Η Ουκρανία αποφάσισε να μην ανανεώσει τη συμφωνία με τη Ρωσία για τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, μια κίνηση με πολλαπλές διαστάσεις για τις δύο χώρες και την ενεργειακή ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σχολιάζοντας το τέλος της συμφωνίας, δήλωσε: «Όταν ο Πούτιν ανέλαβε την εξουσία στη Ρωσία πριν από 25 χρόνια, οι ετήσιες εξαγωγές φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας ξεπερνούσαν τα 130 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Σήμερα, η διέλευση του ρωσικού φυσικού αερίου είναι μηδενική. Αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες ήττες της Μόσχας». Ο ίδιος επεσήμανε ότι «η Ρωσία έχασε την πιο ελκυστική και γεωγραφικά προσβάσιμη αγορά της» εξαιτίας της μετατροπής της ενέργειας σε όπλο και του ενεργειακού εκβιασμού.
Ο Ζελένσκι σημείωσε ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν προσαρμοστεί στον τερματισμό της ρωσικής διαμετακόμισης, ενώ ανέφερε πως το κοινό καθήκον των συμμάχων είναι να υποστηρίξουν χώρες όπως η Μολδαβία στον ενεργειακό μετασχηματισμό τους. Τόνισε επίσης ότι οι προμήθειες φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ και άλλους εταίρους θα βελτιώσουν τις τιμές στην ενεργειακή αγορά.
Οικονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις
Η απόφαση της Ουκρανίας αποτελεί σοβαρό πλήγμα για τη Ρωσία, η οποία χάνει μια σημαντική πηγή εισοδήματος για τη χρηματοδότηση του πολέμου στην Ουκρανία. Παράλληλα, όμως, αυξάνει την πίεση στις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας, όπου η αστάθεια και το υψηλό κόστος παραμένουν σημαντικά προβλήματα.
Η Ευρώπη έχει ήδη στραφεί σε εναλλακτικές πηγές προμήθειας φυσικού αερίου, όπως οι ΗΠΑ, το Κατάρ, η Νορβηγία και το Αζερμπαϊτζάν, ενώ σημαντικό ρόλο παίζει το LNG που μεταφέρεται με πλοία. Ωστόσο, η μεταφορά LNG είναι πιο δαπανηρή και σύνθετη συγκριτικά με τη μεταφορά μέσω αγωγών. Παρά τις προσπάθειες απεξάρτησης, ορισμένες χώρες, όπως η Ουγγαρία, συνεχίζουν να εισάγουν ρωσικό φυσικό αέριο μέσω του αγωγού TurkStream.
Ανησυχία για νέες αυξήσεις στις τιμές
Η ενεργειακή αγορά της Ευρώπης παραμένει «σφιχτή», με τις τιμές του φυσικού αερίου να είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερες σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Ο τερματισμός της συμφωνίας Ουκρανίας-Ρωσίας αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση, προκαλώντας περαιτέρω αυξήσεις στις τιμές, ειδικά μέσα στον χειμώνα, όταν η ζήτηση κορυφώνεται.
Η κατάσταση αυτή αναμένεται να εντείνει τη δυσαρέσκεια των πολιτών και τις πιέσεις προς τις κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Ένωση για την εξεύρεση βιώσιμων λύσεων. Παράλληλα, ενισχύεται ο κίνδυνος οι Ευρωπαίοι να ζητήσουν τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία, ακόμα και με κόστος εδαφικές παραχωρήσεις, ώστε να εξομαλυνθεί η ενεργειακή κρίση.
Οι εξελίξεις στην ενεργειακή σκακιέρα της Ευρώπης διαμορφώνουν έναν νέο χάρτη εξάρτησης και συνεργασιών, ενώ η διακοπή της ρωσικής διαμετακόμισης αποτελεί έναν ακόμα κρίκο στην αλυσίδα της παγκόσμιας ενεργειακής αστάθειας.
