Την παραίτηση του από τη θέση του Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου ανακοίνωσε ο Γιώργος Σταυρόπουλος, καταγγέλλοντας απόπειρα κυβερνητικών παρεμβάσεων στην ανεξαρτησία του οργάνου και την απαξίωση της Επιτροπής από την κυβέρνηση.
Σύμφωνα με την επιστολή παραίτησης του κ.Σταυρόπουλου, «η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) είναι το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας που έχει συσταθεί με νόμο, σύμφωνα με σχετική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ως ο εθνικός θεσμός για να προστατεύει, προωθεί, υπερασπίζεται και προβάλλει τις πανανθρώπινες αξίες των εν γένει δικαιωμάτων του ανθρώπου. Λειτουργεί στην Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια, με πλήρη ανεξαρτησία, χωρίς κομματικές σκοπιμότητες και έχει να παρουσιάσει ένα σημαντικότατο έργο. Η ανεξαρτησία της έχει ενοχλήσει και στο παρελθόν, τώρα όμως υφίσταται καίριο πλήγμα.»
Όπως σημειώνει η «Εφημερίδα των Συντακτών», την ανάγκη να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία της ΕΕΔΑ έχουν επισημάνει η ΓΣΕΕ και η Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, ενώ σοβαρές επιφυλάξεις για την ακολουθούμενη διαδικασία διατυπώνει με επιστολή στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικτύου Εθνικών Θεσμών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Έμιλι Λόγκαν, η οποία εκφράζει την ανησυχία της ότι «η ακολουθούμενη διαδικασία δεν ευθυγραμμίζεται με τις Αρχές των Παρισίων του ΟΗΕ, τα ανεξάρτητα διεθνή πρότυπα με βάση τα οποία πιστοποιούνται όλες οι Εθνικές Επιτροπές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, λόγω της έλλειψης ευρείας διαβούλευσης».
«Η Κυβέρνηση θέλοντας να αλλοιώσει τη σύνθεσή της, αλλά και να την καταστήσει δυσλειτουργική έως πλήρως αδρανή, προχωρεί μονομερώς σε μια άμετρη και άκριτη προσθήκη 5 μελών από μια μόνο Κοινότητα, εκείνη των ΛΟΑΤΚΙ, και 2 ακόμη μελών, εκτός από το ήδη υφιστάμενο μέλος, από άλλη, την Κοινότητα των Ρομά, κατά παράβαση κάθε αρχής ισότητας έναντι των λοιπών φορέων προστασίας των δικαιωμάτων που είναι ήδη μέλη της ΕΕΔΑ και διαθέτουν μόνο μια ψήφο στην Ολομέλειά της», υποστηρίζει στην επιστολή παραίτησης ο κ. Σταυρόπουλος, προσθέτοντας ότι:
«Τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν ιεραρχούνται. Βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και προστατεύονται ισότιμα όταν προσβάλλονται. Η Κοινότητα των Ρομά φυσικά πρέπει να εκπροσωπείται στην ΕΕΔΑ, όπως και η Κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ. Ως προς την πρώτη αλλά και ως προς τη δεύτερη κοινότητα, η ΕΕΔΑ έχει ήδη συμβάλει αποφασιστικά στην ανάδειξη των προβλημάτων τους, προβάλλοντας, με επιστημονικές εργασίες αλλά και δημόσιες τοποθετήσεις, την ανάγκη άμεσης επίλυσής τους, υποστηρίζοντας, συχνά, τις σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Η υπερβολικά μεγάλη όμως, ευνοϊκή μεταχείρισή τους σε βάρος όλων των άλλων υπερασπιστών των δικαιωμάτων του ανθρώπου προσβάλλει τους δεύτερους, αλλά και υποβαθμίζει το κύρος της ίδιας της Εθνικής Επιτροπής, αλλοιώνει άκριτα τη σύνθεσή της και θίγει την ανεξαρτησία της.»
Το ζήτημα είχε θέσει και σε ανακοίνωσή της την Τετάρτη η Επιτροπή, ξεκαθαρίζοντας ότι «σήμερα η διεύρυνση της Επιτροπής σε οργανώσεις Ρομά και ΛΟΑΤΚΙ θα ήταν ένα θετικό βήμα, εφόσον συνδυάζονταν με την προσθήκη και άλλων ομάδων/ θυμάτων διακρίσεων, όπως ιδίως μεταναστών, προσφύγων, προστασίας ανηλίκων, φυλακισμένων, ενδεχομένως οργανώσεις περιβάλλοντος κ.λπ.».
Παράλληλα, ο πρώην πλέον πρόεδρος της ΕΕΔΑ καταγγέλλει ότι «ο προϋπολογισμός της είναι τόσο μικρός που η ΕΕΔΑ αδυνατεί να ανταποκριθεί με επάρκεια στο ρόλο της» και επίσης ότι «Τα υπηρεσιακά έγγραφα της ΕΕΔΑ προς την Κυβέρνηση και τη Διοίκηση συνήθως δεν απαντώνται και τα αιτήματα συχνά δεν ικανοποιούνται.»
Με αιχμή την παραίτηση του προέδρου της ΑΔΑΕ, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΔΗΣΥ, Ανδρέας Λοβέρδος, κάλεσε τον κ. Τζανακόπουλο να αποσύρει τις επίμαχες διατάξεις, επισημαίνοντας πως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο έχει στείλει επιστολή στον πρωθυπουργό, στην οποία κάνει λόγο για παραβίαση των Αρχών των Παρισίων.
Τζανακόπουλος: Είναι επιτέλους η ώρα να διευρυνθεί ο φορέας
Απαντώντας στις επικρίσεις, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δημήτρης Τζανακόπουλος ανέφερε χαρακτηριστικά: «Δεν ξεκινάμε καλά. Δεν υπάρχει λόγος για τέτοιου είδους πολιτική αντιπαράθεση» ενώ πρόσθεσε ότι «οι αρχές των Παρισίων λένε κάτι απλό, ότι η σύνθεση της επιτροπής πρέπει να καθαρίζεται με συνταγματική ή νομοθετική διάταξη για να υπάρχει εγγύηση ανεξαρτησίας. Δεν καθορίζεται με απόφαση της κυβέρνησης αλλά μεσα από την νομοθετική διαδικασία».
«Η διαφωνία δεν είναι διαδικαστική ή λειτουργική, αλλά διαφωνία στην έννοια της εκπροσώπησης και τελικά είναι διαφωνία για την έννοια του δικαιώματος πλέον. Συνεπώς, έχουμε διαφορετική ιδεολογική τοποθέτηση πλέον», είχε επισημάνει κατά τη συζήτηση στη κοινοβουλευτική επιτροπή ο υπουργός Επικρατείας. «Είναι επιτέλους η ώρα η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου να διευρυνθεί με φορείς και με οργανώσεις που υφίστανται τις διακρίσεις.
Όχι να είναι μια επιτροπή που λειτουργεί με όρους ανάθεσης ή εξ ονόματος όσων υφίστανται διακρίσεις», σχολίασε και εξέφρασε τη θλίψη του για το γεγονός ότι «ένας φορέας -ο οποίος οφείλει να εκπροσωπεί, και να υπερασπίζεται, και να διεκδικεί τη διαρκή διεύρυνση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, να στηρίζει την ισχυρότερη προστασία των δικαιωμάτων- θεωρεί, δια στόματος του προέδρου του, ότι το κύρος αυτού του φορέα μπορεί να πληγεί από τη συμμετοχή οργανώσεων και φορέων, οι οποίοι εκπροσωπούν την ίδια την κοινωνία των πολιτών, τους ίδιους τους πολίτες, οι οποίοι υφίστανται τις διακρίσεις».
Επεσήμανε τέλος ότι η ΕΕΔΑ δεν είναι Ανεξάρτητη Αρχή, αλλά ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας.«Οι αρχές των Παρισίων με σαφήνεια προσδιορίζουν αρμοδιότητα στην κυβέρνηση να νομοθετεί για τη σύσταση της Επιτροπής, η οποία αποτελεί και συμβουλευτικό της όργανο. Αρμόδιος για να ορίζει τη σύνθεση, κάθε φορά, του εθνικού θεσμού, είναι είτε ο συντακτικός είτε ο απλός νομοθέτης. Από εκεί και πέρα μπορεί να διατηρούνται οι νομικές επιφυλάξεις, αλλά κάθε φορά θα πρέπει να έχουν επιχείρημα», υποστήριξε στην παρέμβασή του. «Εμείς πιστεύουμε ότι η ΕΕΔΑ θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει το επιστημονικό προσωπικό της για τα θέματα που θέλει να μελετήσει. Λυπάμαι που γίνεται λόγος για παρέμβαση, αλλά θα ήθελα ο κ. πρόεδρος να μας πει αν μια φορά η κυβέρνηση έχει παρέμβει στο έργο της ΕΕΔΑ», κατέληξε ο κ. Τζανακόπουλος.
Ολόκληρη η ανακοίνωση παραίτησης του κ. Σταυρόπουλου:
Ανακοίνωση παραίτησης του Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου Γιώργου Σταυρόπουλου
Η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) είναι το ανεξάρτητο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας που έχει συσταθεί με νόμο, σύμφωνα με σχετική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ως ο εθνικός θεσμός για να προστατεύει, προωθεί, υπερασπίζεται και προβάλλει τις πανανθρώπινες αξίες των εν γένει δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Λειτουργεί στην Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια, με πλήρη ανεξαρτησία, χωρίς κομματικές σκοπιμότητες και έχει να παρουσιάσει ένα σημαντικότατο έργο. Η ανεξαρτησία της έχει ενοχλήσει και στο παρελθόν, τώρα όμως υφίσταται καίριο πλήγμα. Η Κυβέρνηση θέλοντας να αλλοιώσει τη σύνθεσή της, αλλά και να την καταστήσει δυσλειτουργική έως πλήρως αδρανή, προχωρεί μονομερώς σε μια άμετρη και άκριτη προσθήκη 5 μελών από μια μόνο Κοινότητα, εκείνη των ΛΟΑΤΚΙ, και 2 ακόμη μελών, εκτός από το ήδη υφιστάμενο μέλος, από άλλη, την Κοινότητα των Ρομά, κατά παράβαση κάθε αρχής ισότητας έναντι των λοιπών φορέων προστασίας των δικαιωμάτων που είναι ήδη μέλη της ΕΕΔΑ και διαθέτουν μόνο μια ψήφο στην Ολομέλειά της. Η νομοθέτηση προχώρησε χωρίς δημόσια διαβούλευση, χωρίς ποτέ, από πριν, η Κυβέρνηση, να ενημερώσει, συγκεκριμένα, την ΕΕΔΑ γι αυτήν και μολονότι με την από 27.11.2018 ομόφωνη απόφαση της Ολομέλειάς της τάχτηκε κατά κάθε μεμονωμένης ρύθμισης και ήδη, με την με την από 28.3.2019 Δήλωσή της, απέκρουσε και τη συγκεκριμένη ρύθμιση, καταγγέλλουσα τόσο τη διαδικασία που ακολουθήθηκε όσο και την ουσία της ρύθμισης.
Τα δικαιώματα του ανθρώπου δεν ιεραρχούνται. Βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο και προστατεύονται ισότιμα όταν προσβάλλονται. Η Κοινότητα των Ρομά φυσικά πρέπει να εκπροσωπείται στην ΕΕΔΑ, όπως και η Κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ. Ως προς την πρώτη αλλά και ως προς τη δεύτερη κοινότητα, η ΕΕΔΑ έχει ήδη συμβάλει αποφασιστικά στην ανάδειξη των προβλημάτων τους, προβάλλοντας, με επιστημονικές εργασίες αλλά και δημόσιες τοποθετήσεις, την ανάγκη άμεσης επίλυσής τους, υποστηρίζοντας, συχνά, τις σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Η υπερβολικά μεγάλη όμως, ευνοϊκή μεταχείρισή τους σε βάρος όλων των άλλων υπερασπιστών των δικαιωμάτων του ανθρώπου προσβάλλει τους δεύτερους, αλλά και υποβαθμίζει το κύρος της ίδιας της Εθνικής Επιτροπής, αλλοιώνει άκριτα τη σύνθεσή της και θίγει την ανεξαρτησία της.
Η τελευταία κυβερνητική ενέργεια ήταν η τελευταία πράξη μιας αδιάφορης και συχνά απαξιωτικής στάσης των εκπροσώπων της Εκτελεστικής Εξουσίας απέναντι στην ΕΕΔΑ, με ελάχιστες, μόνο, λαμπρές εξαιρέσεις. Ο προϋπολογισμός της είναι τόσο μικρός που η ΕΕΔΑ αδυνατεί να ανταποκριθεί με επάρκεια στο ρόλο της, το ελάχιστο σε αριθμό επιστημονικό προσωπικό που εργάζεται με αυταπάρνηση και μέτριες αποδοχές πληροφορείται από τον αρμόδιο Υπουργό στη Βουλή ότι δεν πρέπει να μονιμοποιηθεί γιατί «έχει συγκεκριμένες αντιλήψεις και θεάσεις» (; !), οι συνθήκες στέγασης της Εθνικής Επιτροπής είναι απαράδεκτες για ευρωπαϊκό θεσμό, για κάθε μέλος της ΕΕΔΑ που μετέχει στην Ολομέλειά της (συμπεριλαμβανομένου του Προεδρείου) προβλέπεται η χορήγηση 40 περίπου ευρώ το μήνα (!), ποσό από το οποίο τα περισσότερα μέλη έχουν παραιτηθεί για λόγους προσωπικής αξιοπρέπειας.
Τα υπηρεσιακά έγγραφα της ΕΕΔΑ προς την Κυβέρνηση και τη Διοίκηση συνήθως δεν απαντώνται και τα αιτήματα συχνά δεν ικανοποιούνται. Οι αρμόδιοι, ακόμα και σε υψηλό επίπεδο, συνήθως αρνούνται την επικοινωνία με την ΕΕΔΑ! Και λυπούμαι να πω ότι ο Πρωθυπουργός της χώρας, στον οποία η ΕΕΔΑ «υπάγεται» οργανωτικά και η οποία αποτελεί το θεσμικό σύμβουλό του, ουδέποτε τα τελευταία πολλά χρόνια βρήκε λίγο χρόνο να ενημερωθεί από το Προεδρείο της για την κατάσταση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στη χώρα και τα προβλήματα της Εθνικής Επιτροπής ή έστω να παραλάβει προσωπικά την Ετήσια Έκθεση της, κάτι που επέβαλε ο ίδιος ο νόμος και η πρακτική που ακολουθήθηκε από όλους τους άλλους αποδέκτες της! Αντιθέτως, ο Πρόεδρος της Βουλής και οι βουλευτές- μέλη των αρμόδιων Επιτροπών της Βουλής όλων των κομμάτων έδειξαν πάντα μείζονα ευαισθησία για ενημέρωση και προβληματισμό πάνω στα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα δικαιώματα του ανθρώπου στην Ελλάδα.
Η υπεροψία της εκτελεστικής εξουσίας, ο αυταρχισμός στη λήψη και εφαρμογή των αποφάσεων της κι ένας προσβλητικός διδακτισμός, τελευταία, έχουν πλέον περισσέψει. Η παραίτηση μου είναι πλέον η μόνη αξιοπρεπής αντίδραση στην απαξίωση της ΕΕΔΑ και εμού προσωπικά ως εκλεγμένου Προέδρου του Εθνικού Θεσμού Δικαιωμάτων. Θέλω να εκφράσω, αποχωρώντας, τις θερμές μου ευχαριστίες στις Αντιπροέδρους, αλλά και στα λοιπά μέλη της Εθνικής Επιτροπής, τα οποία, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, συνέβαλαν ή συμπαραστάθηκαν στο δύσκολο έργο της, στα μέλη του Δικτύου Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας, το οποίο η ΕΕΔΑ δημιούργησε από κοινού με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, καθώς και στο εξαίρετο προσωπικό της Εθνικής Επιτροπής για το παραχθέν έργο τα τελευταία χρόνια. Ελπίζω ότι θα έρθουν καλύτερες μέρες για την Εθνική Επιτροπή και τα δικαιώματα του ανθρώπου στην Ελλάδα. Αρκεί οι υπερασπιστές τους να γρηγορούν.