Η πρώην προϊσταμένη της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, η γυναίκα που εντόπισε σωρεία παρατυπιών με τις ενισχύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ, φέρεται να έχει καθαιρεθεί από τη θέση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Εσωτερικού Ελέγχου και να είναι και αντιμέτωπη με διώξεις.

Σύμφωνα με το Data Journalists, η γυναίκα περνάει τον δικό της γολγοθά καθώς μετά τις αποκαλύψεις, όχι μόνο έχει χάσει τη θέση της, αλλά υπάρχουν σε βάρος της τρεις πειθαρχικές διαδικασίες από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και παράλληλα της έχει κατατεθεί και μήνυση.

Η γυναίκα ανακάλυψε δεκάδες παρατυπίες πολιτών που επικαλούνταν δήθεν βοσκοτόπια, ενώ δεν είχαν ποτέ ούτε ένα ζώο στη κατοχή τους και τον Μάιο αναμένεται να γίνει η δίκη για 16 κατηγορούμενους.
Ωστόσο, η πρώην προϊσταμένη, που συνεργάζεται και με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, έχει ζητήσει την απόσπασή της εδώ και μήνες και το αίτημα έχει ήδη λάβει την υπογραφή του υπουργού Δικαιοσύνης, Γιώργου Φλωρίδη, όμως στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, δεν έχουν προχωρήσει την διαδικασία, κατά το δημοσίευμα.

Σύμφωνα με το Data Journalists η υπάλληλος έχει βρεθεί σε νομικούς μπελάδες με πειθαρχικές διαδικασίες για υπεξαίρεση εγγράφων (αφορά υπηρεσιακά έγγραφα τα οποία βρέθηκαν στο προσωπικό της γραφείο στον ΟΠΕΚΕΠΕ). Τα δύο από τα τρία πειθαρχικά, κατά το δημοσίευμα, έχουν «παγώσει», ενώ το τρίτο βρίσκεται σε εξέλιξη προς αναζήτηση τυχόν πειθαρχικών ευθυνών.

Ο δικηγόρος της, Αντώνης Βαγιάνος ανέφερε πως η απόσπασή της έχει μείνει «μπλοκαρισμένη στο συρτάρι του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης».

«Η πελάτης μου είναι μια από τις εμπειρότερες αν όχι η εμπειρότερη ελέγκτρια του ΟΠΕΚΕΠΕ και τα πορίσματα των ελέγχων της έχουν οδηγήσει σε σχηματισμό πολλών δικογραφιών και σε καταδικαστικές αποφάσεις για δημιουργία τεχνητών προϋποθέσεων λήψης ενισχύσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Επίσης είναι η μόνη υπάλληλος του ΟΠΕΚΕΠΕ που συνεργάζεται με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ως ειδική συνεργάτιδα. Μάλιστα η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για τη διευκόλυνση των ερευνών της έχει ζητήσει την απόσπασή της στο Γραφείο των Εντεταλμένων Ευρωπαίων Εισαγγελέων, η οποία όμως αν και έχει ήδη υπογραφεί από τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη παραμένει εδώ και μήνες μπλοκαρισμένη στο συρτάρι του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστα Τσιάρα, ο οποίος για αδιευκρίνιστους λόγους αρνείται να την υπογράψει» ανέφερε.

Παρασκευή Τυχεροπούλου: Το στέλεχος του ΟΠΕΚΕΠΕ που ανακάλυψε την απάτη

Μία από τις πρώτες που παρατήρησαν τις παρατυπίες ήταν η επικεφαλής του Τμήματος Εσωτερικού Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου. Οι προϊστάμενοί της απάντησαν παραγκωνίζοντάς την – αποκλείοντάς την από τις βάσεις δεδομένων του οργανισμού και κλειδώνοντάς την έξω από το γραφείο της.

Έκτοτε έχει προσκληθεί από την EPPO για να συνδράμει στις έρευνές της και να συμβουλεύει σε τεχνικά και νομικά θέματα.

«Η μεθοδολογία της Τυχεροπούλου οδήγησε στην αποκάλυψη ενός εκτεταμένου κυκλώματος το οποίο, μέσω ψευδών δηλώσεων ιδιοκτησίας, λάμβανε παράνομα ενισχύσεις της ΕΕ μέσω του εθνικού αποθεματικού», δήλωσε στο POLITICO ο δικηγόρος της, Αντώνης Βαγιανός.

«Υπήρξε μια συντονισμένη προσπάθεια να την απαξιώσουν… με την έναρξη πειθαρχικής διαδικασίας εναντίον της και την παράνομη και εκδικητική απομάκρυνσή της από τη θέση του επικεφαλής του Τμήματος Εσωτερικού Ελέγχου ‘για λόγους ανικανότητας’», πρόσθεσε.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει αλλάξει έξι φορές πρόεδρο τα τελευταία πέντε χρόνια. Όσοι προσπάθησαν να καθαρίσουν το χάος απομακρύνθηκαν γρήγορα.

Οι Ευρωπαίοι εισαγγελείς, αρμοδιότητα των οποίων είναι ο εντοπισμός της κατάχρησης κονδυλίων της ΕΕ, ερευνούν το ελληνικό σύστημα βοσκοτόπων από το 2021 και εξετάζουν περίπου 70 υποθέσεις, σύμφωνα με αρκετούς αξιωματούχους. Μία έχει ήδη εκδικαστεί σε ελληνικό δικαστήριο, με τους κατηγορούμενους να καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης. Δύο ακόμη υποθέσεις θα δικαστούν στις 19 Φεβρουαρίου.

Η ανατομία μιας απάτης

Τα κονδύλια της ΕΕ για τη στήριξη των αγροτών και των κτηνοτρόφων στην Ελλάδα τα διαχειρίζεται ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Από το 2005, ο οργανισμός είναι η μοναδική αρχή της χώρας που επιβλέπει την εκταμίευση των επιδοτήσεων στο πλαίσιο της ΚΑΠ.

Ο οργανισμός, ο οποίος εποπτεύεται από το υπουργείο Γεωργίας, καταβάλλει 3 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως σε 900.000 δικαιούχους, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών, των αγροτικών συνεταιρισμών και των εξαγωγικών επιχειρήσεων.

Ως αποτέλεσμα, η επιλέξιμη έκταση στην Ελλάδα σχεδόν διπλασιάστηκε – και μαζί της η ευκαιρία για διάπραξη απάτης.

Οι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ και οι τεχνικές εταιρείες που συνεργάζονται μαζί του ήταν οι πρώτοι που απέκτησαν πρόσβαση στα νέα αρχεία γης. Αμέσως μετά, άρχισαν να καταφθάνουν αιτήσεις από άτομα που υποτίθεται ότι ήταν ιδιοκτήτες ή ενοικιαστές βοσκοτόπων, αλλά ζούσαν σε εντελώς διαφορετικά μέρη της χώρας από τα αγροτεμάχια για τα οποία υπέβαλαν αιτήσεις, σύμφωνα με αρκετούς υπαλλήλους που έχουν εργαστεί στον οργανισμό και υπέβαλαν καταγγελίες, καθώς και έγγραφα εσωτερικού ελέγχου που είδε το POLITICO.

Οι διεκδικητές δήλωναν την ιδιοκτησία γης χωρίς δικαιολογητικά, όπως συμβόλαια αγοράς και πώλησης- αντ’ αυτού έγραφαν έναν αριθμό σε ένα έντυπο αίτησης. Σύμφωνα με μια οδηγία του ΟΠΕΚΕΠΕ, οι ελεγκτές του δεν ήταν υποχρεωμένοι να ελέγχουν τα συμβόλαια ή τους τίτλους ιδιοκτησίας ή να συγκρίνουν τις δηλώσεις με τις δηλώσεις προηγούμενων ετών.

«Αυτό το σύστημα δεν θα μπορούσε να είχε στηθεί χωρίς να υπάρχει κάποιος στην οργάνωση που να σου λέει ποια κομμάτια γης είναι διαθέσιμα σε όλη τη χώρα και να ενορχηστρώνει ότι δεν θα υπάρξουν «διπλές κρατήσεις» στους υποτιθέμενους ιδιοκτήτες της γης», δήλωσε στο POLITICO πρώην αξιωματούχος του ΟΠΕΚΕΠΕ.

«Πρωταθλήτρια» στην απάτη η Κρήτη

Νυν και πρώην αξιωματούχοι περιγράφουν ένα σύστημα που λειτουργούσε σε τρία επίπεδα: Ο ΟΠΕΚΕΠΕ έδινε πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τις διαθέσιμες βοσκήσιμες εκτάσεις στους τεχνικούς του συμβούλους- οι υπάλληλοι της απάτης έκαναν τα στραβά μάτια σε ύποπτες αιτήσεις ή εξέδιδαν εγκυκλίους που βοηθούσαν τους δράστες να αποφύγουν την έρευνα– ενώ τα στελέχη του οργανισμού που προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν το σύστημα εκδιώχθηκαν.

«Αυτό δεν θα ήταν δυνατό χωρίς τον συντονισμό κάποιου που έχει πρόσβαση στον χάρτη με τις διαθέσιμες εκτάσεις και το τι έχει ήδη δηλωθεί», δήλωσε ένας υπάλληλος του υπουργείου Γεωργίας.

Οι περισσότερες από τις πλαστές δηλώσεις έγιναν από την Κρήτη, η οποία έλαβε τα δύο τρίτα των συνολικών αγροτικών επιδοτήσεων της Ελλάδας από την ΕΕ το 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Σε συμβόλαια και νομικά έγγραφα που είδε το POLITICO, άτομα από την Κρήτη ισχυρίζονται ότι κατέχουν γη αλλού – από τη βόρεια Ελλάδα μέχρι την Πελοπόννησο και τα νησιά.

«Υπάρχουν τόσοι πολλοί αγρότες από την Κρήτη που δηλώνουν γη σε όλη την Ελλάδα, καμία από τις αιτήσεις δεν τυχαίνει να εμπίπτει στην ίδια περιοχή και κανείς δεν δηλώνει το ίδιο κομμάτι γης», πρόσθεσε ο αξιωματούχος του υπουργείου Γεωργίας.

Οι αιτούντες έλαβαν κεφάλαια για γη εκτός Ελλάδας σε 34 περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός που ζήτησε οικόπεδο στη γειτονική Βόρεια Μακεδονία, η οποία δεν ανήκει καν στην ΕΕ, αποκάλυψε ο ελληνικός ερευνητικός ιστότοπος «Inside Story».

«Τους εντοπίσαμε το 2021 και τους ζητήσαμε να επιστρέψουν τα χρήματα», δήλωσε ένας πρώην υπάλληλος του ΟΠΕΚΕΠΕ, στον οποίο παραχωρήθηκε ανωνυμία λόγω της ευαισθησίας του θέματος. «Αλλά το πρόβλημα στην περιοχή ήταν πολύ ευρύτερο».

Το 2019, δύο ιδιώτες από το Ρέθυμνο της Κρήτης υπέβαλαν αίτηση για επιδότηση για εκμίσθωση γης στην Τζιά για χρήση ως βοσκότοπο. Η αίτησή τους περιλάμβανε μισθωτήρια συμβόλαια τα οποία αναγνώριζαν ως ιδιοκτήτες δύο άλλους κατοίκους του Ρεθύμνου. Έλαβαν περίπου 73.000 ευρώ από κονδύλια της ΕΕ.

Την επόμενη χρονιά δύο άλλοι Ρεθυμνιώτες παραγωγοί μίσθωσαν την ίδια έκταση στην Τζια και, στα συμβόλαια που υποβλήθηκαν στον ΟΠΕΚΕΠΕ, η έκταση εμφανιζόταν να έχει νέους ιδιοκτήτες.

«Οι υποτιθέμενοι εναλλασσόμενοι ιδιοκτήτες των ίδιων τεμαχίων γης στην Τζιά των Κυκλάδων άλλαζαν τη γη σαν τα πουκάμισα», ανέφερε έκθεση που υπέβαλε στους εισαγγελείς Ρεθύμνου ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Γρηγόριος Βάρρας. «Υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για συνενοχή».

Ελληνικό δικαστήριο καταδίκασε τον Οκτώβριο τους απατεώνες του Ρεθύμνου σε ποινές φυλάκισης από 12 έως 24 μήνες – οι πρώτες μεγάλες καταδίκες για το πλαστό σύστημα βόσκησης. Η υπόθεση υποστηρίχθηκε από στοιχεία και δεδομένα που υπέβαλε η EPPO, ενώ στην ακροαματική διαδικασία συμμετείχε Ευρωπαίος εισαγγελέας.

Σε μια άλλη υπόθεση, η οποία εκδικάζεται στις 19 Φεβρουαρίου, ένας άνδρας από την Κρήτη ισχυρίστηκε ότι είναι ιδιοκτήτης βοσκοτόπων στον Γράμμο, στη βορειοδυτική Ελλάδα. Το άτομο, πρώην υπεργολάβος του υπουργείου Γεωργίας, κατηγορείται μαζί με μέλη της οικογένειάς του ότι έλαβε χιλιάδες ευρώ, αφού ισχυρίστηκε ότι νοίκιασε 450 στρέμματα σε ορεινή περιοχή κοντά στα αλβανικά σύνορα.

Το άτομο επέστρεψε την «αχρεωστήτως» καταβληθείσα επιδότηση, ελπίζοντας να γλιτώσει την τιμωρία. Ωστόσο, ο ίδιος και άλλα πέντε μέλη της οικογένειας αντιμετωπίζουν κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος.

Οι δικηγόροι των υπόπτων αρνήθηκαν να κάνουν κάποιο σχόλιο για το εν λόγω δημοσίευμα.

Ο Βορίδης «παραίτησε» πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ και η έρευνα πάγωσε

Τα ηγετικά στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ που προσπάθησαν να πατάξουν το σύστημα παραμερίστηκαν από τους διαδοχικούς υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης.

Ο πρώτος επικεφαλής του οργανισμού που απομακρύνθηκε ήταν ο Γρηγόρης Βάρρας, επί των ημερών του οποίου οι αποκλίσεις ήρθαν στο φως το 2020.

Στο πλαίσιο δειγματοληπτικών ελέγχων εκείνο το έτος, η Τυχεροπούλου, η ελεγκτής που αργότερα εκδιώχθηκε από τη θέση της και υποβιβάστηκε, συνέκρινε δηλώσεις για τα ίδια κομμάτια γης σε διαφορετικά έτη.

«Αυτή η μεθοδολογία ελέγχου οδήγησε στην αποκάλυψη ενός εκτεταμένου συστήματος το οποίο, μέσω ψευδών δηλώσεων ιδιοκτησίας, λάμβανε παράνομα ενισχύσεις της ΕΕ», δήλωσε ο δικηγόρος της, κ. Βαγιανός.

Ο κ. Βαρράς αποφάσισε το 2020 να μπλοκάρει 3.500 ΑΦΜ που συνδέονται με ύποπτες αιτήσεις, προκειμένου να ελεγχθούν σωστά. Τρεις υποθέσεις στάλθηκαν στους Έλληνες εισαγγελείς. Η EPPO δραστηριοποιήθηκε αργότερα σε αυτή την έρευνα.

Στη συνέχεια, τον Νοέμβριο του 2020, ο τότε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μάκης Βορίδης απαίτησε την παραίτηση του Βαρρά και η έρευνα πάγωσε. Τρία στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ δήλωσαν ότι ο Βάρρας εξαναγκάστηκε σε αποχώρηση για την έρευνα, όπως ανέφεραν τότε και τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης.

Ο Βορίδης το αρνείται αυτό. «Ποτέ δεν είπα στον Βαρρά τίποτα για την έρευνα, ούτε θα μπορούσα να το κάνω, καθώς δεν είχα την αρμοδιότητα να το κάνω», δήλωσε στο POLITICO. «Αυτή ασκείται αποκλειστικά από τον πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ».

Ο Βορίδης έχει έκτοτε προαχθεί σε υπουργό Επικρατείας του Κυριάκου Μητσοτάκη.

«Δεν έχω τίποτα να κρύψω», δήλωσε ο Μητσοτάκης στο ελληνικό κοινοβούλιο στις 24 Ιανουαρίου, λέγοντας ότι δεν μπορεί να σχολιάσει λεπτομερώς καθώς οι έρευνες βρίσκονται σε εξέλιξη.

«Καταβάλλουμε μεγάλη προσπάθεια για να μετασχηματίσουμε έναν οργανισμό που, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, δυστυχώς δεν απέκτησε ποτέ την τεχνολογική ικανότητα να χειρίζεται τα δεδομένα και να πραγματοποιεί πληρωμές χωρίς να βασίζεται σε τρίτους παρόχους».