Της Βασιλικής Σιούτη

Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΟΥ «ΦΡΑΠΕ» στη Βουλή δεν ήταν απλώς ένα περιστατικό απείθειας ή περιφρόνησης της Εξεταστικής Επιτροπής, αλλά ένα σύμπτωμα συστημικής δυσλειτουργίας. Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ αναδεικνύει ότι η κρατική εξουσία διαθέτει δύο επίπεδα λειτουργίας, το τυπικό και ένα άτυπο. Aυτό με το οποίο συναλλάσσεται ο «Φραπές».

Ο Γιώργος Ξυλούρης έγινε γνωστός με το προσωνύμιο «Φραπές» μέσα από τη δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και το περιεχόμενο των νόμιμων παρακολουθήσεων που αυτή περιλαμβάνει, όπου εμφανίζεται ως φορέας ή ενδιάμεσος ενός παρακρατικού δικτύου. Δεν είναι, λοιπόν, παράξενο που ένα τέτοιο άτομο αντιμετωπίζει θεσμικά όργανα, όπως τη Βουλή και την Εξεταστική Επιτροπή (και γενικότερα τη δημοκρατική λογοδοσία), ως ενοχλητικά διαδικαστικά εμπόδια και όχι ως μηχανισμούς δημοκρατικού ελέγχου με πραγματική ισχύ, στους οποίους οφείλει να λογοδοτήσει.

Το πολιτικό πρόβλημα που αναδείχθηκε από την εξέταση του «Φραπέ» είναι η σύγκρουση ανάμεσα στο συνταγματικό κράτος και στο ανεπίσημο σύστημα ισχύος που το υπονομεύει. Η επίσημη θεσμική διαδικασία απαξιώθηκε την Πέμπτη στη Βουλή από τον Γ. Ξυλούρη που αρνήθηκε να καταθέσει επί της ουσίας, χωρίς να υπολογίζει τις θεσμικές συνέπειες. Αν και είχε την υποχρέωση να δώσει απαντήσεις για το σκάνδαλο των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων που στερήθηκαν οι κανονικοί κτηνοτρόφοι και αγρότες για να μοιραστούν τα κυκλώματα που διαπλέκονται με το κράτος, εκείνος αγνόησε επιδεικτικά την Εξεταστική Επιτροπή και «πούλησε τρέλα».

Ο «Φραπές» έδειξε ότι δεν σέβεται το συνταγματικά οργανωμένο κράτος, καθώς συμμετέχει στο παράλληλο δίκτυο ισχύος που λειτουργεί με άλλους κανόνες, με προσωπικές εξυπηρετήσεις και προνομιακές σχέσεις με μηχανισμούς εξουσίας που του δίνουν μία αίσθηση ασυλίας.

Αρνήθηκε ότι είναι δικές του οι νόμιμα μαγνητοφωνημένες συνομιλίες που περιλαμβάνονται στη δικογραφία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και είναι εξόχως αποκαλυπτικές, υποστήριξε ότι δεν ξέρει τι δουλειά κάνει ο γιος του ώστε να έχει την οικονομική ευχέρεια, σε ηλικία μικρότερη των 25 ετών, να αγοράζει πολυτελή αυτοκίνητα, αρνήθηκε να απαντήσει αν έχει «κερδίσει» κι εκείνος, όπως άλλοι εμπλεκόμενοι, χρήματα από λαχεία και Τζόκερ, όπως αρνήθηκε ότι ήταν κομματάρχης της Νέας Δημοκρατίας στην περιοχή του, και κάπως έτσι κύλησε όλη η εξέτασή του στην Επιτροπή της Βουλής.

Ποιος είναι ο «Φραπές»

Ο Γιώργος Ξυλούρης ήταν για πολλά χρόνια μια κεντρική μορφή του αγροτοσυνδικαλισμού στην Κρήτη, ως Πρόεδρος της Κεντρικής Συνεταιριστικής Ένωσης Σουλτανίνας (ΚΣΟΣ), ενός σημαντικού, αλλά καταχρεωμένου πλέον συνεταιριστικού φορέα στο Ηράκλειο, πριν απασχολήσει την επικαιρότητα λόγω της εμπλοκής του στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Πρόκειται για έναν Ανωγειανό βοσκό στα Αστερούσια Όρη, ο οποίος ήταν γνωστός σε όλους για τον αψύ χαρακτήρα του. Εξελίχθηκε γρήγορα σε έναν πολύ δραστήριο κτηνοτρόφο, παραγωγό, αγροτοσυνδικαλιστή και κομματάρχη με τοπική ισχύ και πολιτικές γνωριμίες, ο οποίος μεγάλωνε την περιουσία του με εντυπωσιακό ρυθμό. Δημιούργησε, επίσης, τη Γαλακτοκομική Συνεργατική Κόφινα ως ΙΚΕ, της οποίας είναι διαχειριστής και λειτουργεί και ως Κέντρο Υποβολής Δηλώσεων (ΚΥΔ) αγροτικών επιδοτήσεων για την περιοχή!

Τα ΚΥΔ είναι ιδιωτικοί φορείς (συνήθως γραφεία μελετών, γεωτεχνικά γραφεία, συνεταιρισμοί κ.λπ.) οι οποίοι είναι πιστοποιημένοι από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και η βασική τους αρμοδιότητα είναι η σύνταξη και υποβολή της ετήσιας αίτησης ενίσχυσης των αγροτών προς τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Μέσω αυτής της αίτησης, οι αγρότες λαμβάνουν τις ευρωπαϊκές αγροτικές επιδοτήσεις. Τα ΚΥΔ δηλαδή, λειτουργούν ως ενδιάμεσος κρίκος μεταξύ των αγροτών και του ΟΠΕΚΕΠΕ, διασφαλίζοντας την πληρότητα και την ακρίβεια των υποβαλλόμενων στοιχείων. Και αυτή τη δουλειά είχε αναλάβει να κάνει στην Κρήτη ο «Φραπές» με την οικογένειά του.

Παρά τις καταγγελίες που έχουν διατυπωθεί, καταφέρνει να παραμείνει επικεφαλής της Συνεταιριστικής Ένωσης Σουλτανίνας (ΚΣΟΣ), που έχει πολλά χρέη,  αλλά και μια μεγάλη περιουσία σε υψηλής αξίας ακίνητα στην Κρήτη (αλλά και αλλού, ακόμα και στο Κολωνάκι).

Έκθεση Ορκωτών Λογιστών για το 2023, που ήρθε στη δημοσιότητα πριν από μερικούς μήνες, ανέφερε ότι τα χρέη της ξεπερνούν τα 30 εκατομμύρια ευρώ. Η Έκθεση ανέφερε επίσης ότι κατά τον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων εντοπίστηκαν χρηματικά ποσά τα οποία –κατά παράβαση του νόμου– δάνειζε η ΚΣΟΣ σε μέλος της διοίκησης ή εταιρείες που συνδέονται με αυτό το μέλος, φωτογραφίζοντας τον γνωστό στο πανελλήνιο πλέον «Φραπέ».

Υπάρχει ένας πίνακας που δείχνει ότι η εταιρεία έχει δανείσει ποσά ύψους 1.926.425,65 ευρώ σε συνδεδεμένα με το Δ.Σ. πρόσωπα και εταιρείες. Συγκεκριμένα, ο Ξυλούρης -«Φραπές», πρόεδρος του Δ.Σ. της ΚΣΟΣ, εμφανίζεται να της οφείλει 618.026,75 ευρώ. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Κόφινα, που είναι μέτοχος της εταιρείας, με διαχειριστή τον φίλο του «Χασάπη», της οφείλει 1.117.505,10 ευρώ. Η Γαλακτοκομική ΙΚΕ Κόφινα, του «Φραπέ», εμφανίζεται να οφείλει άλλα 131.311,65 ευρώ.

Παράγοντες της Κρήτης αναφέρουν, επίσης, ότι ο Γιώργος Ξυλούρης έχει καταχωρηθεί στον Τειρεσία για προσωπικές επιταγές. Όσο για το παρατσούκλι «Φραπές» (που το αρνήθηκε κι αυτό στην Εξεταστική), του το κόλλησαν όπως λένε στην Κρήτη, επειδή κυκλοφορούσε διαρκώς με ένα ποτήρι με φραπέ στο χέρι.

Πώς βρέθηκε στο κέντρο του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ

Το όνομά του έγινε γνωστό από τα έγγραφα της δικογραφίας για τον ΟΠΕΚΕΠΕ που διαβιβάστηκαν στη Βουλή από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και από τις συνομιλίες που περιλαμβάνονται σε αυτήν από τις νόμιμες επισυνδέσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας.

Ο Ξυλούρης -«Φραπές» έχει καταγραφεί σε τηλεφωνικές συνομιλίες να επικαλείται τις επαφές του με υπουργούς, όπως τον Μάκη Βορίδη, τον Λευτέρη Αυγενάκη και τον Γιώργο Φλωρίδη, ενώ εμφανίζεται να συζητά με πρώην υψηλόβαθμους παράγοντες του ΟΠΕΚΕΠΕ και να σχολιάζει θέματα διορισμών και αλλαγών στελεχών που βρίσκονταν σε θέσεις ευθύνης. Ακούγεται, επίσης, να καταφέρεται κατά της υπαλλήλου Παρασκευής Τυχεροπούλου και να ασχολείται με το πώς θα βγάλει από τη μέση την Ευρωπαία Εισαγγελέα Πόπη Παπανδρέου, η οποία ερευνούσε την υπόθεση των παράνομων αγροτικών επιδοτήσεων. Στην Κρήτη, πάντως, έχουν υπάρξει στο παρελθόν και άλλες καταγγελίες για διαφορετικές υποθέσεις που αφορούν το άτομό του, όπως διαβεβαιώνουν δημοσιογράφοι του Ηρακλείου.

Έχει σημασία να επισημανθεί ότι όλες οι κρίσιμες αποκαλύψεις για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, τους «Φραπέδες», τους «Χασάπηδες», καθώς και για τους πολιτικούς που διαπλέκονται, προέκυψαν από την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Ούτε από την ελληνική δικαιοσύνη δηλαδή, ούτε από κάποια κυβερνητική πρωτοβουλία εξυγίανσης, ενώ δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όλοι γνώριζαν τι συνέβαινε με τις αγροτικές επιδοτήσεις.

Ήταν η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εκείνη που για πρώτη φορά παρουσίασε σοβαρές ενδείξεις για τη δράση ενός οργανωμένου κυκλώματος. Σε έναν από τους διαλόγους που έχουν δημοσιευθεί στα ΜΜΕ, ο «Φραπές» φέρεται να συνομιλεί με προϊσταμένη του ΟΠΕΚΕΠΕ στην Κρήτη και να της λέει: «Όχι ρε, όχι ρε, μου είπε ο Μάκης μέχρι κόκκαλο. Μου ’πε ο Μάκης στείλ’ τονε, μου λέει, σε μένα αύριο, σήμερα δηλαδή. Και πήρε και τον Φλωρίδη. Αν δεν ξεκωλώσουν τώρα την Παπανδρέου από ’κει, έχουμε θέμα. Κατάλαβες;». Η αναφορά στην Παπανδρέου εικάζεται ότι αφορά την Ευρωπαία Εισαγγελέα Πόπη Παπανδρέου, η οποία ερευνούσε την υπόθεση και φαίνεται πως ο «Φραπές» το είχε πληροφορηθεί από το δικό του ανεπίσημο δίκτυο.

Υπάρχει καταγεγραμμένη τηλεφωνική συνομιλία ανάμεσα στον πρώην γενικό γραμματέα Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργο Στρατάκο και στον «Φραπέ» για τις πληρωμές και για παρέμβαση στην εταιρεία Neuropublic, η οποία είναι ο τεχνικός σύμβουλος του ΟΠΕΚΕΠΕ. Σε άλλο διάλογο, τον Οκτώβριο του 2024, μεταξύ «Φραπέ» και προέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, φέρεται να έχει ενημερωθεί για επικείμενο έλεγχο αιγοπροβάτων και του ζητάει να τον σταματήσει. Αλλού ακούγεται να λέει ότι ο Αυγενάκης τον έβαλε να κάνει μήνυση στην Τυχεροπούλου.

Στη δικογραφία υπάρχουν ηχογραφημένες απειλές και οργισμένα σχόλια του Ξυλούρη απέναντι σε στελέχη του οργανισμού (π.χ. ότι θα σκοτώσει τον πρώην αντιπρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ). Υπάρχουν συνομιλίες κατά τις οποίες δίνει οδηγίες για την αποφυγή ελέγχων και το «μαγείρεμα» στοιχείων. Τέλος, υπάρχουν καταγεγραμμένες επαφές του με κυβερνητικά στελέχη που συζητούν τρόπους χειρισμού των θεμάτων του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Το ευρύτερο ζήτημα

Η συμπεριφορά του «Φραπέ», με την περιφρόνηση της διαδικασίας της Εξεταστικής, κατέδειξε πως οι νόμοι, οι κανόνες και ο κοινοβουλευτικός έλεγχος υπονομεύονται από μια άτυπη, ανεπίσημη εξουσία που νιώθει ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Συνηθισμένος τόσα χρόνια να έχει πρόσβαση σε αυτήν και στην προστασία που συνεπάγεται, με τη στάση του έδειξε ότι θεωρεί την αλήθεια άνευ σημασίας και τις θεσμικές διαδικασίες ως μία τυπική αγγαρεία με την οποία πρέπει να ξεμπερδέψει.

Ο «Φραπές», του οποίου η σχέση με πολιτικούς όπως ο Μάκης Βορίδης ήταν γνωστή στην Κρήτη, έδειξε ότι δεν σέβεται το συνταγματικά οργανωμένο κράτος, καθώς συμμετέχει στο παράλληλο δίκτυο ισχύος που λειτουργεί με άλλους κανόνες, με προσωπικές εξυπηρετήσεις και προνομιακές σχέσεις με μηχανισμούς εξουσίας που του δίνουν μία αίσθηση ασυλίας.
Ο βουλευτής της ΝΔ Δημήτρης Μαρκόπουλος ανέφερε σε κάποια τηλεοπτική εμφάνισή του αυτές τις μέρες ότι τέτοιες προσωπικότητες-βαρίδια (σαν τον «Φραπέ») εισχωρούν στα κόμματα εξουσίας και ότι αυτά τα φαινόμενα είναι διαχρονικά. Ο «Φραπές», ωστόσο, δεν είχε απλώς εισχωρήσει. Διαπλέκονταν με υπουργούς και στελέχη, συνεργαζόταν μαζί τους και αυτοί είχαν κανονικοποιήσει τη δράση του.

Πριν από λίγες μέρες, όταν έπρεπε να εμφανιστεί στην Εξεταστική Επιτροπή την πρώτη φορά, το απέφυγε γιατί νόμιζε ότι μπορούσε να μην πάει. Η έντονη αντίδραση της αντιπολίτευσης και η βίαιη προσαγωγή που ζήτησε, τον έκαναν να αλλάξει γνώμη. Έστειλε όμως πρώτα ένα μήνυμα, μέσω φιλικού του προσώπου, στα ΜΜΕ που έλεγε: «Δεν χρειάζεται καμία βίαιη προσαγωγή. Θα πάω και θα μιλήσω. Θα πάω με φορτωτή γεμάτο ντοσιέ, φακέλους και στοιχεία. Θα μιλήσω για όλους. Δεν έχω να φοβηθώ τίποτα. Και πολλοί μετά θα τρέχουν. Θα έχουμε… μαραθώνιο».

Τίποτα από όλα αυτά δεν έγινε τελικά. Ούτε φακέλους έφερε, ούτε άρχισε κανείς να τρέχει , κάνοντας τη βουλευτή του ΚΚΕ που συμμετέχει στην Εξεταστική Επιτροπή, Διαμάντω Μανωλάκου, να αναρωτηθεί τι μεσολάβησε και άλλαξε γνώμη και αν ήρθε σε κάποιον συμβιβασμό με αυτούς που ήθελε να κάψει. Μία αιχμή την άφησε πάντως και ο ίδιος,  όταν απαντούσε σε ερώτηση του Μακάριου Λαζαρίδη, της ΝΔ, λέγοντας ότι ξέρει πολλά για πολλούς, χωρίς να πει όμως τίποτα περισσότερο.

Ο Γ. Ξυλούρης αυτή τη φορά μπορεί να προσήλθε, αλλά επικαλέστηκε ξανά το δικαίωμα στη σιωπή, που κανονικά έχουν μόνο όσοι τους έχει ασκηθεί δίωξη, κάτι που στην περίπτωσή του δεν συμβαίνει. Ο ίδιος είχε υποχρέωση να καταθέσει και να απαντήσει στις ερωτήσεις, όπως αποφάνθηκαν δημοσίως όλοι οι νομικοί. Όταν ρωτήθηκε αν του έχει ασκηθεί δίωξη, απάντησε ότι ο ίδιος δεν είναι νομικός για να γνωρίζει. Η ερμηνεία του εκπροσώπου της ΝΔ, Μακάριου Λαζαρίδη, ωστόσο, δικαιολόγησε εμμέσως και εν μέρει τη στάση του Γ. Ξυλούρη, υποστηρίζοντας ότι «Δεν έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις, αλλά με βάση τη δικογραφία υπάρχει η ιδιότητα του υπόπτου».

Η σιωπή του «Φραπέ»

Ο Ξυλούρης- «Φραπές» σιώπησε για να προστατεύσει τον εαυτό του, αλλά και για να μην στραφεί ενάντια στους «δικούς του», όπως είχε απειλήσει ότι θα έκανε μέσω της διαρροής που είχε προηγηθεί. Είναι προφανές ότι οι εμπλεκόμενοι προτιμούν μία απονευρωμένη διαδικασία. Στην περίπτωση αυτή, η σιωπή λειτουργεί ως μηχανισμός διατήρησης της ισορροπίας στο άτυπο σύστημα εξουσίας.

Η Βουλή έχει δημιουργήσει ένα όργανο ελέγχου, την Εξεταστική Επιτροπή, που όμως δεν επιβάλλει κυρώσεις, δεν έχει ενιαία στάση, κυρίως λόγω διαφοροποίησης της πλειοψηφίας και επιτρέπει την περιφρόνησή της από ελεγχόμενους. Η εξέταση του «Φραπέ» κατέδειξε ότι ο θεσμός λειτουργεί μεν, αλλά χωρίς πραγματική ισχύ, ενώ τα άτυπα δίκτυα ισχύος που αισθάνονται υπεράνω ελέγχου, υπονομεύουν τους θεσμούς και διαμορφώνουν ένα «σύστημα ομερτά» για την προστασία τους.

Ο φραπές είναι ένα ελληνικής επινόησης κρύο και αφρώδες ρόφημα καφέ, το οποίο αποτελεί σύμβολο του ελληνικού χαλαρού τρόπου ζωής. Έτσι και ο «Φραπές» συμβολίζει με τον πιο αντιπροσωπευτικό τρόπο το παράλληλο σύστημα της χώρας και τη χαλαρή σχέση του με τη δημοκρατία και τη νομιμότητα.

lifo.gr