ΘΕΣΕΙΣ

Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): ΤΟΜΑΣ ΜΩΡ

Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΤΟΜΑΣ ΜΩΡ- THOMAS MORE
(Λονδίνο 1478-1535)

Σπουδαίος άγγλος ουμανιστής, συγγραφέας, νομικός και πολιτικός, μέλος του Κοινοβουλίου, αντεισαγγελέας του Λονδίνου, Άγιος της Καθολικής Εκκλησίας, πρεσβευτής στην Φλάνδρα, πραγματοποιώντας πολλές αποστολές, μέλος του βασιλικού συμβουλίου, υφυπουργός θησαυροφυλακίου, λόρδος Σφραγιδοφύλακας, καγκελάριος του Λάγκαστερ και του Βασιλείου το 1529. Αντίθετος στον ηπειρωτικό πόλεμο στην Ευρώπη, συνδέθηκε με τους ανθρωπιστικούς κύκλους της εποχής του (Έρασμο, Μπυντέ, Φίσσερ), μελέτησε τους αρχαίους συγγραφείς και μετέφρασε τον Λουκιανό. Το κύριο έργο του αποτελεί το απαύγασμα της ουτοπικής φιλολογίας, αριστούργημα της αναγεννησιακής περιόδου, περιγράφοντας την ιδεώδη πολιτεία με εξοστρακισμό του χρήματος και των δικηγόρων, με ανεξιθρησκεία και άριστη διακυβέρνηση. Αρνήθηκε να δικαιολογήσει το διαζύγιο του Ερρίκου και τον γάμο του με την Άννα Μπόλεϋν και να υπογράψει το διάταγμα διαδοχής, καθαιρέθηκε και αποκεφαλίστηκε.

Έργα: Ιστορία του Ριχάρδου Γ΄ (1513-1517), Ουτοπία (1515), Τα τέσσερα τελευταία πράγματα (1522), Διάλογος περί αιρέσεων (1528), Ικεσία ψυχών (1529), Διάλογος περί παρηγορίας εν ταις θλίψεσιν (1534), Πραγματεία περί του πάθους (1535).

Βιβλιογραφία: Will. Poper, The life of sir Thomas More, 1555, Karl Kautsky, Thomas More and his Utopia, 1888, E.E. Reynolds, The Trialet of St Thomas More, 1964, Gerard Wegemer, Thomas More, A portrait of courage, 1995, Marvin O’ Connell, A man for all seasons, An historian’s demur, 2002, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς.

Κινηματογράφος: Ο άνθρωπος για όλες τις εποχές, F. Zinnemann, 1966, (Paul Scofield).

Εικονογραφία: Προσωπογραφία, Χανς Χόλμπαϊν νεώτερος, 1527, Ανδριάντας, L.C. Bevis, Ναός Τσέλσυ, Λονδίνο.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Πιστός υπηρέτης του βασιλέως αλλά πρώτον του Θεού» (Τόμας Μουρ).

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΤΟΜΑΣ ΜΟΥΡ, ΟΥΤΟΠΙΑ (ΒΙΒΛ. ΙΙ)

** ** **

Ο Πλάτων στην Πολιτεία του αναφέρεται σε μια πόλη “ἐν λόγοις κειμένῃ, ἐπεὶ γῆς γε οὐδαμοῦ οἶμαι αὐτὴν εἶναι” (592a-b), που στήθηκε με τα λόγια, γιατί κατά τη γνώμη του δεν υπάρχει αυτή σε κανένα μέρος της γης. Από αυτό πιθανώς το απόσπασμα ο Τόμας Μουρ δημιούργησε τη δική του Utopia, την Ουτοπία, “σα να λέμε μια χώρα που κανείς δεν πηγαίνει” ανοίγοντας ένα μεγάλο κεφάλαιο στην πολιτειολογία, στην πολιτική θεωρία, και στην πολιτική φιλοσοφία. Και σήμερα ουτοπία δεν είναι εκείνο που δεν έχει τόπο, αλλά μάλλον εκείνο που εμποδίζεται να γεννηθεί από την εξουσία των κατεστημένων κοινωνιών (Marcuse, An Essay on Liberation).

Η ουτοπική όμως σκέψη και πράξη προϋπήρξε του Μουρ και του Πλάτωνα. Αν παραβλέψομε τον Παράδεισο της Πᾳλαιάς Διαθήκης υπάρχει η εποχή του Κρόνου στα Έργα και Ημέρες του Ησιόδου. Οι αναφορές στη φυσική κατάσταση του ανθρώπου, στον Έφορο, τον Δικαίαρχο, και τον Ποσειδώνιο, οι υπαινιγμοί του Αριστοφάνη στις Εκκλησιάζουσες, στους Όρνιθες (Νεφελοκοκυγία), και στους Αγρίους του Φερεκράτη, οι σχεδιασμοί του Φαλέα Χαλκηδόνιου και του Ιππόδαμου Μιλήσιου, η κίνηση των Πυθαγόρειων δεν αποτελούν παρά αναζητήσεις ιδανικών καταστάσεων και πολιτειών. Η πλατωνική Πολιτεία είναι η πιο ονομαστή ουτοπία, ενώ οι ιδέες του Αρίστιππου και των κυρηναϊκών και του Αντισθένη και των κυνικών προσεγγίζουν μια αναρχική σχεδόν αντίληψη, ουσιαστικά ουτοπική. Το ίδιο και το κοσμοπολιτικό αναρχικό ιδεώδες των στωϊκών (Ζήνων, Περί Πολιτείας). Η επίδραση της Πολιτείας συναντάται και στον Πλωτίνο (Πλατωνόπολις), όπως επίσης και στον Εκαταίο (Κιμμερίς πόλις), στον Θεόπομπο (Μεροπίς γη), στον Ευήμερο (Ιερά αναγραφή) και στον Ιάμβουλο (Στρογγύλη νήσος).
Ο Θεόκριτος (Ειδύλλια), ο Βιργίλιος (Bukolica), ο Οράτιος (Carmina), τραγουδούν τον έρωτα, μέσα στην αμέριμνη βουκολική ζωή της εξοχής. Η μυθική Αρκαδία, συμβολική σταθερά της καταστηματικής»» ηδονής κοντά στη φύση, αποκρυσταλλώνεται το 16ο και 17ο αιώνα με τον Σαναντζάρο και τον Σίντεϋ. Και στη Ρώμη ιδρύεται το 1690 ομώνυμη ποιητική ακαδημία. Ο πίνακας του Πουσσέν Et in Arcadia ego κλείνει την ποιητική ουτοπία με μία αμφισημία της ζωής και του θανάτου, της ουτοπίας και της πραγματικότητας, που παραμένει πάντα επίκαιρη.
Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο το ασκητικό τάγμα των εσσαίων, οι καρποκρατιανοί γνωστικοί καθώς και οι πρώτες χριστιανικές κοινότητες, όπως και τα μεταγενέστερα μοναστικά κοινόβια και τα μοναχικά τάγματα της Δύσεως, περιέχουν πάμπολλα κοινωνιστικά, ανατρεπτικά, ουτοπικά στοιχεία. Η ουτοπική Πολιτεία του Ήλιου, του Αριστόνικου στη Μικρά Ασία (133-128 π.Χ.), όπως και η εξέγερση του Σπάρτακου στην Ιταλία (73-71 π.Χ.), συνδέθηκαν μάλιστα με την επαναστατική πρακτική, την εξέγερση των δούλων και των φτωχών πολιτών κατά της Ρώμης. Και στο μεσαίωνα αιρέσεις με κοινωνικές και αναρχικές τάσεις, όπως ουσσίτες, ταβορίτες, αδαμίτες, καθαροί, βαλδιστές, αδελφοί του ελευθέρου πνεύματος, βεγαρδοί, λολλαρδοί, συγγενεύουν με τις ουτοπικές αντιλήψεις και πρακτικές.

"google ad"

Αγώνας της Κρήτης

Ο “Αγώνας της Κρήτης” εκδόθηκε στις 8 Ιουλίου του 1981. Είναι η έκφραση μιας πολύχρονης αγωνιστικότητας. Έμεινε όλα αυτά τα χρόνια σταθερός στη διακήρυξή του για έγκυρη – έγκαιρη ενημέρωση χωρίς παρωπίδες. Υπηρετεί και προβάλλει, με ευρύτητα αντίληψης, αξίες και οράματα για μία καλύτερη κοινωνία. Η βασική αρχή είναι η κριτική στην εξουσία όποια κι αν είναι αυτή, ιδιαίτερα στα σημεία που παρεκτρέπεται από τα υποσχημένα, που μπερδεύεται με τη διαφθορά, που διαφθείρεται και διαφθείρει. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που η εφημερίδα έμεινε μακριά από συσχετισμούς και διαπλοκές, μακριά από μεθοδεύσεις και ίντριγκες.

Recent Posts

Εργαζόμενοι: Ωράρια «κολλημένα» στα ‘80s – Γιατί δε μειώνεται ο χρόνος εργασίας;

Γιατί οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης, δεν έχουν δει καμία ουσιαστική μείωση του χρόνου εργασίας από τη δεκαετία…

5 hours ago

Κρήτη: Τι λέει ο δικηγόρος του γαμπρού για την ακύρωση του γάμου του επειδή τον έπιασαν με κοκαΐνη

Πολλές εκατοντάδες ήταν οι προσκεκλημένοι που πήγαν το απόγευμα του Σαββάτου στην εκκλησία όπου θα…

5 hours ago

Ενδοοικογενειακή βία: Περισσότερες από 15.000 γυναίκες αλλά και πάνω από 5.000 άνδρες έπεσαν θύματα το πρώτο 10μηνο του 2024

Ιδιαίτερη αύξηση στα περιστατικά για αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας μέσα στο πρώτο δεκάμηνο του 2024 σε σχέση με…

5 hours ago

ΣΥΡΙΖΑ: 21.465 ψήφισαν μέχρι τις 12:00 – Χωρίς προβλήματα η εκλογική διαδικασία στα Χανιά – Τα μηνύματα των 4 υποψήφιων προέδρων από την κάλπη

Η διαδικασία εκλογής νέου προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία ξεκίνησε το πρωί της Κυριακής στα Χανιά.…

5 hours ago

Δ. Κουτσούμπας από Ρέθυμνο: “Σε έναν κόσμο που φλέγεται, οι λαοί πρέπει να είναι οι νικητές!”

Με την συμμετοχή πλήθους κόσμου, εκπροσώπων σωματείων και μαζικών φορέων πραγματοποιείται σήμερα Κυριακή στο «Σπίτι…

6 hours ago

Ομαδικές αγωγές κατά της Booking από Ελληνες ξενοδόχους

Στη διεκδίκηση αποζημιώσεων από τη Booking.com και εν γένει από τις πλατφόρμες κρατήσεων που είναι ευρύτερα γνωστές…

6 hours ago

This website uses cookies.