Η πώληση 28 ακινήτων του Δημοσίου μέσω ΤΑΙΠΕΔ από τις μνημονιακές κυβερνήσεις ώστε να πέσουν κι άλλα χρήματα στη μαύρη τρύπα του χρέους, αποδεικνύεται ιδιαίτερα επιζήμια για το Δημόσιο κι ιδιαίτερα επικερδείς για τις εταιρείες – θυγατρικές τραπεζών που τα αγόρασαν. Αν και όλες οι διαδικασίες φαίνονται σύννομες, η υπόθεση βρίσκεται στα χέρια της εισαγγελέα Διαφθοράς. Μόνο και μόνο το γεγονός πως σύμφωνα με το νόμο οι εταιρείες δεν κλήθηκαν να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ φόρο για την αγορά 28 ακινήτων δείχνει πως αυτές οι μνημονιακές συναλλαγές απέχουν κατά πολύ από την έννοια της προστασίας του δημόσιου συμφέροντος.
Η υπόθεση εν συντομία
Το Σεπτέμβρη του 2011 (κυβέρνηση Παπανδρέου με υπουργό Οικονομικών τον Ευάγγελο Βενιζέλο) μεταβίβασε με διυπουργική απόφαση στο ΤΑΙΠΕΔ 28 ακίνητα του δημοσίου με σκοπό την αξιοποίησή τους για την εξασφάλιση εσόδων που θα πήγαιναν στην αποπληρωμή του χρέους (νόμος 3985/2011). Πρόκειται για κτίρια και εγκαταστάσεις που ανήκαν μεταξύ άλλων στα υπουργεία Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Υγείας, Παιδείας (κεντρική φώτο), Πολιτισμού, σε ΔΟΥ, καθώς και στη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, τη ΓΑΔΑ (κάτω φώτο) και την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία.
Για να πωληθούν τα ακίνητα αλλά να αποφευχθεί η μετακόμιση όλων αυτών των υπηρεσιών του Δημοσίου προκρίθηκε η μέθοδος πώλησης κι επαναμίσθωσης (sale and lease back), δηλαδή πώληση σε ιδιώτη και επαναμίσθωση των ίδιων ακριβώς κτιριακών εγκαταστάσεων από το Δημόσιο. Τα 28 ακίνητα χωρίστηκαν σε δύο χαρτοφυλάκια των 14 (Α & Β) και έγινε πρόσκληση υποβολής εκδήλωσης ενδιάφέροντος.
Η διαδικασία κατέληξε στις 18 Οκτωβρίου 2013 (κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου) με το Διοικητικό Συμβούλιο του ΤΑΙΠΕΔ να συμφωνεί για το χαρτοφυλάκιο Α με την τότε θυγατρική της Εθνικής Τράπεζας (τώρα έχει εξαγορασθεί από ολλανδική εταιρεία) Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ και με για το χαρτοφυλάκιο Β με τη θυγατρική της Eurobank, Eurobank Properties ΑΕΕΑΠ.
Σύμβουλοι του ΤΑΙΠΕΔ κι αγοραστές, ένα και το αυτό
Στη μνημονιακή πραγματικότητα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής κυριαρχίας όπου ο ανταγωνισμός αναδεικνύεται σε πανάκεια, οι θυγατρικές των Εθνικής και Eurobank επιλέχθηκαν για τα πακέτα των 14 ακινήτων έχοντας “αδελφές – εταιρείες” να συμβουλεύουν το ΤΑΙΠΕΔ σε όλα τα στάδια της διαδικασίας: NBG Securities SA και Eurobank Equities Investment Firm αντίστοιχα. Αυτοί που πληρώνονταν για να συμβουλεύουν ήταν αυτοί που τελικά επωφελήθηκαν από το διαγωνισμό.
Οι επαχθείς για το Δημόσιο όροι των συμβάσεων
Οι δύο συμβάσεις έγιναν με τους ίδιους όρους και πάντα σύμφωνα με την επί τούτου ψηφισμένη κείμενη νομοθεσία. Το αντίτιμο που κλήθηκε να καταβάλει η Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ για το χαρτοφυλάκιο Α ήταν 115,5 εκατομμύρια ευρώ και το αντίστοιχο για το χαρτοφυλάκιο Β της Eurobank Properties ΑΕΕΑΠ 145.810.000 ευρώ. Στις συμβάσεις προβλέπεται πως για την επαναμίσθωση των κτιρίων στο Δημόσιο θα καταβάλλονται για 20 χρόνια ετήσια μισθώματα ανερχόμενα στο 1/10 περίπου της αξίας των ακινήτων (δηλ. συνολικά περίπου 11,5 εκατ. ευρώ για το Α και 14,5 εκατ. ευρώ για το Β). Με άλλα λόγια, αν εφαρμοστούν τα συμφωνηθέντα, οι θυγατρικές των τραπεζών θα έχουν κάνει σε 10 χρόνια απόσβεση και στα 20 χρόνια που προβλέπονται στη σύμβαση θα έχουν διπλασιάσει τα λεφτά τους. Με δικά μας λεφτά προφανώς.
Οι συμβάσεις προβλέπουν πως οι θυγατρικές εταιρείες των τραπεζών, στο εξής Μισθωτές, δεν μπορούν στα 20 χρόνια να καταγγείλουν τις συμβάσεις για λόγους που δεν προβλέπονται σε αυτές. Τί γίνεται με την παρέλευση των 20ετών; Το Δημόσιο μπορεί να τα επανακτήσει στις τρέχουσες τότε τιμές της αγοράς. Δηλαδή το Δημόσιο όχι μόνο θα έχει πληρώσει ένα ποσό περί τα 600 εκατομμύρια σε 20 χρόνια ενώ θα έχει λάβει ως αρχικό αντίτιμο λιγότερο από τα μισά αλλά θα κληθεί να πληρώσει δεύτερη φορά και μάλιστα σε εμπορικές τιμές για τα κτίρια που κάποτε ήταν δικά του. Πόσο περισσότερο επιζήμια θα μπορούσε να είναι αυτή η συναλλαγή για το Δημόσιο;
Δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ για φόρο μεταβίβασης και φόρο επί των μισθωμάτων
Αλλά η ζημιά για το δημόσιο ταμείο δεν τελειώνει εδώ. Οι δυο Μισθωτές επωφελήθηκαν από μία ακόμη διάταξη. Όπως εξηγεί στο koutipandoras.gr, ο δικηγόρος Πειραιά και μηνυτής στην υπόθεση Γιάννης Καρδαράς, οι μεταβιβάσεις των 28 ακινήτων έγιναν σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ν.2778/1999 άρθρο 20 παρ.2 όπου προβλέπεται ότι η εξαγορά απαλλάσσεται από κάθε φόρο τέλος ή οποιαδήποτε επιβάρυνση. Αν λάβουμε υπόψιν πως μιλάμε για 28 ακίνητα, γίνεται σαφές πως οι απώλειες εσόδων για το Δημόσιο είναι σοβαρότατες.
Πρόβλεψη που “δένει” τα χέρια του Δημοσίου
Οι συμβάσεις προβλέπουν ακόμα όρο που ουσιαστικά “δένουν τα χέρια” σε όποια μελλοντική κυβέρνηση θα προσπαθήσει να αλλάξει τους όρους των συμφωνιών. Σύμφωνα με τον όρο αυτόν, σε περίπτωση που το Ελληνικό Δημόσιο εισαγάγει νομοθεσία που επιβάλλει αναγκαστική μείωση στο καταβλητέο μίσθωμα, ο Μισθωτής συμφωνεί ότι θα προβεί σε αύξηση του ετήσιου μισθώματος κατά τέτοιο ποσό ώστε να εξασφαλίζεται ότι θα εξακολουθεί να εισπράττει το ποσό που έχει συμφωνηθεί στη μισθωτική σύμβαση. Εξασφάλισαν τα χρήματά τους οι άνθρωποι…
Η εμπλοκή του Ελεγκτικού Συνεδρίου
Η απόφαση του Ζ’ Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου (πράξη 275/2013) ήταν ενθαρρυντική αφού πατώντας αφενός στην ταύτιση συμφερόντων συμβούλων και αγοραστών, αφετέρου στην πρόβλεψη για προσαρμογή των μισθωμάτων ώστε να μη χάσουν οι Μισθωτές ούτε ευρώ από μελλοντικά νομοθετήματα, έκρινε πως η υπογραφή των εν λόγω συμβάσεων κωλύεται.
Κι ενώ η πράξη αυτή φαινόταν να “χαλάει τη σούπα”, αναλαμβάνει την εξέταση της υπόθεσης το ΣΤ’ Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου μετά από αίτηση ανάκλησης του ΤΑΙΠΕΔ. Με την απόφαση 1204/2014 το ΣΤ’ Τμήμα ακυρώνει την πράξη του Ζ’ Κλιμακίου με το σκεπτικό πως “δεν προκύπτουν συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά τα οποία να καταδεικνύουν ότι οι τελικά επιλεγέντες επενδυτές απέκτησαν πλεονέκτημα μέσω των χρηματοοικονομικών συμβούλων του ΤΑΙΠΕΔ, παρότι οι συμβουλευτικές αυτές εταιρείες ανήκουν στους ίδιους ομίλους με τους επιλεγέντες επενδυτές” ενώ αρνήθηκε πως η πρόβλεψη για την προσαρμογή των μισθωμάτων δεσμεύει τις μελλοντικές κυβερνήσεις που θα θελήσουν να υπερασπισθούν το δημόσιο συμφέρον.
Η εν λόγω απόφαση δημοσιεύθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2014 και δεν μπορεί πλέον να προσβληθεί καθώς έχει παρέλθει η σχετική προθεσμία. Οι συναλλαγές με αντικείμενο τα δύο χαρτοφυλάκια προχώρησαν κανονικά.
Τί γίνεται τώρα;
Τη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης ζήτησαν το 2014 με μηνυτήρια αναφορά στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου οι δικηγόροι Γιάννης Καρδαράς, Γιάννης Βρέλλος κι Ευάγγελος Τσουρούλης. Στην αναφορά τους αναλύουν όλες τις παραμετρους της υπόθεσης και τεκμηριώνουν με στοιχεία πως η σχέση αντικειμένου συναλλαγής – αντιτίμου δεν ήταν συμφέρουσα για το Δημόσιο. Από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου η υπόθεση διαβιβάστηκε στην Εισαγγελέα Διαφθοράς από όπου κι αναμένεται πόρισμα. Ο κ. Καρδαράς, ως μηνυτής και μέλος του Δ.Σ. του δικηγορικού συλλόγου Πειραιά έχει θέσει το θέμα σε κυβερνητικό επίπεδο και έχει προτείνει την νομική παρέμβαση του Ελληνικού Δημοσίου στην όλη διαδικασία. Το koutipandoras.gr θα παρακολουθεί το θέμα και θα επανέλθει όταν υπάρξουν εξελίξεις.
