Το έτος 2017, έχει ανακηρυχθεί από την Ελληνική Πολιτεία, ως έτος Νίκου Καζαντζάκη καθώς συμπληρώνονται 60 χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Έλληνα- Κρητικού συγγραφέα.
Η ΓΓΑΕ/Υπουργείο Εξωτερικών με τις εκδηλώσεις υπό τον συντονισμό του αρμόδιου Γενικού Δημήτριου Πλευράκη, αναδεικνύει ένα άγνωστο ως τώρα στους πολλούς ρόλο του μεγάλου συγγραφέα.
Ο Καζαντζάκης με ειδική εντολή από τον άλλο μεγάλο Κρητικό πολιτικό Ελ. Βενιζέλο, ως ειδικός απεσταλμένος του Ελληνικού κράτους προσπάθησε και έσωσε χιλιάδες Έλληνες Πόντιους που κινδύνευαν στις περιοχές του Καυκάσου. Σύμφωνα με επίσημες πηγές και τις προξενικές εκθέσεις του διπλωματικού γραφείου του ΥΠΕΞ άγγιζαν – αν δεν ξεπερνούσαν – τις 500.000 ψυχές.
Συγκεκριμένα, το 1919, ο Καζαντζάκης αφουγκράζεται την κραυγή των ξεριζωμένων του Πόντου και δουλεύει ακατάπαυστα με εμπερεστατομένες μελέτες και εισηγήσεις για τον Ποντικό ελληνισμό μετά τη γενοκτονία, που θα υιοθετηθούν και από την κυβέρνηση. Μαζί με τους συνεργάτες του και κυρίως παρέα με τον αιώνιο φίλο του Ζορμπά καταφέρνει να σώσει γύρω στους 150.000 Έλληνες που τους μεταφέρει με καράβια στην Θεσσαλονίκη.
Δυστυχώς, η πτώση της κυβέρνησης Βενιζέλου το 1920, δίνει τέλος στην προσπάθεια και των δύο για έναν διαφορετικό οικουμενικό ελληνισμό και περιχαρακώνει την Ελλάδα σε έναν συντηρητισμό που θα κρατήσει χρόνια και ο οποίος αφήνει από έξω χιλιάδες Έλληνες που ζουν εκτός των παλαιών δομών του Ελληνικού κράτους.
Γι’ αυτό το λόγο η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού/ Υπουργείο Εξωτερικών υπό τον συντονισμό του Γενικού κ. Δημήτριο Πλευράκη, αναγνωρίζοντας τον πολιτικό ρόλο του μεγάλου συγγραφέα διοργάνωσε διεθνή διαγωνισμό με τίτλο «Στα ίχνη του Καζαντζάκη» ανάμεσα στους Έλληνες των περιοχών που έδρασε ως πολιτικός ο Ν. Καζαντζάκης και 70 παιδιά που διακρίθηκαν σε αυτόν θα αναζητήσουν τις πολιτιστικές ρίζες του μεγάλου συγγραφέα στην πατρίδα του, την Κρήτη φέτος το Καλοκαίρι. Συγκεκριμένα, στο πρόγραμμα αυτό, συμμετέχουν 70 νέοι- ες ομογενείς, ηλικίας 18-35 ετών, εκ των οποίων οι 48 προέρχονται από τις δοκιμαζόμενες περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας και οι υπόλοιποι από την Ρωσία, την Αρμενία, τη Γεωργία, το Καζακστάν και τη Μολδαβία οι οποίοι έχουν λάβει μέρος σε διαγωνισμό αναφορικά με τη ζωή και το έργο του Νίκου Καζαντζάκη τη σχέση του με το Μινωικό πολιτισμό καθώς και την προσφορά των Ελλήνων Ευεργετών στο Έθνος και συγκεκριμένα του Αντώνιου Παπαδάκη.
Με το πρόγραμμα αυτό οι νέοι θα γνωρίσουν το Μινωικό Πολιτισμό σε ειδικές ξεναγήσεις στην Κνωσό, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, στην Τύλισσο, στα Μάλια και στο Δίκταιο Άντρο τόπο γέννησης του Δία και έμπνευσης του μεγάλου συγγραφέα. Εκεί θα λάβει χώρα μινωικό δρώμενο σε συνεργασία με τις εκδόσεις Καζαντζάκη. Σε αυτό θα ακουστούν αποσπάσματα του μεγάλου συγγραφέα για την αρχαία Κρήτη με παράλληλη αναπαράσταση των τελετών που περιγράφει στα βιβλία του.
Επίσης, θα γνωρίσουν το Ηράκλειο, το μεγάλο κάστρο όπως το έλεγε ο συγγραφέας και θα παρευρεθούν σε ειδική προβολή που γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα της πολυαναμενόμενης ταινίας «Νίκος Καζαντζάκης» για την ζωή του μεγάλου συγγραφέα από τον διάσημο σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή, στον τόπο καταγωγής του, στις Αρχανές Ηρακλείου.
Οι εκδηλώσεις αποτελούν ελάχιστο φόρο τιμής σε έναν λογοτέχνη που το ελληνικό κράτος τον καταδίωξε όσο ζούσε τόσο για τις ιδέες του, όσο κυρίως, για το ανεξάρτητο πνεύμα του. Η σημασία που αποδίδεται από την Ελληνική πολιτεία αποτελεί η τιμητική παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας στην Κρήτη καθώς και η εκπροσώπηση της κυβέρνησης με τους αρμόδιους, τον Υφ. Εξωτερικών κ. Τέρενς Σ. Ν. Κουίκ και του Υφ. Παιδείας κ. Κ. Ζουράρι.