Επιμέλεια: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΛΕΝΙΝ – VLADIMIR LENIN
(Σιμπίρσκ, Βόλγας 1870 – Γκόρκυ, Μόσχα 1924)
Aπό τις σημαντικότερες προσωπικότητες της νεώτερης ιστορίας, o μεγάλος ηγέτης της ρωσικής επανάστασης, ψευδώνυμο του Βλαδίμηρου Ίλιτς Ουλιάνωφ. Aπό αστική οικογένεια, με αδελφό εκτελεσθέντα στην επανάσταση κατά του Αλεξάνδρου Γ΄, σπούδασε νομικά και δικηγόρησε στη Σαμάρα. Μετά την επαφή του με τους επαναστατικούς κύκλους των ναρόδνικων και των σοσιαλιστών, φυλακίστηκε, εξορίστηκε στη Σιβηρία και διέφυγε στην Ευρώπη. Χαράζοντας μια νέα γραμμή στο επαναστατικό κίνημα υπέρ της άμεσης επανάστασης και του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού υπό την ηγεσία του κόμματος και με την πρωτοπορία του προλεταριάτου, επικεφαλής των μπολσεβίκων στο Γ΄ Συνέδριο του Λονδίνου 1905. Με την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου διαχωρίστηκε από τους σοσιαλοδημοκράτες, ιδρύοντας την Γ΄ Διεθνή. Ακολούθησε η οκτωβριανή επανάσταση, η Νέα Οικονομική Πολιτική και το Σύνταγμα της Ενώσεως Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών του 1918. Πρόεδρος του κράτους και του κόμματος απεβίωσε μετά μακρά ασθένεια, αφήνοντας το πρώτο κράτος των εργατών και αγροτών της νεώτερης ιστορίας.
Έργα: Ποιοι είναι οι φίλοι του λαού (1894), Η εξέλιξη της κεφαλαιοκρατίας στη Ρωσία (1900), Τι να κάνουμε (1902), Ένα βήμα μπρος δύο βήματα πίσω (1904), Σοσιαλισμός και θρησκεία (1905), Υλισμός και εμπειριοκρατισμός (1909), Το δικαίωμα των εθνών στην αυτοδιάθεση (1914), Το σύνθημα για τις Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης (1915), Ο ιμπεριαλισμός, τελευταίο στάδιο του καπιταλισμού (1917), Κράτος και επανάσταση (1917), Η δικτατορία του προλεταριάτου και ο αποστάτης Κάουτσκυ (1919), Ο αριστερισμός παιδική αρρώστια του κομμουνισμού (1920), Η επανάστασή μας (1923).
Βιβλιογραφία: [Έκδ. U.S.S.R. Άπαντα (1920), Ε΄ έκδ. 1958-1965, Σύγχρονη Εποχή, Άπαντα Λένιν, Αθήνα (1987)], G. Zinovieff, Nicolai Lenin, His life and work, 1918, Landou-Andanov, Lenin und Bolshevismus 1919, V. Boukharine, Leninsleben und werke, 1924, Λέων Τρότσκυ, Βίος του Λένιν, 1936, J. Freymond, Lenine et l’ imperialisme, 1957, J. Bruhat, Lenin, 1960, Arn. Toynbee, A centenary view of Lenin, 1970, Christofer Hill, Lenin and the Russian Revolution, 1971, A. Pannekoek-L.B. Richey, Lenin as philosopher, 2003, Christ. Read, Lenin, A revolutionary life, 2005, Robert Gellatery, Lenin, Stalin and Hitler, The age of social catastrophe, 2007, Kroupskaia, Souvenirs sur Lenine, Λενινιάνα, Βιβλιογραφία Β.Ι. Λένιν και σχετική φιλολογία, 1956-1967, Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια (άρθρ. Β.Γ. Ζέβιν), Βικιπαίδεια.
Εικονογραφία: Μαυσωλείο Λένιν, Ερυθρά Πλατεία, Μόσχα, Αδριάντας, Σταθμός Φινλανδίας, Αγία Πετρούπολη, Ο Λένιν στο Σμόλνυ, πίνακας, Isaak Brodsky, 1925, Λένιν, πίνακας, Lastisaac.
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΛΕΝΙΝ, ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (ΜΕΡ. V, ΚΕΦ. 1-3)
** ** **
Στη Γερμανία η εγελιανή διαλεκτική, στη Γαλλία οι εγκυκλοπαιδιστές και στην Αγγλία η συνεταιριστική πρακτική, διαμορφώνουν νέες θεωρίες και συστήματα.
Η Γαλλική Επανάσταση καταστρέφει τη φεουδαρχία και θεμελιώνει την κυριαρχία της αστικής τάξης. Η ανάπτυξη της βιομηχανίας και η δημιουργία κεφαλαιοκρατών και προλετάριων, έθεσε πάλι με οξύτητα το κοινωνικό πρόβλημα. Ο σοσιαλισμός προβάλλει τότε αυτόματα σαν η μοναδική λύση.
Οι μεγάλες μορφές του Σαιν Σιμόν, του Σαρλ Φουριέ, του Πιέρ Προυντόν, του Μαξ Στίρνερ, του Μιχαήλ Μπακούνιν, κατεδαφίζουν μεθοδικά το καπιταλιστικό οικοδόμημα και υψώνουν στην θέση του ένα νέο κοινωνικό σύστημα. Η συστηματοποίηση των σοσιαλιστικών ιδεών μάς έδωσε τους διάφορους σοσιαλισμούς. Τον εργατικό του Όουεν, τον αναρχικό του Μακούνιν, τον κρατικό του Λασσάλ, τον επαναστατικό συνδικαλισμό του Σορέλ, τον χριστιανικό σοσιαλισμό του Λαμεναί και του Κίνγκσλεϋ, πάνω απ’ όλα τον επιστημονικό σοσιαλισμό των Μαρξ-Ένγκελς, που ακολουθείται από τον μεταρρυθμιστικό του Μπερνστάιν και του Κάουτσκυ, τον σοβιετικό του Λένιν και τα μεταγενέστερα σοσιαλιστικά σχήματα.