Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΠΟΥΣΚΙΝ – ALEKSANDR PUSHKIN
(Μόσχα 1799 – Αγία Πετρούπολη 1837)
Περίφημος ρώσος λογοτέχνης, από οικογένεια βογιάρων, δισέγγονος αβησυνού πρίγκιπα, αυτοκρατορικός αξιωματούχος και μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας. Διώχθηκε λόγω των φιλελεύθερων ιδεών και του σατυρικού έργου του, αλλά γνώρισε νωρίς τη δόξα με τα ποιήματά του. Εξόριστος στη Βεσσαραβία, συμπάθησε την ελληνική επανάσταση και έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρίας, αναμείχθηκε μετά το γάμο του στον κοσμικό στρόβιλο και έχασε τη ζωή του σε μονομαχία, προκαλώντας εξέγερση του λαού κατά των αντιπάλων του. Πνεύμα παγκόσμιας ακτινοβολίας, υπό την αρχική επίδραση του Βύρωνα στην ποίηση και του Γουόλτερ Σκωτ στο ιστορικό μυθιστόρημα, ελκόμενος από τις παροιμίες, τα παραμύθια και τα ρώσικα ήθη και έθιμα, προχώρησε σε πηγαία δημιουργία, με πλούσια γλώσσα, μελωδικότητα στίχου και ευκαμψία σύνθεσης. Θεωρούμενος από τους ιδρυτές της σύγχρονης ρώσικης λογοτεχνίας, επίδρασε σημαντικά στους μεταγενέστερους συγγραφείς, Τουργκένιεφ, Ντοστογιέφσκι, Τολστόι κ.α.
Έργα: Αναμνήσεις του Τσάρσκογιε Σέλο (1814), Ρουσλάν και Ρουντμίλα (1817-1820), Γαβριηλίς (1821), Αιχμάλωτος του Καυκάσου (1821), Ημερολόγιο Ελληνικής Επανάστασης (1821), Η βρύση του Μπαξέ σεράι (1823), Οι τσιγγάνοι (1824), Μπορίς Γκοντουνώφ (1825), Ευγένιος Ονέγκιν (1825-1832), Οι αδελφοί κακούργοι, Πολτάβα (1829), Μικρές τραγωδίες (Ο Μότσαρτ και ο Σαλιέρι, Ο φιλάργυρος ιππότης, Ο πέτρινος ξένος, Καιρός της χολέρας (1830)), Ωδή στο εγχειρίδιο (1830), Οι ιστορίες του Ιβάν Πέτροβιτς Μπελκίν (1831), Ντουμπρόβσκι (1832), Ο σιδερένιος καβαλάρης (1833), Ντάμα Πίκα (1834), Ιστορία της επαναστάσεως του Πογκατσώφ (1834), Πάπισα Ιωάννα (1834-1835), Η κόρη του Λοχαγού (1836), Οδοιπορία στο Ερζερούμ (1836), Αιγυπτιακές νύκτες (1837), Ντουμπρόβσκυ (1841), Ο μπρούτζινος ιππότης (1841).
Βιβλιογραφία: [Έκδ. Polnoe Sobranie Sochinenii, (1949), 19 τόμ.], D.S. Mirsky, Pushkin, 1926, Μ. Λάσκαρις, Ο Πούσκιν και η Ελληνική Επανάσταση, 1937, Theo. Prousis, Russian Society and the Greek Revolution, 1994, Paul Debreczeny, Social functions of literature, Aleksandr Pushkin and Russian culture, 1997, Yuri Druzhnikov, Prisoner of Russia, Aleksandr Pushkin and the political uses of nationalism, 1998, T.J. Binyon, Pushkin, A biography, 2003, N.K. Teletova, The forgotten family connections of Aleksandr S. Pushkin, 2007, Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Αδριάντες, Μόσχα, Πετρούπολη Πλατεία Τεχνών, Οδησσός, Προσωπογραφία, Β. Τροπίνιν, 1827, Ο Πούσκιν απαγγέλλοντας, πίνακας, Ilya Repin, 1911, Μουσείο Πούσκιν, Αγία Πετρούπολη.
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΠΟΥΣΚΙΝ, ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΟΝΕΓΚΙΝ (ΚΕΦ 5-7)