Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ

Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ – THALES
(Μίλητος περ. 640 – περ. 546 π.Χ.)

Ο πρώτος χρονολογικά μέγας προσωκρατικός φιλόσοφος, «ἕλλην καὶ οὐ βάρβαρος», ιδρυτής της ιωνικής σχολής και της φυσικής φιλοσοφίας, μαθηματικός, μηχανικός και αστρονόμος, από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας. Η φυσική φιλοσοφία του, σχετιζόμενη με τις ελληνικές, αιγυπτιακές και βαβυλωνιακές κοσμολογικές αντιλήψεις, ανάγει όλα τα φαινόμενα του κόσμου σε μια πρώτη ενιαία αρχή, το νερό, από το οποίο προέρχεται το σύμπαν. Πολλές ανακαλύψεις, όπως η πρώτη ακριβής μέτρηση του χρόνου, τα στοιχεία γεωμετρίας και άλγεβρας, η σχέση των γωνιών με τα τρίγωνα και ο υπολογισμός των αναλογιών, καθώς και η ηλεκτρική έλξη, τα ηλιοστάσια και ο μαγνητισμός αποδίδονται στο Θαλή. Προέβλεψε δε και την έκλειψη ηλίου στις 28-5-585 π.Χ. Η θεολογία του είναι υλοζωϊκή (πάντα πλήρη θεών) και η πολιτική του θεωρία περιλαμβάνει το τολμηρό πρόγραμμα ενοποίησης της Ιωνίας.

Έργα: (Ναυτική αστρολογία), Αποφθέγματα.

Βιβλιογραφία: [Έκδ. H. Diels – W. Kranze, (2005), A’], Ηρόδοτος, Αριστοτέλης, Περί ψυχής, Διογένης Λαέρτιος, Βίοι φιλοσόφων, Müller, De aqua principio Thaletis 1763, Flatius, De theismo Thaleti abjugando 1785, J. Dörfler, Die kosmogonischen Elemente in der Naturphilosophie des Thales 1912-1914, Ι. Καλογεράκη – Π. Θανασάς, Οι πρωσοκρατικοί φιλόσοφοι 2000, Αριστοτέλης, Μετά τα φυσικά, Α983b6, J. Burnet, Early Greek philosophy (1930), Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου (άρθρ. Κ.Δ. Γεωργούλη, Βασ. Αιγινίτη), Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια (άρθρ. Ε.Μ. Αντωνιάδου).

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ
Θεώρημα του Θαλή: ΑΒ/Α’Β’= ΒΓ/Β’Γ’= ΑΓ/Α’Γ’

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΘΑΛΗΣ, ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ (D.K. A)

* * *

“Τοῦτο γὰρ δή ἐστι τὸ ὀρθῶς ἐπὶ τὰ ἐρωτικὰ ἰέναι ἢ ὑπ’ ἄλλου ἄγεσθαι, ἀρχόμενον ἀπὸ τῶν δε τῶν καλῶν ἐκείνου ἕνεκα τοῦ καλοῦ ἀεὶ ἐπανιέναι, ὥσπερ ἐπαναβασμοῖς χρώμενον, ἀπὸ ἑνὸς ἐπὶ δύο καὶ δυοῖν ἐπὶ πάντα τὰ καλὰ σώματα, καὶ ἀπὸ τῶν καλῶν σωμάτων ἐπὶ τὰ καλὰ ἐπιτηδεύματα, καὶ ἀπὸ τῶν ἐπιτηδευμάτων ἐπὶ τὰ καλὰ μαθήματα, ἔστ’ ἄν ἀπὸ τῶν μαθημάτων ἐπ’ ἐκεῖνο τὸ μάθημα τελευτήσῃ, ὅ ἐστιν οὐκ ἄλλου ἢ αὐτοῦ ἐκείνου τοῦ καλοῦ μάθημα, καὶ γνῷ αὐτὸ τελευτῶν ὃ ἔστι καλόν.”
(Πλάτων, Συμπόσιον, 211c)

“Ainsi toute la Philosophie est come un arbre, dont les racines sont la Metaphysique le tronc est la Physique, et les branches qui sortent de ce tronc sont toutes les autres sciences”.
(Descartes, Opp. Ed Ad. Et Ta. IX, 14)