Σε μια μελέτη που πιθανότατα θα εκληφθεί ως προσπάθεια αποποίησης ευθυνών, Κινέζοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο πανδημικός ιός SARS-CoV-2 δεν πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα.
Η φυλογενετική ανάλυση που έχει υποβληθεί για δημοσίευση στην επιθεώρηση The Lancet υποδεικνύει ότι πηγή του κακού ήταν κάποια άλλη χώρα, πιθανώς η Ινδία ή ακόμα και η Ελλάδα.
H ερευνητική ομάδα υποστηρίζει ότι ο κοροναϊός είναι πιθανό να μεταδόθηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο το καλοκαίρι του 2019, όταν η Ινδία και το Πακιστάν επλήγησαν από παρατεταμένο καύσωνα.
«Η έλλειψη νερού ανάγκασε άγρια ζώα όπως οι πίθηκοι να επιδίδονται σε θανάσιμες μάχες για το νερό, και σίγουρα θα είχε αυξήσει την πιθανότητα αλληλεπίδρασης ανάμεσα στον άνθρωπο και τα ζώα» γράφουν οι ερευνητές της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, του Πανεπιστημίου Φουντάν της Σαγκάης και του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν.
«Εικάζουμε ότι η μετάδοση του SARS-CoV-2 [στον άνθρωπο] μπορεί να σχετίζεται με αυτό το ασυνήθιστο κύμα καύσωνα» αναφέρουν.
Μεταλλάξεις
Στην προσπάθειά τους να ιχνηλατήσουν την αρχή της πανδημίας, οι τρεις Κινέζοι ερευνητές εξέτασαν τις μεταλλάξεις που έχουν καταγραφεί στον ιό μέχρι σήμερα. Το γενετικό υλικό των ιών ή οποιουδήποτε οργανισμού συσσωρεύει τυχαίες μεταλλάξεις με σχετικά σταθερό ρυθμό, κάτι που επιτρέπει στους γενετιστές να ιχνηλατούν την εξελικτική πορεία κάθε είδους.
Σύμφωνα με τη λογική της λεγόμενης φυλογενετικής ανάλυσης, το στέλεχος του κοροναϊού που εμφανίζει τις λιγότερες μεταλλάξεις πρέπει να είναι και το παλαιότερο.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ανάλυση διαψεύδει τη θεωρία ότι ο ιός πρωτοεμφανίστηκε στην κινεζική πόλη του Γουχάν, και προτείνουν οκτώ άλλες χώρες ως πηγή της πανδημίας: Μπαγκλαντές, Ινδία, Ιταλία, ΗΠΑ, Ελλάδα, Αυστραλία, Τσεχία, Ρωσία και Σερβία.
Από τις χώρες αυτές, η Ινδία και το Μπαγκλαντές εμφανίζονται ως επικρατέστεροι υποψήφιοι. Το γεγονός ότι οι δύο ασιατικές χώρες έχουν ανεπαρκή συστήματα υγείας ίσως επέτρεψε στον κοροναϊό να εξαπλωθεί σιωπηλά και να φτάσει στην Κίνα, πιθανώς μέσω Ευρώπης.
«Από αυτή την άποψη, η επιδημία Covid-19 ήταν αναπόφευκτη, και η επιδημία της Γουχάν είναι μόνο ένα μέρος της» γράφουν οι τρεις ερευνητές.
Δυσπιστία
Η μελέτη έχει υποβληθεί στο The Lancet, ακόμα όμως δεν έχει περάσει από ανεξάρτητο έλεγχο. Και οι ειδικοί που κλήθηκαν να σχολιάσουν την έρευνα εμφανίστηκαν μάλλον δύσπιστοι.
Ο Ντέιβιντ Ρόμπερτσον, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης, έκανε λόγο για «σοβαρά λάθη» σχολιάζοντας το θέμα στην Daily Mail. «Η προσέγγιση των συντακτών της μελέτης στην αναγνώριση των ΄λιγότερο μεταλλαγμένων’ ιικών αλληλουχιών […] είναι εγγενώς εσφαλμένη» είπε στην εφημερίδα.
«Οι συγγραφείς έχουν επίσης αγνοήσει τα εκτενή επιδημιολογικά δεδομένα, τα οποία δείχνουν ξεκάθαρα ότι ο ιός πρωτοεμφανίστηκε στην Κίνα» δήλωσε, για να προσθέσει πως «η δημοσίευση αυτή δεν προσθέτει τίποτα στις γνώσεις μας για τον SARS-CoV-2».
Επιφυλάξεις εξέφρασε και ο Μαρκ Σούτσαρντ, ειδικός του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια που σχολίασε την είδηση στην εφημερίδα South China Morning Post: «Η επιλογή της ιικής αλληλουχίας που δείχνει να φέρει τον ελάχιστο αριθμό διαφορών σε μια αυθαίρετη συλλογή είναι απίθανο να καταδείξει τον προγονικό ιό» είπε.
Διπλωματική και επιστημονική αντιπαράθεση
Τα ευρήματα της μελέτης έρχονται να αναζωπυρώσουν τη διαμάχη Πεκίνου-Ουάσιγκτον για την προέλευση της πανδημίας.
Ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέμενε για καιρό να κάνει λόγο για «κινεζικό ιό», ενώ αξιωματούχοι του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών υποστήριξαν με αναρτήσεις τους στο Twitter ότι ο ιός πρωτοεμφανίστηκε στις ΗΠΑ και πιθανώς μεταφέρθηκε στην Κίνα από Αμερικανούς ταξιδιώτες.
Οριστική απάντηση θα μπορούσε να δοθεί από την έρευνα που διεξάγει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος όμως έχει προειδοποιήσει ότι η πραγματική πηγή της πανδημίας είναι πιθανό να μην ανακαλυφθεί ποτέ.
Πολλά από τα πρώτα κρούσματα της πνευμονίας Covid-19 αφορούσαν άτομα που είχαν επισκεφθεί την κεντρική κρεαταγορά της Γουχάν, εγείροντας υποψίες ότι ο ιός μεταπήδησε στον άνθρωπο από τα άγρια ζώα που πωλούνταν κάτω από ακατάλληλες συνθήκες.
Πάντως η έρευνα του ΠΟΥ πιθανότατα θα επεκταθεί και εκτός Κίνας. «Το πού γίνεται αρχικά αντιληπτή μια επιδημία δεν αντιστοιχεί απαραίτητα στο πού ξεκίνησε» ανέφερε σε έκθεσή του ο ΠΟΥ, σημειώνοντας ότι θραύσματα του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 είχαν ανιχνευτεί σε δείγματα λυμάτων πριν από την καταγραφή του πρώτου κρούσματος πέρυσι τον Δεκέμβριο.
Η επισήμανση του ΠΟΥ μάλλον αναφερόταν σε αδημοσίευτη μελέτη που εξέτασε δείγματα λυμάτων στην Ισπανία αναδρομικά από τον Μάρτιο του 2019 έως σήμερα. Αν τα ευρήματα ευσταθούν, ο ιός βρισκόταν ήδη στην Ισπανία πριν ξεσπάσει η κρίση στη Γουχάν.
Εκπρόσωπος του ΠΟΥ διαβεβαίωσε πως, σε κάθε περίπτωση, η διερεύνηση της υπόθεσης «θα είναι ανοιχτόμυαλη, ενδελεχής, χωρίς να αποκλείει οποιαδήποτε υπόθεση».