Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΠΙΚΑΣΟ – PABLO PICASSO
(Μάλαγα, Ισπανία 1881 – Μουζέν, Γαλλία 1973)
Περίφημος ισπανός ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης, κεραμίστας, λιθογράφος και σκηνογράφος, μαθήτευσε στη σχολή Καλών Τεχνών της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης και από το 1904 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Αρχικά υπό την επιρροή του Βελάσκεθ και του Θουρμπαράν, αναζήτησε ένα δικό του εκφραστικό ύφος, μέσα από την πρωτόγονη και αρχαϊκή τέχνη, προβληματιζόμενος στο τρισδιάστατο σχέδιο, με επιρροές από τον Σεζάν, τον Τουλούζ Λωτρέκ (γαλάζια και ροζ περίοδος 1901-1905). Δημιουργώντας τον αναλυτικό και συνθετικό κυβισμό (κυβιστική περίοδος 1906-1912) και περνώντας στα έργα πελωρίων διαστάσεων (κλασική περίοδος 1920), στο σουρεαλισμό και στην αφηρημένη τέχνη, χρησιμοποιώντας ετερόκλητα υλικά (σουρεαλιστική περίοδος 1926-1936), κατέληξε στον εξπρεσιονισμό και στον ρεαλισμό με επικίνδυνες ισορροπίες στα χρώματα και στο σχέδιο, μεταξύ χονδροειδούς και αισθηματικού.
Έργα: Η ζωή (1903), Μουσείο Τεχνών, Κλήβελαντ, Οικογένεια σαλτιμπάγκων (1905), Εθνική Πινακοθήκη Ουάσιγκτον, Το αγόρι με την πίπα (1905), Οι δεσποινίδες της Αβινιόν (1907), Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Νέας Υόρκης, Οι δυο φίλες (1907), Νεκρά φύσις (1909), Kunstmuseum, Βασιλεία, Η ωραία μου (1911-1912), Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Νέας Υόρκης, Τρεις γυναίκες στη βρύση (1921), Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Νέα Υόρκη, Τρεις μουσικοί (1921), Μουσείο Τέχνης Φιλαδέλφειας, Η γυναίκα στα λευκά (1923), Το πληγωμένο άλογο (1923), Οι ερωτευμένοι (1923), Εθνική Πινακοθήκη Ουάσιγκτον, Φιγούρες στην ακτή (1931), Μουσείο Πικασό, Παρίσι, Γκουέρνικα (1937), Εθνικό Μουσείο Centro de Arte Reina Sofia, Μαδρίτη, Γυναίκα που κλαίει (1937), Tate Gallery, Λονδίνο, Η κουνιστή πολυθρόνα (1943), Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Παρίσι, Ζακλίν με σταυρωμένα χέρια (1954), Μουσείο Πικάσο, Παρίσι.
Βιβλιογραφία: G. Stein, Pablo Picasso, 1938, J. Sabartès, Picasso protrais et souvenirs, 1946, R. Penrose, Picasso la vie et l’ oeuvres, 1961, John Berger, The success and failure of Picasso, 1965, Lael Wertenbaker, The world of Picasso, 1967, R.M. Nill, A visual guide to Pablo Picasso’s work, 1987, Pierre Daix, Picasso, Life and art, 1993, Mich. FitzGerald, Making modernism, Picasso and the creation of the market for twentieth century art, 1995, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Αυτοπροσωπογραφία, 1896, Μουσείο Πικάσο, Βαρκελώνη.
ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Τέχνη δεν είναι η εφαρμογή ενός κανόνος ωραίου, αλλά εκείνο που αντιλαμβάνεται το ένστικτο και ο εγκέφαλος πέραν οποιουδήποτε κανόνος» (Πικάσο).
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΤΡΙΣΤΑΝΟΣ ΚΑΙ ΙΖΟΛΔΗ
** ** **
Στο επίπεδο του γίγνεσθαι, στον κόσμο του λόγου, στη σφαίρα της πραγματικότητας είμαστε υποχρεωμένοι να διαπιστώσομε μια μέτρια αποτυχία. Η κοσμολογία, η ανθρωπολογία, η θεολογία μας δεν εναρμονίζονται με την οντολογία και την επιστήμη μας. Η κίνηση, ο έρωτας, η τελείωση, κορυφαία σημεία της φιλοσοφίας μας, φαίνονται να αντιμάχονται με τη συντήρηση, το δόγμα, τη σκοπιμότητα της ζωής μας. Ωστόσο η προσπάθεια της αρχαιοελληνικής φιλοσοφίας, η αποκάλυψη της Ορθοδοξίας, η επίδραση του δυτικού διαφωτισμού αποτελούν μεγάλες ώρες της ιστορίας μας. Στον τομέα της ευρωπαϊκής σκέψης, η συνάντηση του ελληνικού πνεύματος, της χριστιανικής πίστης, της ρωμαϊκής οργάνωσης παραμένει ανολοκλήρωτη, πολλές φορές αντιφατική, με πολλές απογοητεύσεις. Η ιστορία, που πέρασε από την ελληνική πόλη στην οικουμενική διακυβέρνηση, για να φθάσει στο εθνικό κράτος, έχει ακόμη πολύ δρόμο να ακολουθήσει. Οι φυλετικές, εθνικές, κοινωνικές διαφορές των λαών φαίνονται ασυμβίβαστες, καθώς επαναλαμβάνονται οι πολύπλευρες πολιτικές και πολεμικές συγκρούσεις. Οι προβλέψεις μας παραμένουν αβέβαιες, με μια τεχνολογία που μπορεί να καταστρέψει πολύ σύντομα το περιβάλλον μας, μια κοινωνικοοικονομική οργάνωση που αυξάνει την εκμετάλλευση και την καταπίεση, μια διανόηση και μια τέχνη που βραδυπορούν, αρκούμενες στην καταγραφή του παρελθόντος ή του παρόντος, χωρίς να κατορθώνουν να συνθέσουν την εικόνα του μέλλοντος.
