Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΤΖΙΑΜΠΑΤΙΣΤΑ ΒΙΚΟ – GIOVANNI BATTISTA VICO
(Νεάπολη 1668-1744)
Επιφανής ιταλός ιστορικός, φιλόσοφος, ρήτορας και νομικός, καθηγητής της ρητορικής στο Πανεπιστήμιο της Νεάπολης, θεωρούμενος νεότερος ιδρυτής της φιλοσοφίας της ιστορίας. Με το έργο του, που αποτελεί κριτική φιλοσοφία, αντιπαρατασσόμενη στην καρτεσιανή φιλοσοφία, αρνείται την ιστορική πραγματικότητα των ηρωικών προσώπων, τα οποία θεωρεί πλάσματα της λαϊκής φαντασίας και θέτει τις βάσεις της σύγχρονης κοινωνιολογίας και ιστοριογραφίας, επαναφέροντας την ελληνική κυκλική αντίληψη της ιστορίας.Τονίζει ότι η ιστορία κάθε λαού διαγράφει κυκλική πορεία, που επαναλαμβάνεται συνεχώς, από το στάδιο της εποχής των θεών (ειδωλολατρεία, μυθολογία, αλληγορία), στο στάδιο της εποχής των ηρώων (βία, προσωπικότητα, μετωνυμία) και τελικά στο στάδιο της εποχής των ανθρώπων (πολιτισμός, ελευθερία, ειρωνία). Οι ιδέες του Βίκο επηρέασαν τους νεότερούς του Γκαίτε, Καντ, Κοντ, Χέρντερ και Έγελο και γενικότερα τη σύγχρονη σκέψη.
Έργα: De nostri temporis studiorum ratione (1708), De nostri temporis studiorum ratione (1709), De italorum sapientia (1710), De antiquissima (1711-1712), Institutiones oratoriae (1711-1741), Vita di Giambattista Vico scritta da se medesimo (1725-1731), Αρχαί μιας νέας επιστήμης, σχετικής προς την κοινή φύση των εθνών (1725).
Βιβλιογραφία: [Έκδ. F. Nicolini, Operadi Giovanni Vico, Bari (1911-1941), 8 τόμ.], Benedetto Croce, The philosophy of Giambatista Vico, 1913, M. Mooney, Vico in the tradition of rhetoric, 1985, J. Levine, Giambattista Vico and the quarell between the ancients and the moderns, 1991, J. Goetsch, Vico’s axioms, The geometry of the human world, 1995, R. Miner, Vico, Genealogist of modernity, 2002, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Βικιπαίδεια.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Esse verum factum ipsum (Il vero e il fatto si convertono reciprocamente)» (Vico).
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΤΖΙΑΜΠΑΤΙΣΤΑ ΒΙΚΟ, ΑΡΧΕΣ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
** ** **
Στη νεότερη Ελλάδα ο Κούμας, ο Πολυζωίδης, ο Κρέμος, συνδέουν το παρελθόν με το παρόν. Ο Φραντζής, ο Τρικούπης, ο Φιλήμων, γράφουν την ιστορία της ελληνικής επανάστασης. Ο Καρούσος, ο Ζαμπέλιος, ο Παπαρηγόπουλος, ο Καρολίδης βεβαιώνουν την ιστορική συνέχεια του ελληνισμού. Σκληρός, Κορδάτος, Κανελλόπουλος, Σβορώνος, αποδίδουν τον κοινωνικό, οικονομικό και πνευματικό χαρακτήρα της ιστορίας.