Ο Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο, που κυβέρνησε το Περού τη δεκαετία του ’70, είναι ο «άγνωστος» σύμμαχος του Φιντέλ Κάστρο που τον στήριξε σε μια περίοδο δύσκολη για το καθεστώς της Κούβας.
Ο πρόεδρος του Περού, Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο ήταν θείος του Ιάσονα Πιπίνη, από την πλευρά της μητέρας του που κατάγεται από το Περού.
Ο Ιάσονας Πιπίνης γράφει αναλυτικά γι’αυτόν τον άγνωστο σύμμαχο του Φιντέλ Κάστρο:
«Μεγάλωσα με τις αφηγήσεις για την περίοδο της διακυβέρνησης του ηγέτη της λεγόμενης περουβιανής επανάστασης, μιας και ο πρόεδρος του Περού, Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο, ήταν θείος μου από την πλευρά της μητέρας μου που κατάγεται από το Περού. Ο Βελάσκο βοήθησε τον Φιντέλ Κάστρο να βγάλει από την διεθνή απομόνωση την Κούβα και ανέπτυξε μαζί του πολύ στενές σχέσεις τη δεκαετία του ‘70. Ο Βελάσκο εφάρμοσε τη μεγαλύτερη αγροτική μεταρρύθμιση στη Λατινική Αμερική, απαλλοτριώνοντας τεράστιες εκτάσεις από γαιοκτήμονες, τις οποίες μοίρασε σε φτωχούς ακτήμονες.
Ο Φιντέλ Κάστρο με τον πρώην πρόεδρο του Περού Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο
Έδιωξε τους Αμερικανούς
Το 1968 έστειλε στρατό στην κρατική εταιρεία πετρελαίου, την οποία μέχρι τότε εκμεταλλευόταν με επαχθείς όρους η αμερικανική International Petroleum Company, και πέρασε στον κρατικό έλεγχο, οδηγώντας το Περού σε μια άνευ προηγουμένου σύγκρουση με τις ΗΠΑ. Στη συνέχεια ο Βελάσκο έδιωξε τις αμερικανικές βάσεις από τη χώρα και ανέπτυξε στενές σχέσεις με το καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα αλλά και με το καθεστώς του Σαλβαδόρ Αλιέντε στη Χιλή.
Ο Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο έδωσε πολλά προνόμια στους ιθαγενείς κατοίκους που ζούσαν στο περιθώριο και έλεγε ότι εφαρμόζει έναν «τρίτο δρόμο» και ότι η επανάσταση του δεν ήταν «ούτε καπιταλιστική αλλά ούτε και κομμουνιστική». Πολλοί χαρακτήρισαν το καθεστώς του «καπιταλισμό του Κράτους». Ο Κάστρο, ο Αλιέντε και ο Βελάσκο αποτελούσαν τον «άξονα του κακού» για τις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’70 στη Λατινική Αμερική. Πολλά χρόνια αργότερα μάλιστα, ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες χαρακτήρισε τον Βελάσκο «πολιτικό του πατέρα». Ο Τσάβες είχε γνωρίσει τον Βελάσκο στο Περού το 1974 όταν είχε τελειώσει την στρατιωτική ακαδημία και συμμετείχε σε μια αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε το Περού.
Ο Φιντέλ στο Περού του Βελάσκο
Στις 4 Δεκεμβρίου του 1971 ο Φιντέλ Κάστρο επισκέφθηκε τη Λίμα του Περού και συναντήθηκε με τον πρόεδρο Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο. Οι διπλωματικές σχέσεις των δυο χωρών είχαν διακοπεί από το 1960 και οι δυο ηγέτες αποφάσισαν να τις αποκαταστήσουν και μάλιστα να ξεκινήσουν στενή συνεργασία.
Ο Φιντέλ Κάστρο επισκέφθηκε τον σύμμαχο του Βελάσκο στο Περού το 1971
Ο Βελάσκο βοήθησε τον Κάστρο να βγάλει από την διεθνή απομόνωση την Κούβα, στην οποία είχε βρεθεί εξαιτίας της άρνησης του να επιτρέψει τη διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών αλλά και των διώξεων που είχε εξαπολύσει εναντίον χιλιάδων αντιφρονούντων. Το καθεστώς της Κούβας έχασε όλους τους συμμάχους του. Τότε, η κυβέρνηση του Βελάσκο αποτέλεσε έναν πολύτιμο σύμμαχο σε μια δύσκολη περίοδο για την κουβανική επανάσταση του Κάστρο, που πλέον είχε εξελιχθεί σε μια σκληρή δικτατορία. Ο Βελάσκο τότε του έδωσε πολύτιμη πολιτική στήριξη.
Ο Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο με τον Φιντέλ Κάστρο στο Περού (από το προσωπικό αρχείο του Ιάσονα Πιπίνη)
Ο Κάστρο είχε μιλήσει με θερμά λόγια για το καθεστώς του Βελάσκο, τον οποίο χαρακτήρισε στρατιωτικό με συνείδηση, που «πραγματοποίησε ενέργειες προοδευτικού χαρακτήρα». Την ίδια στιγμή όμως, για τις ΗΠΑ το καθεστώς του Βελάσκο αποτελούσε τη νέα μεγάλη απειλή.
Ο μαρξιστής πρόεδρος της Χιλής, Σαλβαδόρ Αλιέντε, αποτελούσε και εκείνος απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή και για το λόγο αυτό έγιναν πολλές προσπάθειες για την ανατροπή του, με αποκορύφωμα το πραξικόπημα του Αουγούστο Πινοσέτ εναντίον του το 1973, κατά τη διάρκεια του οποίου ο Αλιέντε αυτοκτόνησε με ένα όπλο που του είχε χαρίσει ο Φιντέλ Κάστρο. Οι ΗΠΑ, δίχως αμφιβολία, βρίσκονταν πίσω από το πραξικόπημα στη Χιλή.
Ο Βελάσκο έβγαλε από την διεθνή απομόνωση το καθεστώς του Κάστρο στην Κούβα (από την εφημερίδα El Peruano)
ΗΠΑ: «Να εμποδίσουμε νέους Κάστρο και Αλιέντε»
Οι στενές σχέσεις του Βελάσκο με την Κούβα του Φιντέλ Κάστρο, αλλά και η πολιτική που είχε εφαρμόσει στο Περού προκάλεσαν νέο «πονοκέφαλο» στις ΗΠΑ που ήθελαν να αποτρέψουν την «εξαγωγή» της κουβανικής επανάστασης στην περιοχή. Οι ΗΠΑ έθεσαν σε εφαρμογή σχέδια αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης του Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο στο Περού. Στο βιβλίο μου «Το πείραμα της Λατινικής Αμερικής» (Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, 2014), παρουσιάζω αποχαρακτηρισμένα απόρρητα έγγραφα του Λεκού Οίκου στα οποία εμφανίζονται συνομιλίες του τότε προέδρου των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον με τον δικτάτορα της Βραζιλίας Εμίλιο Γκαραστάζου Μέντισι.
Σε μια από εκείνες τις συνομιλίες ο Νίξον εμφανίζεται να λέει: «Πρέπει να αποτρέψουμε να βγουν στην περιοχή νέοι Αλιέντε και νέοι Κάστρο και να προσπαθήσουμε να αντιστρέψουμε αυτές τις τάσεις». Για τον Βελάσκο θα δημοσίευαν πληροφορίες για ένα νόθο παιδί που δήθεν είχε ο περουβιανός πρόεδρος, για να τον βλάψουν πολιτικά. Στα ίδια έγγραφα αποκαλύπτεται ότι οι ΗΠΑ διέθεταν τεράστια χρηματικά ποσά για την αποσταθεροποίηση των καθεστώτων που απειλούσαν τα συμφέροντα τους στη Λατινική Αμερική.
Αποχαρακτηρισμένο έγγραφο του Λευκού Οίκου στο οποίο εμφανίζεται ο Νίξον να εφαρμόζει σχέδια για την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης του Βελάσκο στο Περού
Ο Αλεχάνδρο Κάστρο για τον Βελάσκο
Τον Ιούλιο του 1974 ο σημερινός πρόεδρος της Κούβας Ραούλ Κάστρο επισκέφθηκε το Περού και έγινε δεκτός με μια μεγαλειώδη εκδήλωση προς τιμήν του. Μαζί του ταξίδευε ο γιός του Αλεχάνδρο Κάστρο, ο οποίος σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, θεωρείται ως ο επόμενος πρόεδρος της Κούβας. Ο Αλεχάνδρο Κάστρο σε μια συνέντευξη που μου έδωσε πρόσφατα, και η οποία περιλαμβάνεται στο νέο μου βιβλίο για την πολιτική ιστορία της Λατινικής Αμερικής με τίτλο «Το Καμένο Παλάτι», μου είπε πως ο Φιντέλ ευγνωμονούσε τον Βελάσκο μιας και είχε δείξει την αλληλεγγύη του στην Κούβα. «Ο στρατηγός Βελάσκο ήταν ένας προοδευτικός άνθρωπος που έδειξε μεγάλη αλληλεγγύη στην Κούβα σε στιγμές δύσκολες. Σε στιγμές κατά τις οποίες η χώρα μου δεχόταν επίθεση. Ήταν ένας από τους ανθρώπους που αντιμετώπισε την προσπάθεια των ΗΠΑ και των συμμάχων τους να απομονώσουν τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Αλεχάνδρο Κάστρο.
Ο Χουάν Βελάσκο Αλβαράδο μαζί με τον Κάστρο και τον Αλιέντε αποτέλεσαν τον “άξονα του κακού” για τις ΗΠΑ (από το προσωπικό αρχείο του Ιάσονα Πιπίνη)