Άσπρος Ποταμός, Λασίθι
Τα 10 καταλύματα, που στην ουσία συγκροτούν μικρογραφία χωριού από χώμα και πέτρα, με θέα στο φαράγγι προς τους Πεύκους και το Λιβυκό Πέλαγος, χτίστηκαν πριν 300 χρόνια ενώ ανακαινίστηκαν το 2011. Σοφράδες, παλιές κασέλες, πινακωτές, παλιά υφαντά και μπακίρια διακοσμούν το εσωτερικό των σπιτιών. Το μόνο ρεύμα που υπάρχει προέρχεται από φωτοβολταϊκά και είναι για να λειτουργεί ένα ψυγείο χαμηλής τάσης, ζεστό νερό κι ένα φως στο λουτρό σε κάθε σπίτι. Ετοιμάστε μόνοι σας το πρωινό και απολαύστε το στις πριβέ βεράντες των διαμερισμάτων κάτω από τις φυλλωσιές των δέντρων. Οι βεράντες των σπιτιών στην πάνω γειτονιά έχουν θέα μέχρι τη θάλασσα, οι υπόλοιπες βλέπουν στο κάμπο του Άσπρου Ποταμού (Άσπρος Ποταμός, Μακρύγιαλος, τηλ.: 28430 51694, www.asprospotamos.gr).
Βάμος Α.Ε., Χανιά
Το όνειρο της ελευθερίας και της χαλαρής, φιλικής διάθεσης έτσι όπως το φαντάστηκε και το έκανε πράξη μια παρέα αλλάζοντας τη μορφή της πρωτεύουσας του Αποκόρωνα. Αρχοντικά της παλιάς γειτονιάς του Βάμου που κουβαλάνε αιώνες ιστορίας αναπαλαιώθηκαν με μεράκι και την πείρα των ντόπιων χτιστάδων. Τον τόνο δίνει η πέτρα και το ξύλο του κυπαρισσιού αλλά και τα παραδοσιακά έπιπλα και τα τζάκια που στολίζουν το εσωτερικό τους. Καταπράσινοι κήποι με λουλούδια, χαμηλά ελαιόδεντρα, άλλα και πισίνες ομορφαίνουν το εξωτερικό τους. Μαθήματα παραδοσιακής κρητικής μαγειρικής από την σπουδαία κρητική μαγείρισσα και συγγραφέα βιβλίων τοπικής μαγειρικής, την κυρία Κούλα, σε μαθαίνουν τα μυστικά της χανιώτικης κατσαρόλας και των υλικών της από το ελαιόλαδο μέχρι τη μυζήθρα και τα μυρωδικά βότανα του βουνού. Τα μεσημέρια και τα βράδια κάτω από τον τεράστιο πλάτανο που σκεπάζει την ταβέρνα «Η Στέρνα του Μπλουμοσήφη» ξεκινάει πανηγύρι γεύσης με τριφτά κουκιά, απάκια, και μυρωδάτη στάκα, κατσικάκι στον ξυλόφουρνο, τσιγαριαστό χοιρινό και αρνάκι με σταμναγκάθι (Βάμος, Αποκόρωνας Χανίων, τηλ.: 28250 23251, www.vamossa.gr).
Μηλιά, Χανιά
Τα πέτρινα σπιτάκια βρίσκονται κρυμμένα μέσα στο κρητικό δάσος πάνω στα ερείπια παλιών αγροτικών οικημάτων, στριμωγμένα από τα βράχια που εισβάλουν στο εσωτερικό τους. Στο διάκοσμο χειροποίητα έπιπλα, σιδερένιες ξυλόσομπες, λινές κουρτίνες, κρεμ σκεπάσματα, και κεράκια που στολίζουν τις γωνιές και τις εσοχές στους πέτρινους τοίχους. Ανάλογα με την εποχή, έχουμε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε μαθήματα μαγειρικής ή να συμμετάσχουμε σε παραδοσιακές ασχολίες όπως πάτημα σταφυλιών, ρακοκάζανο, παραγωγή τσικουδιάς, μάζεμα ελιάς, να αρμέξουμε τα ζωντανά, να μπολιάσουμε και να κλαδέψουμε τα δέντρα (Βλάττος Ιναχωρίου, Χανιά, τηλ.: 28220 51569, www.milia.gr).
Σπίτι Των Κουρήτων, Ρέθυμνο
Στο σπίτι του δυόσμου και της ρίγανης, στο βυζαντινό οικισμό Τζανακιανά, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, 25χλμ από το Ρέθυμνο, δεν θα γνωρίσετε απλά την αυθεντική κρητική φιλοσοφία ζωής αλλά θα τη ζήσετε. Με σεβασμό στην κρητική παράδοση και με το μεράκι της ιδιοκτήτριας, το παραδοσιακό σπίτι του 18ου αιώνα μετατράπηκε σε ξενώνα δωμάτια με χειροποίητα κρητικά έπιπλα και διακοσμημένα με αποξηραμένα λουλούδια, εικονίτσες στους τοίχους, μικρά έργα τέχνης και κεραμικά. Δεν λείπει τίποτε: το φουρνόσπιτο, η λαξευτή σε βράχο δεξαμενή, η αυλή με τις πετρόχτιστες γούρνες, πεζούλες, πήλινες καμινάδες, η πολεμίστρα, οι σταμνοστάτες, τα πανάρχαια πιθάρια, οι οντάδες, οι εσωτερικές ξύλινες σκάλες και τα ξεχωριστά παραδοσιακά αντικείμενα που στολίζουν κάθε γωνιά του ενώ η διαρρύθμιση θυμίζει λαβύρινθο-χαρακτηριστικό του Μινωικού πολιτισμού που στην συνέχεια μεταφέρθηκε σε πολλά κρητικά σπίτια του 18ου αιώνα (Τζανακιανά, Ρέθυμνο, τηλ: 28310 55828, www.kouritonhouse.gr).
Έναγρον, Ρέθυμνο
Θα το βρείτε σ’ ένα αγρόκτημα μέσα στην άγρια γη του Ψηλορείτη, πάνω από το φαράγγι και τις πηγές από τις οποίες αναβλύζουν τα νερά του Μυλοποτάμου. Ο ξενώνας είναι πνιγμένος στις ελιές, τ’ αμπέλια, τις βελανιδιές, τις χαρουπιές και τους πρίνους ενώ τα κτίρια -μονώροφα και διώροφα– σχηματίζουν γειτονιές. Μπορείτε να παρακολουθήσετε και να συμμετέχετε σε πολλές δραστηριότητες ανάλογα με την εποχή όπως ο τρύγος, μάζεμα ελιάς, τυροκόμηση, να μαζέψετε φρούτα και λαχανικά από το μποστάνι και να μάθετε όλα τα μυστικά της κρητικής κουζίνας (Αξός, τηλ.: 28340 61611, www.enagron.gr).
Βιγλάτορας, Ηράκλειο
Οντάδες, χτιστοί καναπέδες, κιλίμια, μαξιλάρες γύρω από το τζάκι, νότες από το πιάνο, νήματα από τον αργαλειό και ελληνικός καφές ψημένος με μεράκι στη χόβολη. Ο Βιγλάτορας έχει όλα τα στοιχεία που θα σε κάνουν να νιώσεις βέρος Κρητικός, έστω και για λίγο. Βρίσκεσαι στο Βιγλάτορα, σε μια παραδοσιακή φάρμα στο καταπράσινο χωριό, Σάρχος, στους πρόποδες του Ψηλορείτη σε ένα συγκρότημα από μικρές μεζονέτες που βρίσκονται μέσα σε δεντροφυτεμένο λοφάκι τριάντα στρεμμάτων. Αποτελείται από πέντε μεζονέτες με οντάδες, χτιστούς καναπέδες, κιλίμια, μαξιλάρες και ψάθινα κρεμασμένα καλάθια με αποξηραμένα βότανα που αρωματίζουν την ατμόσφαιρα. Ο κάτω χώρος των διαμερισμάτων αποτελείται από καθιστικό με τζάκι, το οποίο μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να μαγειρέψεις ή να ψήσεις καφέ αναβιώνοντας το παραδοσιακό τρόπο μαγειρέματος. Μπορείς να μαζέψεις φρούτα και λαχανικά, να παρακολουθήσεις την ετοιμασία των παραδοσιακών κρητικών φαγητών, την παρασκευή υφαντών στο εργαστήρι υφαντικής του Βιγλάτορα, να συμμετάσχεις στα πατητήρια, στα ρακοκάζανα, στις τοπικές γιορτές (Σάρχος Μαλεβυζίου, Ηράκλειο, τηλ: 2810 711332, www.viglatoras.gr).
Πηγή: www.arttravel.gr