Πνευματικό Ημερολόγιο (Σημειώσεις για τον 21ο αιώνα): ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ

Επιμέλεια – Κείμενα: Στρατής Παπαμανουσάκης

ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ – VICTOR HUGO
(Μπεζανσόν 1802 – Παρίσι 1885)

Μεγάλος γάλλος συγγραφέας, φιλελεύθερος και ριζοσπάστης, αγωνιστής διανοούμενος. Προφητικός, θρησκευτικός ελευθερόφρονας, ορθολογιστής, εικαστικός, παραισθησιακός, ταυτίστηκε με το γαλλικό έθνος, την ανθρωπότητα και την πρόοδο. Ξεκινώντας από μεταφράσεις λατινικών έργων και με κλασσική ποίηση, αναδείχθηκε στον κατ’ εξοχήν ενσαρκωτή του ρομαντισμού στη λογοτεχνία, στο θέατρο και στο ιστορικό μυθιστόρημα. Το μυθιστόρημά του Οι Άθλιοι χαρακτηρίστηκε κοινωνικό ευαγγέλιο, ενώ το θεατρικό του έργο Κρόμβελ αποτέλεσε το μανιφέστο του ρομαντισμού. Ένθερμος φιλέλληνας, υποστήριξε την ελληνική επανάσταση και κατόπιν τον αγώνα των κρητών για την ένωση. Ποιητής μιας νέας εποχής, λατρεμένος του γαλλικού έθνους και ίνδαλμα των φιλελεύθερων μετεπαναστατών σε ολόκληρο τον κόσμο της εποχής του.

Έργα: Ωδαί (1822), Κρόμγουελ (1827), Τα Ανατολικά (1829), Ερνάνης (1830), Μαριόν Ντελόρμ (1831), Τα φύλλα του φθινοπώρου (1831), Παναγία των Παρισίων (1831), Ο βασιλεύς διασκεδάζει (1832), Μαρία Τυδόρ (1833), Λουκρητία Βοργία (1833), Ρουί Μπλας (1838), Οι Άθλιοι (1862), Εργάτες της Θαλάσσης (1866), Ο άνθρωπος που γελά (1869), Ενενήντα τρία (1874), Οι τέσσαρες άνεμοι του πνεύματος (1881), Τορκουεμάδας (1882), Ο θρύλος των αιώνων (1883), Αρχιπέλαγος της Μάγχης (1883).
Βιβλιογραφία: Alf. Bates, Victor Hugo, 1906, A.F. Davidson, Victor Hugo, His life and work, 1912, A. Maurois, Olympio ou la vie de Victor Hugo, 1954, H.V. Bromber, Victor Hugo and the visionary novel, 1984, A. Besson, Victor Hugo, vie d’ un géant, 2001, Δ. Παντελοδήμος, Ο Βίκτωρ Ουγκώ και η Ελλάδα, 2002, Isabel Roche, Victor Hugo Biography, 2005, Βικιπαίδεια.

Εικονογραφία: Η πόλη με την ερειπωμένη γέφυρα, πίνακας, Ουγκώ, 1847.

Μουσική: Λουκρητία Βοργία, όπερα G. Donizetti, 1833, Ριγκολέτος, όπερα G. Verdi, 1851, Τζοκόντα, όπερα A. Ponchielli, 1876.

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΦΡΑΣΕΙΣ: «Δεν γνωρίζω πλέον το όνομά μου, ονομάζομαι ΠΑΤΡΙΣ» (Β. Ουγκώ, Lettre a’ une femme).

ΚΕΙΜΕΝΑ: ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ, ΑΘΛΙΟΙ (ΒΙΒΛ. Α’, ΚΕΦ. VI)

* * *

Η ιστορία της Ωραίας και του Τέρατος είναι ένας συβολικός μύθος με πολλές παραλλαγές. Στην αρχαιότητα ο μύθος της Αφροδίτης και του Ηφαίστου, του Περσέα και της Ανδρομέδας. Στη χριστιανική λαϊκή πίστη το συναξάρι του Αγίου Γεωργίου και του δράκοντα. Στη Δύση το παραμύθι της Κοιμισμένης Βασιλοπούλας. Στη νεότερη λογοτεχνία ο Ουγκώ εξιστορεί τα πάθη της Εσμεράλντας και του Κουασιμόδου. Μα την ωραιότερη περιγραφή, γεμάτη με φιλοσοφικό συμβολισμό, κάνει ο πλατωνικός Απουλήϊος, τον 2ο αιώνα μ.Χ. στις Μεταμορφώσεις του.

Η Ψυχή, αντικαθρέπτισμα της καθαρής ομορφιάς, δεμένη όμως με τα κατώτερα γήινα πάθη, παραδομένη στο Τέρας, ανίκανη να αντικρίσει το Θείο, θα προετοιμαστεί με τη βοήθεια του Έρωτα, που δεν της επιτρέπεται να δει την όψη του, ύστερα από μεγάλη ψυχική δοκιμασία, για να οδηγηθεί τελικά στη θεία ομορφιά του κόσμου των ιδεών και να αποκτήσει, καρπό του έρωτά της, την Ηδονή.