Του Μιχάλη Ατσαλάκη *
Ο Γερμανός νομπελίστας λογοτεχνίας και μεγάλος πολέμιος του ναζισμού, Τόμας Μαν, εξηγούσε τη δεκαετία του ’30 πως φοβάται μια Γερμανική Ευρώπη, αλλά υποστηρίζει μια Ευρωπαϊκή Γερμανία. 80 χρόνια μετά, το ερώτημα τίθεται ξανά με επιτακτικό τρόπο: Θέλουμε μια Ευρωπαϊκή Αυτοκρατορία στην οποία θα κυριαρχεί η Γερμανία;
Η απάντηση είναι, προφανώς, αρνητική. Ο προφανής λόγος είναι τα δεινά που συσσωρεύει για τους Έλληνες και το Νότο μια τέτοια προοπτική. Ήδη ζούμε τις συνέπειες.
Υπάρχει, όμως, κι ένας άλλος λόγος που πρέπει να κατανοηθεί από το σύνολο των Ευρωπαίων. Η Ενωμένη Ευρώπη δεν μπορεί να επιβιώσει υπό τη Γερμανική ηγεσία. Ή αλλιώς η Γερμανική πολιτική είναι άκρως αντιευρωπαική.
Δείτε τι συμβαίνει σήμερα. Η Ευρώπη έχει χωριστεί σε δύο ζώνες. Τους “αμαρτωλούς” Νότιους και τους “ενάρετους” βόρειους. Το επίτευγμα των Ευρωπαίων ηγετών μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο, να μετατρέψουν δηλαδή τους εχθρούς σε γείτονες και συνεργάτες, γκρεμίζεται σήμερα από την πολιτική που επιβάλλει η πολιτική της κας Μέρκελ. Ο διαχωρισμός αυτός, συνεπώς, δεν επιτρέπει να εδραιωθεί η αντίληψη στους πολίτες πως ο μεγάλος υπερεθνικός θεσμός της Ε.Ε. διασφαλίζει τη συνεργασία, την ειρήνη, την ασφάλεια και τη δημοκρατία στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Επιπλέον, η νέα γενιά Ευρωπαίων μεγαλώνει βλέποντας μια εχθρική Ευρώπη που ποδηγετείται από το μονόδρομο της γερμανικής λογικής για την οικονομία. Πως μπορεί να στηρίξει την ιδέα για κοινό όραμα ένας νέος άνθρωπος, όταν δεν αναγνωρίζει το προσωπικό εργασιακό και κοινωνικό του μέλλον σε αυτή την Ευρώπη και την προοπτική να ζήσει με αξιοπρέπεια;
Η Ευρώπη, επί δεκαετίες προσπαθεί να περάσει ένα μήνυμα. Ένα απλό και συνάμα δύσκολο μήνυμα, το οποίο με λίγα λόγια μπορεί να αποτυπωθεί ως εξής: Πορευόμαστε ενωμένοι αλλά σεβόμαστε την πολυμορφία μας. Δεν καταργούμε την ξεχωριστή κουλτούρα κάθε λαού.
Για αυτό και οι μεγάλοι Ευρωπαίοι ηγέτες του παρελθόντος έδωσαν ιδιαίτερη βαρύτητα στον πολιτισμό και στήριξαν τα θεμέλια της Ε.Ε. στις ρίζες του ευρωπαϊκού πολιτισμού, που είναι η ελληνική σκέψη, το χριστιανικό πνεύμα και το ρωμαϊκό δίκαιο, παντρεύοντας τα με σύγχρονες αξίες. Απέναντι σε αυτά, η σύγχρονη Γερμανική πολιτική ηγεσία, έρχεται να επιβάλλει τη γερμανική κουλτούρα της σταθερότητας στην οικονομία. Κατάφερε μάλιστα να την αναγάγει σε επίπεδο κυρίαρχης ευρωπαϊκής ιδέας την οποία, δυστυχώς, ασπάζονται και τα λοιπά χριστιανοδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης που ακολουθούν δεμένα στο άρμα της κας Μέρκελ.
Αυτή η πολιτική δεν είναι τυχαία, έχει ιδεολογικό υπόβαθρο. Πρόκειται για τον γερμανικό εθνικισμό που λαμβάνει ευρωπαϊκή διάσταση. Δηλαδή μια ευρωπαϊκή εκδοχή του εθνικισμού του γερμανικού μάρκου. Οι Γερμανοί, μεταπολεμικά στήριξαν όλη την εθνική τους υπόσταση πάνω στο γερμανικό μάρκο. Επειδή αναγκάστηκαν να το αποχωριστούν – λόγω του ευρώ – αντιμετωπίζουν σήμερα το ευρωπαϊκό νόμισμα ως συνέχεια του δικού τους μάρκου και ζητούν να ακολουθηθεί ο δικός τους δρόμος. Για αυτό και σήμερα χωρίζουν τις χώρες σε δανειστές και δανειζόμενους. Σε πιστωτές και οφειλέτες.
Έτσι όμως, δημιουργείται μια νέα ρήξη που απειλή την Ευρώπη. Γιατί οι 17 χώρες της ευρωζώνης, οδηγούνται σε αντίπαλα στρατόπεδα. Από τη μία βρίσκονται οι χώρες που χρηματοδοτούνται κι από την άλλη εκείνες που χρηματοδοτούν, με τις γνωστές συγκρούσεις που βιώνουμε. Την ίδια ώρα, οι 10 χώρες που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ και ανήκουν στην Ε.Ε., αισθάνονται αποκλεισμένες από τις αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον της Ευρώπης και απλώς φοβούνται να ενταχθούν στη μία ή την άλλη πλευρά, γιατί θα έχουν αρνητικές συνέπειες, όπου κι αν βρεθούν. Ποια Ενωμένη Ευρώπη υποστηρίζει, λοιπόν, η Γερμανία με αυτή την πολιτική;
Δικαιολογημένα τίθεται το ερώτημα: Δεν βλέπει τις συνέπειες η Γερμανία; Προφανώς. Όμως, η προτεσταντική ηθική της κυρίας Μέρκελ της επιβάλλει να “εκπολιτίσει” το Νότο που ξοδεύει υπερβολικά και να τον κάνει να ασπασθεί τον γερμανικό οικονομικό ορθολογισμό, πιστεύοντας πως πράττει το σωστό. Κοντολογίς, για την Γερμανίδα Καγκελάριο, η ευρωπαϊκή πολιτική είναι πιο σωστή, όσο πιο γερμανική είναι. Ωστόσο, αυτή η πρακτική δεν υπηρετεί κανένα ευρωπαϊκό όραμα, διότι αγνοεί τη συνύπαρξη στην πολυμορφία και ταυτόχρονα δεν υπηρετεί ούτε μεμονωμένα την οικονομία και την ανάπτυξη. Έτσι, η Ευρώπη γίνεται για τους πολίτες, ο εχθρός. Αντί να έχουμε μια Ευρώπη των πολιτών, παρακολουθούμε το θυμό των πολιτών απέναντί της.
Απέναντι σε αυτό τον καταστροφικό και μονόχνοτο “ορθολογισμό”, έχουμε λόγο ως πολίτες. Τώρα, είναι η ώρα, να επιδιώξουμε το επόμενο βήμα. Να αναζητήσουμε το επόμενο θαύμα. Να προσπεράσουμε την ιδέα της Γερμανικής Ευρώπης και να δημιουργήσουμε μια Ομοσπονδιακή Ευρώπη των πολιτών, του σεβασμού στις αρχές της Δημοκρατίας, της Σύμπνοιας και της Αλληλεγγύης που δίδαξε στον ευρωπαϊκό χώρο ο ελληνικός πολιτισμός.
Ας μην υποτιμούμε τη δύναμη της επιλογής μας. Τουλάχιστον αξίζει να προσπαθήσουμε. Είμαστε αγανακτισμένοι, ας γίνουμε αποφασισμένοι.
* Ο Μιχάλης Ατσαλάκης είναι δημοσιογράφος. Υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το συνδυασμό “Έλληνες Ευρωπαίοι Πολίτες – Πρωτοβουλία Χατζημαρκάκη”.