Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΛΟΥΚΑΤΣ – GYÖRGY LUKACS
(Βουδαπέστη 1885-1971)
Διάσημος ούγγρος φιλόσοφος, εβραϊκής οικογένειας, αισθητικός και συγγραφέας, σημαντικός κριτικός της λογοτεχνίας του 20ου αιώνα και πολιτικός, σπουδαίος μαρξιστής διανοητής, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης και ακαδημαϊκός. Με πολλές επιρροές από τον Σορέλ και τον Ίψεν μέχρι τον Πλάτωνα και τον Χέγκελ, προσχώρησε το 1918 στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ουγγαρίας, Επίτροπος του Λαού επί καθεστώτος Μπέλα Κουν, κατέφυγε στη Βιέννη, Βερολίνο και τελικά στην ΕΣΣΔ και επανήλθε το 1945, κριτικάροντας τον σταλινισμό και την γραφειοκρατία, συμμετέσχε δε στην κυβέρνηση Νάγκυ και στην ουγγρική επανάσταση του 1956. Στο έργο του ερμηνεύει τον μαρξισμό με μια ουμανιστική οπτική, εστιάζοντας στην έννοια της αλλοτρίωσης και πραγμοποίησης και διαμορφώνοντας ένα νέο σύστημα μαρξιστικής αισθητικής, ιδιαίτερα ως προς το μυθιστόρημα, θεωρούμενος ιδρυτής της παράδοσης του δυτικού μαρξισμού.
Έργα: Πνεύμα και μορφή (1910), Θεωρία του μυθιστορήματος (1919), Ιστορία και ταξική συνείδηση (1923), Λένιν, Μια μελέτη στην ενότητα της σκέψης του (1924), Φ. Κάφκα ή Τ. Μαν, Το ιστορικό μυθιστόρημα (1937), Ο νεαρός Χέγκελ (1938), Οι φιλοσοφικές θεωρίες του 19ου αιώνα και ο μαρξισμός, Μπαλζάκ, Σταντάλ, Ζολά (1945), Ο Γκαίτε και ο αιώνας του (1946), Μελέτες για τον ευρωπαϊκό ρεαλισμό (1948), Υπαρξισμός ή μαρξισμός (1949), Η καταστροφή της λογικής (1954), Η έννοια του σύγχρονου ρεαλισμού (1957), Σολτζενίτσιν (1970), Ο μαρξισμός και η απελευθέρωση του ανθρώπου, (1973), Επίτομη ιστορία της γερμανικής φιλολογίας, Η εξέλιξη του συγχρόνου δράματος (1981).
Βιβλιογραφία: A. Arato-P. Breines, The young Lukacs and the origins of western marxism, 1979, Mich. Lowy, Georg Lukacs, From romanticism to bolsevism, 1979, Eva Gorredor, Georg Lukacs and the literary pretext, 1987, J. Marcus-Ziltan Tarr, Georg Lukacs, Theory, culture and politics, 1989, Far. Shafai, The ontology of Georg Lukacs, Studies in materialist dialectics, 1996,
Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΓΚΕΟΡΓΚ ΛΟΥΚΑΤΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΤΑΞΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ
** ** **
Η αισθητική αντιμετωπίζει ως κύρια προβλήματα:
Το πρόβλημα του παθητικού ενεργήματος, του υποκειμενικού εγώ που απολαμβάνει το καλλιτέχνημα, του βιώματος και της εφησύχασης της αισθητικής συνείδησης.
Το πρόβλημα του αισθητικού αντικειμένου, της μεικτής, πραγματικής και φαινομενικής ύπαρξης του καλλιτεχνήματος, του αισθησιακού φαίνεσθαι της ιδέας.
Το πρόβλημα των αισθητικών κατηγοριών του ωραίου, του υψηλού, του μεγαλειώδους, του εορταστικού, του τέλειου, του τραγικού, του κωμικού, του άσχημου.
Το πρόβλημα των τεχνών και τεχνοτροπιών, των αισθητικών κατηγοριών και των αισθητικών τεχνοτροπιών της κλασικής, της σύγχρονης, της αφηρημένης τέχνης.
Το πρόβλημα της οντολογικής υπόστασης του αισθητικού φαινομένου, της ατελέστατης μίμησης της ιδέας, της καθαρής μορφής των αισθητικών αντικειμένων.