Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ

Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ – JEAN JAQUES ROUSSEAU
(Γενεύη 1712 – Ερμονβίλ 1778)

Μεγάλη μορφή της παγκόσμιας ιστορίας, περίφημος διανοητής και συγγραφέας, εκπρόσωπος των ιδεολογικών αρχών της γαλλικής επανάστασης, εγκυκλοπαιδιστής. «Πολίτης της Γενεύης», από γαλλική οικογένεια ουγενότων, με ταραγμένη οικογενειακή και ερωτική ζωή. Το έργο του στη γνωσιολογία, μεταφυσική, ηθική, λογοτεχνία, μουσική, παιδαγωγική και κυρίως στις πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες, ξεσήκωσε αληθινή επανάσταση. Το αναπαλλοτρίωτο, το αδιαίρετο, το αλάθητο της λαϊκής κυριαρχίας, το κοινωνικό συμβόλαιο, η ελευθερία και η ισότητα αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της θεωρίας του. Οπαδός του διαφωτισμού, στρέφεται κατά του ορθολογισμού,  εξυμνεί τη φυσική κατάσταση, περιγράφει την κοινωνική ανισότητα και προτείνει ένα νέο τρόπο να ζεις, να αγαπάς, να διδάσκεις, να πιστεύεις και να κυβερνάς, σε μια καινούρια δικαιότερη κοινωνία.

Έργα: Πραγματεία περί της συγχρόνου μουσικής (1743), Λόγος περί των επιστημών και των τεχνών (1750), Ο μάγος του χωριού (1752), Νάρκισσος (1752), Λόγος περί της προελεύσεως της ανισότητας των ανθρώπων (1753), Επιστολή προς τον Ντ’ Αλαμπέρ περί θεαμάτων (1758), Ιουλία ή η νέα Ελοΐζα (1761), Το κοινωνικό συμβόλαιο (1761), Αιμίλιος ή Περί αγωγής (1762), Επιστολές του βουνού (1764), Σχέδιο πολιτεύματος για την Κορσική (1765), Λεξικόν της μουσικής (1767), Εξομολογήσεις (1770), Παρατηρήσεις για την κυβέρνηση της Πολωνίας (1772), Ονειροπολήματα ενός ερημικού περιπατητή (1782), Τρεις διάλογοι (1782).

Βιβλιογραφία: [Έκδ. R. Masters – Chr. Kelly, Collected writings, Dartmouth (1990-2005), 11 τόμ., B. Gagnebin – M. Raymond, Oeuvres Complètes, Paris – Gallimar (1959-1969, 1995), 5 τόμ.], Albert Schinz, Etat présent des travaux sur J.J.Rousseau, 1941, Robert Derathé, J.J. Rousseau et la science politique de ses temps, 1950, Jean Buéhenno, Jean Jacques Rousseau, 1962, Δανάη και Νικ. Κουχτσόγλου, Εισαγωγή στο Κοινωνικό Συμβόλαιο, 1963, J.H.N. Dent, Rousseau, An introduction to his psycological, social and political theory, 1988, Arthur Melzer, The natural goodness of man, On the system of Rousseau thought, 1990, Ivr. Babbitt, Rousseau and Romanticism, 1991, Robert Wokler, Rousseau, 1995, M. Gottret-B. Gottret, J.J. Rousseau et son temps, 2005.

Εικονογραφία: Προσωπογραφία, M. Q. de la Tour, 1753, Musée Ant. Lécuyer, Saint-Quentin.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Με το Βολταίρο τελείωσε ο παλιός κόσμος. Με τον Ρουσσώ ανοίγει νέος κόσμος» (Γκαίτε).

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ, ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ

** ** **

Η φιλοσοφία, σαν θεωρητική και αφηρημένη σκέψη, είναι άγονη. Τότε μόνο γίνεται η κινητήρια δύναμη της ιστορίας, όταν μεταβληθεί σε επαναστατική πράξη, που αυτή θα κάνει τον άνθρωπο να ζήσει μια ζωή σύμφωνη με την ουσία του ανθρώπου.

Αντίλογος. Ό,τι μπορεί να κάνει η φιλοσοφία είναι να εξηγήσει το αντικείμενό της. Η ζωή είναι έμφυτη στη βούληση, αλλά ο πόνος είναι το κύριο συστατικό της ζωής και η ανθρώπινη ζωή είναι η πιο οδυνηρή μορφή ζωής. Η ευτυχία είναι άρνηση του πόνου, απέχθεια και άρνηση της βούλησης για ζωή, ασκητισμός, μακαριότητα στον θάνατο. Το μηδέν είναι η μόνη αληθινή πραγματικότητα και το πραγματικό μηδέν είναι ο παρών κόσμος.

"google ad"