Του Κωνσταντίνου Κιτσόπουλου *
Ο κορωναϊός είναι εδώ και θα ήταν αφέλεια να πιστεύαμε ότι δε θα ερχόταν στη ζωή και τη γειτονιά μας στον παγκοσμιοποιημένο πλανήτη μας. Για χάρη της επιχειρηματολογίας και της συζήτησης θα θεωρήσουμε, χωρίς να γνωρίζουμε ακόμα επακριβώς την προέλευση του ιού και της διαδρομής του, δεδομένη την παρουσία του και τις επιπτώσεις.
Βέβαια, όλως περιέργως ο ιός αυτός επέλεξε να θερίσει και να γονατίσει τα δυτικά, τα θεωρητικά πιο προηγμένα στον κόσμο, συστήματα υγείας, την ώρα που η Κίνα, δεδομένου του μεγέθους του πληθυσμού της, πρακτικά δεν είχε σημαντικές επιπτώσεις. Επίσης, όλως τυχαίως το WIV, Wuhan Institute of Virology, το Ινστιτούτο Ιολογίας της Ακαδημίας Επιστημών της Κίνας, για όσους γνωρίζουν, το ίδιο το βαθύ Κράτος και Κόμμα της Κίνας, βρίσκεται στη Wuhan ή Γουχάν όπως τη μάθαμε, κατά πληροφορίες όχι και πολύ μακριά από την υπαίθρια αγορά απ΄ όπου εικάζεται ότι ξεκίνησαν όλα. Οι κυβερνήσεις και οι άρχοντες σε όλο τον κόσμο επέλεξαν στρατηγική και εκόντες άκοντες επέλεξαν την ολική στάση της οικονομίας και το σχεδόν απόλυτο περιορισμό πληθυσμών. Κατά κάποιο τρόπο, όπως αναφέρουν ΜΜΕ για επιλογή ζωής ή θανάτου ασθενών πριν την πόρτα της εντατικής, πράγμα πολύ ανορθόδοξο για ιατρό υπό τον όρκο του Ιπποκράτη, και οι αρχές κλήθηκαν να επιλέξουν ποια μέρη της κοινωνίας και των δραστηριοτήτων της θα προστατεύουν περισσότερο και τελικά θα σώσουν.
Σε πολλές περιπτώσεις οι μετρήσεις, από τους ίδιους που προχωρούν σε “αποτύπωση” της έκφρασης της κοινωνίας για όλα ανεξαιρέτως τα ζητήματα, ανέδειξαν βορειοκορεατικού επιπέδου μεγέθη αποδοχής της απόλυτης στάσης και περιορισμού της δραστηριότητας. Είναι σίγουρο ότι κατάλαβαν όλοι πλήρως το τι σημαίνει η επιλογή; Φοβάμαι πως όχι και έχω να παραθέσω κάποια επιχειρήματα.
Η Ελλάδα για το 2018, σύμφωνα με την Στατιστική Αρχή, κατέγραψε 120.297 θανάτους, δηλαδή περί τους 330/ημέρα. Αλήθεια υπάρχει αίσθηση στην κοινωνία μας για αυτό το τρομερό νούμερο, την ημερήσια απώλεια ενός μικρού χωριού; Στήθηκαν κανάλια έξω από νοσοκομεία να αναφέρουν καθημερινά θανάτους και το λόγο αυτών; Ποτέ, και φυσικά όλοι θα συμφωνούσαμε ότι θα ήταν τουλάχιστον ανήθικο ή και ποινικά ελέγξιμο. Εδώ πρέπει να παρατεθεί και το νούμερο των γεννήσεων, 86.440, που μας οδηγεί για το 2018 σε μια μείωση πληθυσμού κατά 33.857. Συνεπώς, η χώρα μας φθίνει δραματικά και με επιπτώσεις πολύ βαρύτερες ενός οποιουδήποτε ιού. Το δημογραφικό μέλλον προδιαγράφεται ζοφερό. Αλήθεια έκανε ποτέ κανείς σοβαρό, ολικό σχεδιασμό για αυτόν τον πολύ επικίνδυνο εχθρό για την Ελλάδα; Όχι. Ουαί υμίν πολιτικάντηδες υποκριταί.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το 2016 από τους 118.788 οι 30.000 αποδίδονται σε νεοπλασματικές παθήσεις. Με πιο πρόσφατες εκτιμήσεις κάθε έτος χάνονται περί τις 32.000 άνθρωποί μας από τη μάστιγα που λέγεται καρκίνος, περί τους 88/ημέρα. Τα μεγέθη δε φαίνεται να έχουν μειωτική τάση, το αντίθετο. Έχει κανείς ακούσει ποτέ τα ΜΜΕ να το έχουν καταλάβει και να το αναδείξουν; Φυσικά και όχι. Έχει υπάρξει σοβαρό στρατηγικό εκτεταμένο σχέδιο πρόληψης υγείας για τον πληθυσμό; Ποιο; Ας πούμε σε μια φανταστική χώρα όπου μετά τα 40 έτη τους οι γυναίκες λαμβάνουν σε ανάλογο τακτικό διάστημα ειδοποίηση να προσέλθουν σε ήδη κλεισμένο ραντεβού σε συγκεκριμένο κέντρο υγείας για εξετάσεις κατάλληλες για τις αιτίες που οδηγούν το φύλλο τους σε ασθένειες καρκίνου. Αντίστοιχα για άνδρες μετά τα 45 έτη τους για τακτική ήδη προγραμματισμένη εξέταση για τέστ κόπωσης και τον καρκίνο του προστάτη. Ναι, σε μια φανταστική χώρα. Γιατί στην Ελλάδα η προσωπική μου αδιαμφισβήτητη εμπειρία οδηγεί σε μεγάλο αντικαρκινικό νοσοκομείο όπου οι ασθενείς, πολλοί προχωρημένου ή και τελικού σταδίου, να πιέζονται αφάνταστα ψυχολογικά μαθαίνοντας ότι ο εξαίσιος άνθρωπος και γιατρός τους για τους οποίους ήταν σανίδα ζωής, αχτίδα ελπίδας, γνώστης όλης της τραγικής ιστορίας τους και κρίσιμος για τη συνέχεια της θεραπείας τους, πρέπει να τους εγκαταλείψει γιατί στα 45 του σέρνεται ακόμη με συμβάσεις χρόνου, που προσφέρει ένα πελατειακό κράτος,συχνά για φτηνούς λόγους εκμετάλλευσης, και η οποία έληγε. Ουαί υμίν πολιτικάντηδες υποκριταί.
Κάθε χρόνο περί τα 1.500 άτομα, 4/ημέρα, καταλήγουν νεκρά ή βαριά τραυματισμένοι και κατά συνέπεια και ανάπηροι από τροχαία στους δρόμους. Έχει υπάρξει σοβαρό στρατηγικό εκτεταμένο σχέδιο αντιμετώπισης; Όχι φυσικά, ποιος πολιτικάντης και γιατί να νοιαστεί πραγματικά; Τα νούμερα επιμένουν αυξητικά, ανεπίτρεπτα για ευρωπαϊκό κράτος, αφορούν δε κατά κανόνα πολύτιμους για την κοινωνία νέους ανθρώπους, επιτρέψτε μου, ίσως κάπως πιο πολύτιμους για τα χρόνια που θα είχαν να προσφέρουν. Βέβαια όταν κάποιοι χρειάζεται να κυκλοφορήσουν, ως βασιλιάδες, εις βάρος του “πόπολου” βρίσκουν τα περιπολικά και τις μηχανές να τους συνοδεύουν ή βρίσκουν αστυνομία για κάθε διασταύρωση μήπως και σταματήσουν σε κανένα σηματοδότη. Αυτή δεν είναι η πραγματικότητα; Από προσωπική εμπειρία πριν χρόνια στο κέντρο της Αθήνας σε δρόμο μπλοκαρισμένο για να περάσει κάποιος άρχοντας στην κάθετο αυτού, ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ με σειρήνες να προσπαθεί να υποδηλώσει την ζωτική ανάγκη να περάσει και η ζωή κάποιου πολίτη να είναι σε κίνδυνο. Έζησε, πέθανε αυτός ο συμπολίτης μας; Δε γνωρίζω, ο άρχοντας όμως περί ου ο λόγος πήγε στο γραφείο του σε έναν ακόμα χρόνο ρεκόρ. Ακόμα και σήμερα, βρέθηκαν επαρκείς δυνάμεις σε κάθε γωνία της Ελλάδας να ελέγχει πεζούς και εποχούμενους για την καραντίνα. Μια και βρέθηκαν, θα μείνουν στο δρόμο να παλέψουμε τη μάστιγα των τροχαίων; Είμαι σίγουρος πως όχι. Ουαί υμίν πολιτικάντηδες υποκριταί.
Οι πολιτικοί πρέπει να επιλέγονται με βασικό κριτήριο την πραγματική θέληση και ταπεινότητα να υπηρετήσουν τον πολίτη. Ακόμα και εάν αυτό δε διαφαίνεται να μπορούν τουλάχιστον να προλαμβάνουν και να διαμορφώνουν με τις σκέψεις και τις πράξεις τους τα επόμενα δέκα με είκοσι μπροστά για την κοινωνία.
Ένα μικρό αλλά σημαντικό παράδειγμα. Τα Νότια κατ΄ ουσίαν ελλείπουν υγειονομικών υποδομών. Ένα νοσοκομείο, το Ασκληπιείο Βούλας, με προσωπικό πραγματικά με αυταπάρνηση, αλλά χωρίς να είναι αρκετό για τα μεγέθη της περιοχής. Σε μια ελεύθερη έκταση όπως το Ελληνικό γιατί δεν προτάθηκε να ετοιμαστεί ένα κύτταρο εξελιγμένης και εκτεταμένης νοσοκομειακής πλαισιωμένο και με μικρότερες πρωτοβάθμιας περίθαλψης μονάδες για την παιδική αλλά και την τρίτη ηλικία και που θα αφορά 2 εκατ. πολίτες; Δε θα είναι απαραίτητο και κρίσιμο στα επόμενα χρόνια σε ένα πληθυσμό που γερνάει και σε μία δημογραφική εξέλιξη που οδηγεί σε, κατ΄ επίφαση οικογένειες, του ενός ατόμου; Χρήσιμο σε μια επόμενη μαζικότερη και έτι φονικότερη πανδημία;Όχι φυσικά. Προτάσσονται συμφέροντα, χρήμα, καζίνο και διαμερίσματα για πλούσιους ημεδαπούς αλλά και αλλοδαπούς. Για το ντόπιο πληθυσμό; Εργασίες υπηρεσίας, τρίτης σημασίας και τριτοκοσμική περίθαλψη. Έχει εδώ ευθύνη και ο πολίτης; Μα βέβαια αφού η επιλογή του ήταν να αποθεώσει και τελικά να νομιμοποιήσει ανάλογες πολιτικές προτάσεις “ανάπτυξης”. Ουαί υμίν πολιτικάντηδες και άλλοι υποκριταί.
Όλα λοιπόν επικοινωνιακή διαχείριση και για το θεαθήναι, με υπόστρωμα τους πολιτικούς σχεδιασμούς, παραινέσεις και εξυπηρέτηση σχέσεων . Ο ρόλος των ΜΜΕ; Μα, πλουραλιστική, ανεξάρτητη, έγκυρη και με βαθιά γνώση κάλυψη των θεμάτων που ενδιαφέρουν την κοινωνία. Τώρα, τι εξυπηρετεί το ότι αποδείχτηκαν πιο γρήγορα και από γραφεία τελετών να τρέχουν να μεταδώσουν έξω από νοσοκομείο το μόλις επελθέντα θάνατο κάποιου άτυχου συμπολίτη μας με λεπτομέρειες για το φύλλο, την ηλικία, την πρότερη κατάσταση της υγείας του, τον τόπο καταγωγής ή διαμονής, το επάγγελμα, “φωτογραφία” δηλαδή κανονικά, πριν ίσως ενημερωθούν όλοι οι οικείοι, συγγενείς και φίλοι, πραγματικά μου είναι αδύνατο να καταλάβω και να αποδεχτώ. Τους πήγε καθόλου στο μυαλό ότι αρνούμαι ο θάνατός μου να γίνει είδηση στα ΜΜΕ; Σε όλα αυτά η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων; Απούσα. Τα διασκεδαστικά ότι σύμφωνα με το ρεπόρτερ ο θανών είχε “παρακείμενα” νοσήματα, η αιτιολογημένη προσέλευση στη δουλειά στη TV “απαραίτητων” για να τρέξουν πρωϊνάδικα, διαγωνισμοί προσφοράς δώρων, εν είδει “τηλεφωνικής πυραμίδας” και η πώληση αλοιφών, βοτάνων και φίλτρων τα αφήνουμε ασχολίαστα γιατί είναι σχεδόν απαραίτητα αναψυχής στους χαλεπούς καιρούς. Ταδε φαιδρότερα με μάσκες σε ανοικτούς χώρους, μη τυχόν και πεταχτεί κανένα πτηνό και φτύσει ή φταρνιστεί η κάμερα και μας κολλήσει, τα γάντια μέσα στο στούντιο, οι χαριτωμενιές από παρουσιαστές “πότε θα ανοίξουν τα κομμωτήρια;”, την ώρα που ένα μήνα τώρα οι ίδιοι είναι σιδερωμένοι, κανονικά κουρεμένοι και άψογα χτενισμένες, τα αφήνουμε επίσης γιατί τελικά, αφού εξοργίσουν, προσφέρουν κατά βάθος ανέξοδη διασκέδαση.
Τελικά, επιστρέφοντας στο ερώτημα εάν καταλάβαμε όλοι και πλήρως τι σημαίνει η στάση της οικονομίας και ο περιορισμός κάθε δραστηριότητας διερωτώμαι εάν είχαμε ή έχουμε όλα τα δεδομένα, πέραν των όποιων περιπτωσιολογικά ή περιστασιακά ή ελλιπώς ή και πιθανά καθοδηγούμενα πληροφορούμαστε; Έχουμε όλη την εικόνα;
Αντιγράφω από την Έκθεση του ίδιου του ΕΟΔΥ για την γρίπη τον περασμένο χειμώνα “Η Δραστηριότητα της Γρίπης στην Ελλάδα. Περίοδος 2018-2019”, “Επίσης κατά τη φετινή περίοδο (από εβδομάδα 40/2018 έως εβδομάδα 20/2019) στην Ελλάδα καταγράφηκαν 154 θάνατοι από εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη, εκ των οποίων οι 140 αφορούσαν σε κρούσματα που χρειάστηκαν νοσηλεία στη ΜΕΘ και 14 σε κρούσματα που δεν νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ” και παράλληλα σημειώνεται “Εκτιμήθηκε ότι, κατά τη φετινή περίοδο 2018-2019 στην Ελλάδα, 1071 θάνατοι (95% Διάστημα Εμπιστοσύνης: 733–1380 θάνατοι) μπορούν να αποδοθούν στον ιό της γρίπης”.
Ύφεση και ανεργία; Παρά τις αρχικές ελαφρύ τύπου προβλέψεις για ύφεση 4-5% φαίνεται να οδεύουμε, μακάρι όχι, σε ύφεση ακόμα ίσως και διψήφιου ποσοστού, 10%, καθώς και ανεργία ύψους πάνω από το 20%. Οι διάφοροι παπαγάλοι επαίρονται χαριεντιζόμενοι και τονίζουν ότι “ναι αλλά το 2021 θα έχουμε ανάπτυξη 5%”. Όταν βέβαια το ωρολόγιο πρόγραμμα είχε μαθηματικά, έπαιζαν τρίλιζα, εάν δεν ήταν σε σκασιαρχείο. Όποιο μέγεθος μειώνεται κατά x% για να επανέλθει στο ίδιο απόλυτο μέγεθος απαιτείται αύξηση κατά κάποιο πολλαπλάσιο του x%. Επομένως το ΑΕΠ μας τη διετία 2020-2021, βασισμένο μονοσήμαντα και ανισοβαρώς, σε τουρισμό και γενικότερα υπηρεσίες, θα υποχωρήσει,εξεταζόμενο σε απόλυτα επίπεδα, δραματικά. Την ίδια στιγμή εκείνα τα 350 δις του χρέους παραμένουν και παραμονεύουν και μας οδηγούν σε δεσμεύσεις, δεν θα τις ακούσετε πάλι ως μνημόνια, τέτοιου άχθους, μπροστά στις οποίες τα μνημόνια που περάσαμε θα αποδειχτούν παιδική χαρά. Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας υπολογίζει ότι 1,25 δις. άνθρωποι κινδυνεύουν με απόλυση ή περικοπή μισθού, ονοματίζοντας την κατάσταση ως τη σοβαρότερη παγκόσμια κρίση μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Συμπληρώνει ότι θα πληγούν νέοι και χαμηλόμισθοι. Το ΙΜΕ/ΓΣΕΒΕΕ εκτίμησε πιθανή απώλεια 100.000 μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Ποιοι έχουν σαφέστατα πολλές πιθανότητες να επιβιώσουν; Φυσικά οι μεγάλοι και οι πολύ μεγάλοι και οι σιτιζόμενοι περί το Δημόσιο, ακόμα και εάν αυτό χρειαστεί να περιέλθει σε κατάσταση υπερδανεισμού και πρακτικά χρεωκοπημένο. Είναι δε πανθομολογούμενο, πριν από όλα αυτά επέλθουν και γίνουν αντιληπτά από την κοινωνία, πάνω δε στα ερείπια του COVID19,κάποιοι πολιτικάντηδες θα πάνε σε εκλογές.
Η ορθή και ψύχραιμη λογική λέει ότι όσοι εξουσίασαν και εξουσιάζουν δεν σχεδίασαν δέκα – δεκαπέντε χρόνια πριν, στο να μας θωρακίσουν και να έχουν ένα ανεπτυγμένο σε όλους τους βαθμούς, δυνατό και επαρκές σύστημα υγείας. Το συμπέρασμα είναι προφανές. Δε θα μπορούσαμε να ανταποκριθούμε για όλους όσους έχουν ανάγκη την ίδια στιγμή. Επιλογή λοιπόν να κλείσω κάθε δραστηριότητα και να υποδεχτώ τα λιγότερο δυνατόν περιστατικά σε όσο περισσότερο χρόνο. Εάν δεχτούμε την προσέγγιση αυτή ως ορθή, τι θα γίνει εάν τον επόμενο χειμώνα ενσκήψει ένας νέος ανάλογος ιός; Θα σταματήσουμε πάλι τα πάντα και θα περιορίσουμε πάλι τον πληθυσμό; Απέτυχαν στο γεγονός ότι, είναι ακριβώς τα πολιτικά όντα αυτά για τα οποία δεν επιτρέπεται να λειτουργούν με τη λογική μήνας μπαίνει, μήνας βγαίνει, βλέποντας και κάνοντας. Η επιλογή της στρατηγικής της διαχείρισης του ιού, σε σχέση με άλλες επίσης σημαντικές απώλειες ανθρώπων από ίσως και σοβαρότερους λόγους, έγινε, με το πίσω μέρος του μυαλού στην πιθανή αλλά και συνάμα καταστροφική επικοινωνιακή παράθεση του θέματος προς την κοινωνία. Οι θάνατοι από τροχαία ή από σκληρές ασθένειες μένουν στο αζήτητο της επικοινωνίας, ενώ είναι πολλαπλασιότεροι και πιο επώδυνοι ίσως αυτών του κορωναϊού. Ο επικοινωνιακός τρόπος όμως με τον οποίο αυτοί εν δυνάμει θα παρουσιάζονταν και θα επιδρούσαν –αυτό συνάγεται ήδη εκ του αποτελέσματος και από το πόσο πολύ δηλαδή ο πολίτης τρομοκρατείται αυτή τη στιγμή ακόμα και με μικρό αριθμό θανάτων- φάνηκε με ανησυχία ότι αυτοί θα έκριναν πολιτικές συνέχειες. Βέβαια η κοινωνία πορευόμενη πάνω στις διαμορφωμένες σχέσεις με τον πολιτικό προσωπικό δε φαίνεται εν τοις πράγμασι και στις ανεξάρτητες μετρήσεις κοινής γνώμης να κριτικάρει και να απορρίπτει επικοινωνιακή διαχείριση, αποδέχεται και τελικά έμμεσα ή άμεσα επιλέγει. Δικαίωμά της. Οι λειτουργοί των ΜΜΕ το επιβεβαιώνουν αφού “βρίσκουν” πολίτες στο δρόμο να επιθυμούν και άλλα μέτρα περιορισμού.
Οι πολιτικοί και οι παρατάξεις που εκπροσωπούν κρίνονται σε όλο το χρονικό βάθος της πολιτικής τους ύπαρξης και διακυβέρνησης, όσο και εάν κάποιοι από άγνοια, κάποιοι καθοδηγούμενοι από τη μαγεία της επιστήμης της επικοινωνίας, ακόμα σε βαθμό διαστρέβλωσης ή απλά εκ της ανάγκης μιας δουλίτσας προσπαθούν να μας πείσουν ότι μόλις ανελήφθη η διακυβέρνηση, εκ παρθενογένεσης, ή ότι κάποιοι άλλοι θα επανέλθουν, διατείνονται πάντα με αγνές προθέσεις, να κάνουν ότι δεν έκαναν τόσα προηγούμενα χρόνια.
Όσοι μας άφησαν έκθετους τελικά θα μας σώσουν; Και η κοινωνία; Εδώ πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι άλλο λάθος και άλλο πλάνη. Λάθη μέχρι ένα σημείο επιτρέπονται, αν και των προγόνων μας απόφθεγμα “το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού” αναδεικνύει ότι και τα λάθη δεν είναι πλήρως και αενάως ασυγχώρητα. Μα η πλάνη, το πλανάσθαι; Στην πλάνη υπεισέρχεται η λήθη αλλά και η συνυπευθυνότητα, ο χορός με συμμέτοχους τη μαγεμένη παθητικότητα του πλανεμένου αλλά και το ρόλο του μάγου πλανευτή. Πολλά βαρύτερα λοιπόν, απολύτως ανεπίτρεπτο, να αφήνει τις να τον παραπλανούν πολιτικά οι ίδιοι πολλοί, επί πολλώ και πολλάκις. “Και έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης”. Καλή Ανάσταση.
* Ο Κωνσταντίνος Κιτσόπουλος είναι Γεωλόγος, με ανώτατες σπουδές (MSc, MBA, PhD) και πολυετή εργασιακή εμπειρία στον ενεργειακό τομέα. Ήταν υποψήφιος στις εκλογές του Ιουλίου 2019 στο Νότιο Τομέα Αθηνών με την Ένωση Κεντρώων
