κάνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Αν εξετάσουμε την αναλογία αυτή την ώρα έχουμε 80 νεκρούς στην Κρήτη. Στους 620 χιλιάδες κατοίκους οι 50 νεκροί είναι 80 ανά εκατομμύριο κατοίκων».
11 από τους 50 οι νεκροί λόγω του οδικού άξονα
Εκτός από την κατάσταση του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης που είναι αναγκαίο να κατασκευαστεί σύμφωνα με σύγχρονες προδιαγραφές ασφαλείας, τα περισσότερα ατυχήματα, όπως σημείωσε και ο κος Λιονάκης, συμβαίνουν λόγω λανθασμένης νοοτροπίας και παραβάσεων του ΚΟΚ. Οι 11 από τους συνολικά 50 θανάτους στην άσφαλτο εκτιμάται πως οφείλονται στην κατάσταση του ΒΟΑΚ με τους υπόλοιπους να σχετίζονται και με άλλες παραμέτρους, ενώ πολλοί έχουν «μεταφερθεί» στο επαρχιακό οδικό δίκτυο και στις πόλεις. Όπως τόνισε ο κ ίδιος: «Ο Βόρειος οδικός άξονας είναι η αιτία αυτή τη στιγμή για μόλις 11 από τους 50 νεκρούς. Το έχω πει πολλές φορές το πρόβλημα των τροχαίων δυστυχώς είναι μεταναστευτικό. Στις αρχές του 2000 – από το 1998 μέχρι 2004 – είχαμε κατά μέσο όρο 28 νεκρούς κάθε χρόνο στον Βόρειο Οδικό Άξονα. Μετά που ήρθε η αστυνόμευση το 2011 και το διαχωριστικό στηθαίο είχαμε περιορισμό περίπου σε 10 έως 13. Είχαμε μείωση κατά 50%. Είχα πει όμως από τότε να μην ενθαρρυνόμαστε. Αυτό που συνέβη σε όλη την Ελλάδα, ότι δηλαδή έχουμε μείωση των νεκρών μας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι αποκαταστάθηκαν και παραδόθηκαν αυτοκινητόδρομοι κτλ. Ο δρόμος Πατρών – Κορίνθου δηλαδή, ενώ είχε περίπου 16-17 νεκρούς κάθε χρόνο, μόνο από Κόρινθο έως Πάτρα, τα τελευταία δυόμιση χρόνια έχει έναν νεκρό. Ωστόσο όμως αυτό θα λύσει το πρόβλημα στο συγκεκριμένο κομμάτι. Το πρόβλημα είναι μεταναστευτικό, θα φύγει και θα πάει αλλού. Τα τελευταία χρόνια αυτό που πετύχαμε είναι να έχουμε αύξηση των νεκρών μας στις πόλεις, των τροχαίων δηλαδή μέσα στις πόλεις. Και έχουμε πάρα πολύ μεγάλη αύξηση στο επαρχιακό οδικό δίκτυο, που δυστυχώς δεν δίνουμε τη σημασία που πρέπει και δεν αξιολογούμε αυτό που συμβαίνει εκεί. Στους επαρχιακούς δρόμους έχουμε 23 νεκρούς, 11 στον ΒΟΑΚ και 16 στις πόλεις κυρίως σε Ηράκλειο και Χανιά. Έχουμε επίσης και 7 πεζούς».
Ο κος Λιονάκης πρόσθεσε : «Τουλάχιστον ας φτιάξουμε ένα συγχωρητικό οδικό δίκτυο. Αν θεωρήσουμε δεδομένο ότι με την κατάσταση που περιγράφουμε θα εμπλακείς σε τροχαίο, τουλάχιστον δηλαδή να μην είναι τα αποτελέσματα του οδυνηρά» και πρόσθεσε: «Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν κάποιες χρηματοδοτήσεις και μπήκαν κάποια στηθαία, τουλάχιστον αυτά. Υπάρχει φοβερή έλλειψη ακόμα. Χρειάζεται να γίνει πολλή δουλειά».
Σε ό,τι αφορά το ευρύτερο οδικό δίκτυο, όπως οι επαρχιακοί δρόμοι ο ίδιος επεσήμανε: «Δυστυχώς, οι επαρχιακοί δρόμοι με μικρές παρεμβάσεις με μικρά μπαλώματα παραμένουν οι ίδιοι από κατασκευής τους. Αυτό είναι ένα πάρα πολύ σοβαρό ζήτημα. Σε τέτοιες συνθήκες δρόμων πάνε πίσω κι άλλα πράγματα, που αναφέρονται στην ποιότητα της ζωής μας, στην ταχύτητα που εξελίσσεται η καθημερινότητά μας από θέμα χρόνου, στην ασφάλεια και στην οικονομία της μετακίνησης και του τόπου μας. Δυστυχώς στη χώρα μας και στο νησί μας δεν κατανοήσαμε ποτέ την αναγκαιότητα των μεταφορών στο να αναπτυχτεί και να απογειωθεί το νησί μας. Αν η Κρήτη είχε δρόμους καθώς πρέπει θα είχε απογειωθεί».
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων τόνισε πως ακόμη και σε περιοχές, μεταξύ των οποίων είναι η Σκαλέτα και ο Καβρός, όπου υπάρχει αυξημένη τουριστική δραστηριότητα, δεν έχει υπάρξει μέριμνα με έμφαση στη μετακίνηση, αναφέροντας ενδεικτικά πως δεν έχει υπάρξει καμία πρόβλεψη για τη δημιουργία υπόγειων ή υπέργειων διαβάσεων που θα κάνουν ασφαλέστερη την κυκλοφορία.
Σε ό,τι αφορά το τι πρέπει να γίνει για την μείωση των τροχαίων ατυχημάτων σε μια περίοδο που η συζήτηση για τον Βόρειο Οδικό Άξονα παραμένει ανοιχτή, ο κος Λιονάκης τόνισε πως το οδικό δίκτυο της Κρήτης είναι το πρώτο και βασικό θέμα, ωστόσο δεν αρκεί από μόνο του ώστε να συμβάλλει σε ένα ζήτημα που όχι μόνο οδηγεί σε απώλειες ανθρώπων, αλλά υπονομεύει συστηματικά και την ποιότητα ζωής σε όλα τα επίπεδα για τους κατοίκους των Νομών της Κρήτης. Και ενώ οι ενέργειες που έχουν γίνει πρόσφατα με στόχο τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων, με τη λήψη μέτρων από πλευράς του κεντρικού κράτους για τον ΒΟΑΚ, όπως η αστυνόμευση και οι αυστηρότεροι έλεγχοι, είναι απαραίτητο να συνδυαστούν τα παραπάνω τόσο με ένα καλό οδικό δίκτυο, όσο και με την σωστή οδική συμπεριφορά. «Θα είμαστε τραγικοί και είμαστε, όσο περνούν τα χρόνια χωρίς να γίνει ένα ουσιαστικό βήμα για να φτιαχτεί αυτός ο Βόρειος Οδικός Άξονας. Από την σημερινή κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό δηλώθηκε ξεκάθαρα ότι θα προχωρήσει το έργο αυτό. Θα περιμένουμε και θα δούμε. Θα πρέπει σύντομα το Υπουργείο Υποδομών το οποίο δεν πρέπει να ξεχνάμε πως έχει Υφυπουργό τον Γιάννη Κεφαλογιάννη που είναι από το νησί μας, απ’ όπου υπάρχουν προσδοκίες, να προχωρήσει διότι δε μπορεί να πηγαίνει άλλο πίσω. Όταν πεθαίνει κόσμος, δεν χρειάζεται περαιτέρω συζήτηση. Θεωρώ ότι θα γίνει το βήμα» επεσήμανε ο ίδιος.
Ο ίδιος διευκρίνισε ωστόσο, πως πρόκειται για έργα που δεν αναμένεται να γίνουν σύντομα, καθώς θα απαιτηθεί χρόνος για την αποπεράτωσή τους, αναφερόμενος σε αντίστοιχα έργα, όπως το οδικό δίκτυο Πατρών – Κορίνθου, την αποπεράτωση της Εγνατίας οδού και την κατασκευή της Ιόνιας οδού κ.α. Πρόκειται για έργα που έγιναν μεταξύ άλλων εντός των τελευταίων δεκαπέντε ετών και πρόσθεσε: «Τώρα πλέον δεν γίνεται κάποιο έργο στη χώρα τέτοιας εμβέλειας. Είναι ο χρόνος που πρέπει να εξελιχθεί ο ΒΟΑΚ για τον οποίο δεν είχαμε ποτέ μια ξεκάθαρη και σαφή εικόνα για το τι θα γίνει. Πρέπει να έχουμε άμεσα τον νέο σχεδιασμό ο οποίος δεν θα μείνει στα λόγια αλλά θα προχωρήσει».
Κλειδί ένα ασφαλές οδικό δίκτυο, αστυνόμευση και παιδεία
Επιπλέον, αναγκαία εκτός από το οδικό δίκτυο, είναι η εντατικοποίηση της αστυνόμευσης, οι αποκαταστάσεις, οι συντηρήσεις, η τοποθέτηση στηθαίων ασφαλείας, η καθαριότητα των δρόμων, η σήμανση και η τοποθέτηση ασβέστη, όπως εξήγησε ο κος Λιονάκης τονίζοντας πως σε όλα αυτά απαιτείται και μέριμνα από πλευράς του κεντρικού κράτους αλλά και εποπτεία, ακόμη και μέσω συστημάτων καταγραφής, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες του εξωτερικού, όπου ο συνδυασμός ενός καλού οδικού δικτύου, αλλαγής της οδικής κουλτούρας και επιτήρησης έχει αποδειχθεί πως συμβάλει θετικά στη μείωση των τροχαίων. «Είναι αναγκαία η αστυνόμευση και η επιτήρηση της κυκλοφορίας. Δημοκρατία είναι να σε επιτηρεί ορθόδοξα και σωστά η πόλη σου, οι αρχές σου και το κράτος σου που σε θέλει ζωντανό και ακέραιο» πρόσθεσε ο κος Λιονάκης.
Η κυκλοφοριακή αγωγή «ξεκινάει από το μαιευτήριο» επεσήμανε ο ίδιος μιλώντας για παραδείγματα που έχουν εφαρμόσει άλλες χώρες του εξωτερικού, κάτι στο οποίο σημαντική συμβολή έχει και η μετέπειτα εκπαίδευση, όπως τα πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής και σαφώς τα θετικά πρότυπα από την οικογένεια σε ό,τι αφορά την τήρηση των κανόνων ασφαλείας.
Ταυτόχρονα, έρευνες έχουν δείξει, όπως εξήγησε ο κος Λιονάκης, πως ένα καθαρό, περιποιημένο, καλά συντηρημένο αυτοκίνητο με μέριμνα για το περιβάλλον εμπλέκεται λιγότερο σε τροχαία ατυχήματα, γεγονός που επιβεβαιώνει πως η ασφάλεια στους δρόμους δεν αφορά μόνο ένα ζήτημα αλλά είναι θέμα πολυπαραγοντικό και προϋποθέτει τον συνδυασμό ενός καλού οδικού δικτύου, της αστυνόμευσης, της παιδείας αλλά και του κεντρικού κράτους που οφείλει να μεριμνά ώστε να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη των παραπάνω.