Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε Κρήτη και Ελλάδα οδηγούνται σε αφανισμό ενώ η κυβέρνηση επιλέγει να ευνοεί τους λίγους και ισχυρούς

Μια δεκαπενταετία παρακμής: Από τα μνημόνια στη διάλυση

Η καταστροφή της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας δεν ήρθε ξαφνικά. Είναι αποτέλεσμα ενός σχεδίου που ξεκίνησε με τις μνημονιακές πολιτικές, συνεχίστηκε με την πανδημία και ολοκληρώνεται με την ενεργειακή κρίση και τις νέες μορφές νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας. Στην Κρήτη, αλλά και σε ολόκληρη τη χώρα, οι επιχειρήσεις ασφυκτιούν κάτω από το βάρος της διαρκούς οικονομικής πίεσης, της έλλειψης ρευστότητας και της εγκατάλειψης από το κράτος.

Η αρχή έγινε όταν η Ελλάδα εξαναγκάστηκε να εφαρμόσει τα καταστροφικά μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν από τη γερμανική Ευρώπη. Τα περιβόητα «Σύμφωνα Σταθερότητας» που τώρα η ίδια η Γερμανία ζητά να εγκαταλειφθούν —κάτω από τον φόβο της Ρωσίας— ήταν ο σπόρος της κοινωνικής ερημοποίησης που ακολούθησε.

Πανδημία και πόλεμος: Όχι απλώς κρίσεις, αλλά εργαλεία αναδιανομής προς τα πάνω

Ακολούθησε η πανδημία, με τις ανισότητες να εκρήγνυνται. Οι «μεγάλοι» πήραν τη μερίδα του λέοντος από τα κρατικά και ευρωπαϊκά κονδύλια. Οι «μικροί» έμειναν με τα ψίχουλα και οι «πολύ μικροί» —δηλαδή οι πελάτες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων— βυθίστηκαν ακόμη βαθύτερα στην ανέχεια.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία επιτάχυνε την καταστροφή. Η ενεργειακή κρίση εκτόξευσε το κόστος λειτουργίας για τους επαγγελματίες, οι οποίοι δεν είχαν την πολυτέλεια να διαπραγματευτούν ή να μετακυλίσουν το κόστος. Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης όχι μόνο δεν τους προστάτεψε, αλλά λειτούργησε ως πολλαπλασιαστής της ασφυξίας τους.

Αδυναμία εκσυγχρονισμού και τοκογλυφικό χρέος: Το σπιράλ της κατάρρευσης

Σε αυτό το τοπίο, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στερούνται των εργαλείων για να επιβιώσουν, πόσο μάλλον για να εκσυγχρονιστούν. Δεν υπάρχουν επενδύσεις, γιατί δεν υπάρχουν κεφάλαια. Δεν υπάρχουν κεφάλαια, γιατί η επιβίωση από μήνα σε μήνα είναι ήδη μια τεράστια πρόκληση. Και όσο καθυστερεί η στήριξη, τόσο το σπιράλ της χρεοκοπίας βαθαίνει: ληξιπρόθεσμες οφειλές στον ΕΦΚΑ, ανεξέλεγκτο χρέος στην Εφορία.

Η κρατική μηχανή δεν λειτουργεί για να υποστηρίξει, αλλά για να συντρίψει. Η μόνη υπηρεσία που φαίνεται να δουλεύει με θαυμαστή… γερμανική αποτελεσματικότητα είναι η ΑΑΔΕ, που κυνηγά με μανία όσους ακόμα επιβιώνουν, ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις συνεχίζουν να απολαμβάνουν ασυλία. Οι τόκοι, οι προσαυξήσεις και τα πρόστιμα των μικρομεσαίων λειτουργούν σαν τοκογλυφικό εργαλείο εκκαθάρισης.

Η πολιτική αδιαφορία: Από ανικανότητα ή από σκοπιμότητα;

Το ελληνικό πολιτικό σύστημα μοιάζει ανίκανο —ή απρόθυμο— να αντιληφθεί ότι η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα βρίσκεται ένα βήμα πριν τον πλήρη αφανισμό. Αλλά μήπως δεν πρόκειται για ανικανότητα; Μήπως πρόκειται για επιλογή;

Ο τρόπος που κυβερνά η σημερινή κυβέρνηση Μητσοτάκη μοιάζει να επιβεβαιώνει τον φόβο ότι η εξόντωση της μεσαίας τάξης αποτελεί πολιτικό σχέδιο. Ένα σχέδιο που θέλει μόνο δύο τάξεις να επιβιώνουν: τους φτωχούς — που θα εξαρτώνται από επιδόματα και φθηνή εργασία — και τους πλούσιους επενδυτές που θα αγοράσουν τα πάντα: από μικρομάγαζα και σπίτια, μέχρι βουνά και παραλίες στην Κρήτη.

Η «ελεύθερη αγορά» ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ

Η κυβέρνηση, νίπτοντας τας χείρας της στην κολυμβήθρα της «ελεύθερης αγοράς», παρακολουθεί την κατάρρευση της κοινωνικής ραχοκοκαλιάς της χώρας χωρίς να παρεμβαίνει. Η καταστροφή της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας στην Κρήτη δεν είναι ένα στατιστικό φαινόμενο: είναι ένα πολιτικό έγκλημα που διαπράττεται με σχέδιο.

Και δεν είναι μόνο η Ελλάδα. Σε όλο τον δυτικό κόσμο, η μεσαία τάξη πεθαίνει. Οι κυβερνήσεις κυβερνούν για μια κάστα ολιγαρχών, ενώ η πλειοψηφία του πληθυσμού παλεύει να επιβιώσει. Είναι ένα πρόβλημα δομικό, βαθύ και απειλητικό για τη δημοκρατία.

Γιατί όταν η κοινωνική κινητικότητα ακυρώνεται, όταν η ελπίδα εξαντλείται, η κρίση μετατρέπεται σε πολιτική και θεσμική αποσύνθεση.