Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ – PANAGIOTIS KANELLOPOULOS
(Πάτρα 1902 – Αθήνα 1986)

Διαπρεπής πολιτικός, κοινωνιολόγος και νομικός, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ακαδημαϊκός, Υπουργός, Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως και Πρωθυπουργός. Εξόριστος κατά την μεταξική περίοδο, εθελοντής στο αλβανικό μέτωπο, κατέφυγε κατόπιν στην Αίγυπτο. Μετέσχε σε πολλές κυβερνήσεις και υπό διάφορους κομματικούς σχηματισμούς στη Μέση Ανατολή, στη μεταπολίτευση και τελικά ως πρόεδρος της Ε.Ρ.Ε. στην τελευταία προδικτατορική κυβέρνηση. Σπουδαίας μορφώσεως και πνευματικής καλλιέργειας, κάλυψε με το έργο του το κοινωνικό, ιστορικό, ποιητικό και λογοτεχνικό πεδίο της εποχής του, προέβαλε δε την ιδέα της ανάπτυξης και ενοποίησης της Ευρώπης. Το μνημειώδες έργο του Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος, αποτελεί κορυφαίο πνευματικό επίτευγμα της εποχής μας.

Έργα: Η κοινωνία των Εθνών (1926), Η κοινωνιολογία του ιμπεριαλιστικού φαινομένου (1927), Ιστορία και κριτική των κοινωνιολογικών θεωριών (1929), Κάρολος Μαρξ, Συμβολή εις την ιστορία των οικονομικών και κοινωνικών θεωριών (1931), Η κοινωνία της εποχής μας (1932), Ιστορία και πρόοδος, Εισαγωγή εις την κοινωνιολογία της ιστορίας (1933), Ο άνθρωπος και αι κοινωνικαί αντιθέσεις (1934), Προβλήματα φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας της ιστορίας (1935), Απλοί φθόγγοι σε στίχους (1939), Ο κύκλος των σονέτων (1945), Ο πόλεμος και το μέλλον (1945), Όλιβερ Κρόμβελ (1948), Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος (1948-1989), Ο εικοστός αιώνας, Η πάλη μεταξύ ανθρωπισμού και απανθρωπίας (1951), Ο χριστιανισμός και η εποχή μας (1952), Πικροδάφνες (1953), Μεταφυσικής προλεγόμενα (1956), Το τέλος του Ζαρατούστρα (1956), Γεννήθηκα το 1402 (1958), Από το Μαραθώνα στην Πύδνα (1963).

Βιβλιογραφία: Κ. Τσάτσος, Θέσεις για τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Τιμή στα ογδόντα χρόνια του, 1982, Τάκης Τζαμαλίκος, Μνήμη Παναγιώτη Κανελλόπουλου 1902-1986, 1996, Βασ. Μπεκίρης, Ο πολιτικός Παναγιώτης Κανελλόπουλος, 1999, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΤΟΜΑΣ ΕΛΙΟΤ, Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ

** ** **

Τι σημαίνει όμως ολοκλήρωση της Ευρώπης, κοινό ευρωπαϊκό σπίτι, ομοσπονδία της Ευρώπης; Πρώτα ευρωπαϊκή συνείδηση, ύστερα ευρωπαϊκή πράξη. Ευρωπαϊκές αξίες βασισμένες στην ελληνική παιδεία, στην χριστιανική πίστη, στη ρωμαϊκή οργάνωση (Πωλ Βαλερύ, Τόμας Έλιοτ, Παναγιώτης Κανελλόπουλος). Ξεπέρασμα του παρελθόντος, του εξωτισμού, της άρνησης. Απαλλαγή από τον δογματισμό, τον αγνωστικισμό, τον ατομοκεντρισμό. Σεβασμός στον άνθρωπο, στην προσωπικότητα, στην κοινότητα. Ελευθερία, μέτρο, αλήθεια.

Πάνω σ’ αυτά κτίζεται η οικονομική, κοινωνική, πολιτική ένωση. Αλληλεγγύη των λαών, ανθρωπιστική παιδεία, κοινωνική πολιτική. Θεσμική κατοχύρωση, πολιτική οργάνωση, ισόρροπη ανάπτυξη. Διεύρυνση προς όλους τους ευρωπαίους, ανεξαρτησία από κάθε μη ευρωπαίο, χάραξη ευρωπαϊκού και μόνο δρόμου. Σταθερότητα στον κόσμο, ανοχή των άλλων πολιτισμών, συνεργασία μ’ όλες τις χώρες και τους λαούς. Μένουν πολλά ακόμη να γίνουν. Είναι άγνωστο αν θα γίνουν. Αλλά πρέπει να γίνουν. Η οικονομική ένωση της Ευρώπης πρέπει να πάρει πρώτα πολιτική υπόσταση και έπειτα να πραγματοποιήσει την πνευματική της ενότητα. Η ιδέα της Ευρώπης, όλης της Ευρώπης, όλων των ευρωπαίων, μπορεί να γίνει πράξη της Ευρώπης, ενοποίηση της Ευρώπης, πραγματική ευρωπαϊκή ένωση. Σ’ αυτή μπορεί να ζήσει το κλασικό φως, η ρομαντική νύχτα, η λογική αλήθεια. Ο έρωτας, το πάθος και το μυστήριο. Ο άνθρωπος, ο κόσμος, το μέλλον.