Με ένα τελεσίγραφο 6 ημερών και με μεθόδους τραπεζικής… τζιχάντ, ο Μάριο Ντράγκι όπλισε χθες τη νύχτα το μπαζούκας στη μάχη της Ευρώπης: Εκοψε αιφνιδιαστικά τη μία από τις δύο στρόφιγγες χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών κι έβαλε, στην πράξη, το πιστόλι στον κρόταφο της κυβέρνησης Τσίπρα για να αποδεχθεί μέσα σε έξι 24ωρα την υπογραφή νέου Μνημονίου.
Η απόφαση ορίζει ότι από τις 11 Φεβρουαρίου – και όχι από τις 28 του μήνα, όπως θα επέτρεπε το καταστατικό της – η ΕΚΤ σταματά να αποδέχεται ως εγγυήσεις τα κρατικά ομόλογα που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες εάν η Αθήνα δεν τελεί σε μνημονιακό πρόγραμμα.
Η κίνηση Ντράγκι αποτελεί ακραία, και πρωτοφανή, πολιτική παρέμβαση, καθώς η ΕΚΤ θέτει ευθέως ως όρο για την χρηματοδότηση των τραπεζών την ύπαρξη προγράμματος λιτότητας με νέα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής. Προκειμένου, δε, να ελέγχει πλήρως το παιχνίδι κρατά ανοιχτή, για άλλες 15 ημέρες την τελευταία πηγή χρηματοδότησης των τραπεζών μέσω του έκτακτου μηχανισμού ELA, η οποία ωστόσο δεν είναι ανεξάντλητη και έχει υψηλότερο κόστος.
Δεν θεωρείται, άλλωστε, καθόλου τυχαίο ότι η απόφαση της ΕΚΤ ήρθε μόλις λίγες ώρες μετά το ηχηρό «όχι» του Βερολίνου σε όλες τις ελληνικές προτάσεις διαπραγμάτευσης και την, ουσιαστική, επαναφορά στο τραπέζι του περίφημου «e-mail Χαρδούβελη» με απαιτήσεις για καταιγιστικά νέα μέτρα λιτότητας.
Εν ολίγοις, ενώπιον της πρόσκλησης Τσίπρα για «συμμαχία της λογικής», ο Μάριο Ντράγκι συντάχθηκε στον «άξονα του φόβου» της Ανγκελα Μέρκελ. Και είναι προφανές ότι η πραγματική διαπραγμάτευση μόλις τώρα αρχίζει.
Το ολονύχτιο θρίλερ
Το νυχτερινό «χτύπημα» Ντράγκι είχε καίριο timing καθώς ήρθε λίγες ώρες μετά τη συνάντηση του ιταλού κεντρικού τραπεζίτη με τον Γιάννη Βαρουφάκη στη Φραγκφούρτη και στο «παρά πέντε» της συνάντησης του υπουργού Οικονομικών με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο Βερολίνο.
Σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές, ο ίδιος ο κ. Ντράγκι τηλεφώνησε στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και τον ενημέρωσε για την απόφαση, επισημαίνοντας ότι δεν θα επηρρεαστεί η ρευστότητα των τραπεζών καθώς θα παραμείνει ανοιχτή η χρηματοδότηση από τον ELA.
Ο κ. Τσίπρας φέρεται να του επεσήμανε ότι τον δεσμεύει απόλυτα η πρόσφατη λαϊκή εντολή και στη βάση αυτής θα συνεχίσει να αναζητεί κοινή συμφωνία με τους εταίρους.
Ακολούθησε μια, ιδιαίτερα ψύχραιμη, ανακοίνωση – απάντηση του υπουργού Οικονομικών, με την οποία ο Γιάννης Βαρουφάκης επέστρεψε τη… μπάλα στο γήπεδο του Eurogroup και των πολιτικών αποφάσεων: «Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ)», σημείωσε, « λαμβάνοντας και ανακοινώνοντας τούτη την απόφαση, ασκεί πίεση στο Eurogroup να προχωρήσει γοργά στην σύναψη νέας αμοιβαίως επωφελούς συμφωνίας μεταξύ της Ελλάδας και των εταίρων της.»
Στην ίδια ανακοίνωση τονίζεται ότι δεν θα υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα της χώρας, καθώς «το ελληνικό τραπεζικό σύστημα παραμένει επαρκώς κεφαλαιοποιημένο και πλήρως προστατευμένο μέσω της πρόσβασής του στον ELA».
Και από πηγές, άλλωστε, της Τράπεζας της Ελλάδος έγινε γνωστό ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα ρευστότητας για τις τράπεζες, καθώς οι όποιες “απώλειες” ρευστότητας από την μη αναγνώριση των εγγυήσεων του ελληνικού δημοσίου θα καλυφθούν με αντίστοιχα κεφάλαια από τον ELA. Σε πρώτη ανάγνωση, δε, εκτιμάται, ότι η ανάγκη χρήσης κεφαλαίων του ELA θα κινηθεί περί τα 40 δις ευρώ.
Όλα τούτα, βεβαίως, υπό την προϋπόθεση ότι το κλίμα ψυχραιμίας θα διατηρηθεί και δεν θα υπάρξουν υψηλές εκροές από τις τράπεζες τις επόμενες ημέρες.
Τι θα γίνει έως τις 11 Φεβρουαρίου
Όπως επεσήμαναν, άλλωστε, και οι αναλυτές του Bloomberg αργά χθες τη νύχτα, η κίνηση της ΕΚΤ, ελάχιστες ουσιαστικές επιπτώσεις θα έχει στις τράπεζες και η στόχευσή της είναι καθαρά πολιτική.
«Η ΕΚΤ – συγνώμη, εσάς ποιος σας εξέλεξε; – προσπαθεί να τσακίσει την εκλεγμένη ελληνική κυβέρνηση, επειδή φοβάται το παράδειγμά της. Είναι επίθεση στη δημοκρατία», ήταν το πολύ πιο επιθετικό tweet του γνωστού αρθρογράφου του Guardian Οουεν Τζόουνς, ενώ κατά την αμερικανική Citigroup ο Μάριο Ντράγκι «διακινδυνεύει την ίδια την αξιοπιστία της ΕΚΤ».
«Είναι τα πυρά της εμπροσθοφυλακής των τεχνοκρατών, πριν μπουν στο γήπεδο οι πολιτικοί», ήταν, από την άλλη πλευρά, το πιο ρεαλιστικό σχόλιο έμπειρου πολιτικού παράγοντα με θητεία στο οικονομικό επιτελείο.
Το… γήπεδο, ωστόσο, διαγράφεται άκρως ανηφορικό και γεμάτο νάρκες έως τις 11 Φεβρουαρίου: Το μπαζούκας του Ντράγκι και το τελεσίγραφο Μέρκελ να «μην υπάρξουν μονομερείς ενέργειες» θα επικρέμεται πάνω από την Ολομέλεια της Βουλής στις προγραμματικές δηλώσεις του Σαββατοκύριακου – γεγονός, πάντως, που σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες δεν πρόκειται να αλλάξει τον σχεδιασμό του κυβερνητικού προγράμματος που σκοπεύει να παρουσιάσει ο Αλέξης Τσίπρας.
Κομβικής σημασίας ημερομηνία θεωρείται η Δευτέρα, 9η Φεβρουαρίου, ημέρα κατά την οποία θα παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης η κυβέρνηση και παράλληλα θα γίνει η κρίσιμη συνάντηση του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα με την Ανγκελα Μέρκελ.
Κι από εκεί και πέρα θα απομένουν μόλις δύο 24ωρα έως το έκτακτο Eurogroup της 11ης Φεβνρουαρίου και της εκπνοής του «τελεσιγράφου» Ντράγκι. Στο τραπέζι αυτού του Eurogroup, μία ημέρα πριν από τη σύνοδο κορυφής, φαίνεται πώς θα κριθεί η έκβαση της αναμέτρησης: Είτε δια του «έντιμου συμβιβασμού», είτε δια της μετωπικής σύγκρουσης, με όσα αυτή μπορεί να συνεπάγεται…