Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης
ΠΟΛΥΒΙΟΣ – POLYBIUS
(Μεγαλόπολις περ. 202/200 – περ. 120/118 π.Χ.)
Από τους σημαντικότερους ιστορικούς της αρχαιότητας, καταγώμενος από διακεκριμένη οικογένεια, διαπρεπής πολιτικός της Αχαϊκής Συμπολιτείας, Ύπαρχος, όμηρος στη Ρώμη μετά την ρωμαϊκή επικράτηση, στον κύκλο του Σκιπίωνα του Αφρικανού και του Αιμιλίου Παύλου, αυτόπτης μάρτυς της καταστροφής της Καρχηδόνας. Συνέλεξε τα στοιχεία της Ιστορίας του με επιτόπια ταξίδια, με αναδίφηση των αρχείων και με συνομιλίες βετεράνων. Στο έργο του προβάλλεται η καθολική ερμηνεία της ιστορίας, με ανάλυση των γεγονότων και διερεύνηση των αιτιών και με βάση την αντίληψη της ανακύκλωσης των πολιτευμάτων και την επίδραση των διαφόρων παραγόντων και της τύχης. Η υψηλή θέση του Πολυβίου στην Ελλάδα και στη Ρώμη συνέβαλε στην επιτυχία του έργου του, που αποβλέπει κυρίως σε διδακτικούς σκοπούς και καλύπτει μια κρίσιμη περίοδο της ελληνικής και ρωμαϊκής ιστορίας (220-146 π.Χ., καρχηδονιακοί πόλεμοι, αχαϊκή συμπολιτεία, συμμαχικός πόλεμος, υποταγή Μακεδονίας, άλωση Κορίνθου).
Έργα: Φιλοποίμενος βίος ή Εγκώμιον, Τακτικά ή Περί τας τάξεις υπομνήματα, Ιστορίαι (Καθολική ιστορία).
Βιβλιογραφία: [Έκδ. Flavius Ursinus, Antwerp (1582), H. de Valesius, Paris (1634), Th. Büttner-Wobst, Teubner (1889-1894)], Oscar Wilde, The rise of historical criticism, 1879, Παπαμάρκου, Αι φιλοσοφικαί και παιδαγωγικαί δοξασίαι του Πολυβίου, 1898, O. Cuntz, Polybius und sein Werk, 1902, C. Wunderen, Polybius, 1927, F.W. Walbank, Commentary on Polybius, 1957-1979, Peter Burke, A survey of the popularity of ancient historians 1456-1600, 1966, Arnaldo M. Momigliano, Polibio, Posidonio e l’ imperialismo Romano, 1973, Εγκυκλοπαιδεία Πάπυρος – Λαρούς, Βικιπαίδεια.
ΚΕΙΜΕΝΑ: ΠΟΛΥΒΙΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑΙ (ΒΙΒΛ. VI, ΚΕΦ. ΧΧΧ)
** ** **
Για την έρευνα της ιστορίας χρειάζονται τα ιστορικά μνημεία, οι αρχαιολογικές ανασκαφές, οι αρχαιολογικοί χώροι. Για τη μελέτη της ιστορίας χρειάζονται τα μουσεία, οι βιβλιοθήκες, τα αρχεία και οι ταινιοθήκες, οι φωτογραφιοθήκες, οι δισκοθήκες. Για τη σπουδή της ιστορίας χρειάζονται η γλωσσολογία, η φιλολογία και η αρχαιολογία, η γεωγραφία, η εθνολογία και η κοινωνιολογία, η δημογραφία, η στατιστική και η οικονομική.
Η ιστορία έτσι στηρίζεται στην επιγραφική, στην παπυρολογία και στην παλαιογραφία, στην κρυπτογραφία, στη διπλωματική και στην ονοματική, στη γενεαλογία και εραλδική, στη νομισματική, στη σιγιλογραφία και στη σφραγιδογραφία.
Η ιστορία τέλος είναι παγκόσμια, εθνική, τοπική. Είναι ιστορία της αρχαιότητας, των μέσων χρόνων, της νεότερης εποχής. Είναι προϊστορία, ιστορία, μετά-ιστορία. Είναι γενική ιστορία, ειδική ιστορία, ιστορία της φιλοσοφίας, των επιστημών, των τεχνών. Πολιτική ιστορία, ιστορία του πολιτισμού, φιλοσοφία της ιστορίας.