Του Γιώργου Αλεξάκη
Αυξήσεις αναμένονται να περάσουν στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια στις γραμμές Ελλάδας- Ιταλίας αρχικά και στη συνέχεια Πειραιά- Κρήτης λόγω του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού που εντάσσει τη ναυτιλία στο σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Ρύπων (ETS). Συγκεκριμένα, οι επιβάτες και τα φορτηγά στις γραμμές Ελλάδας-Ιταλίας και το αντίστροφο θα επιβαρύνονται από την 1η Ιανουαρίου με «επίναυλο διοξειδίου του άνθρακος». Ουσιαστικά και ο επιβάτης και ο μεταφορέας και άρα η αλυσίδα εφοδιασμού στα συγκεκριμένα μέρη καλείται να πληρώσει και από αυτό το “μετερίζι” την “πράσινη μετάβαση” και την ανάγκη για “αναχώματα” στην κλιματική αλλαγή.
Κι αυτό γιατί, η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή, όρισε την 1 η Ιανουαρίου 2024 ως ημερομηνία εφαρμογής του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών (Emission Trading System – ETS) για τη ναυτιλία. Το ETS, δε, συμπεριλαμβάνεται στο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης “Fit for 55” για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 (σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990) και με μακροπρόθεσμο στόχο μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050.
Συγκεκριμένα, η εφαρμογή του νέου κανονισμού προβλέπει ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες, προκειμένου να μειώσουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, θα πρέπει να αγοράζουν δικαιώματα ρύπων που καλύπτουν το 100% των εκπομπών αερίων τους σε ταξίδια εντός της ΕΕ και το 50% των εκπομπών τους σε ταξίδια, όπου είτε ο λιμένας αναχώρησης, είτε ο λιμένας άφιξης είναι εκτός της ΕΕ, για να αντισταθμίσουν το διοξείδιο του άνθρακα που εκπέμπουν τα πλοία. Στο πλαίσιο αυτό, θα υπάρξει μια τριετής περίοδος προσαρμογής, κατά την οποία οι εταιρείες θα μπορούν να αγοράζουν δικαιώματα εμπορίας ρύπων ως ακολούθως: Το 2024 για το 40% των εκπομπών Το 2025 για το 70% των εκπομπών Το 2026 για το 100% των εκπομπών. Να σημειωθεί ότι τo EU/ETS που εγκρίθηκε τον Απρίλιο από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, και ισχύει για φορτηγά και επιβατηγά πλοία άνω των 5.000 gt από το 2024 και υπεράκτια πλοία άνω των 5.000 gt από το 2027.
Επίσης, οι χώρες της ΕΕ που έχουν επιβατηγά πλοία και προσεγγίζουν σε νησιά που δεν έχουν οδική ή σιδηροδρομική σύνδεση με την ηπειρωτική χώρα και πληθυσμό μικρότερο από 200.000 κατοίκους, με βάση απόφαση του Συμβουλίου, έπειτα από παρέμβαση της Ελλάδας και του τότε υπουργού Ναυτιλίας Γ. Πλακιωτάκη, μπορούν να ζητήσουν εξαίρεση έως το 2030 από την εφαρμογή του ETS, όπως και έγινε για την ελληνική ακτοπλοΐα. Ωστόσο η διαδρομή Πειραιάς- Κρήτη, λόγω πληθυσμιακών δεδομένων δεν εντάχθηκε στην εξαίρεση.
Ο “επίναυλος” σε ευρώ
Ήδη, δε, ο όμιλος Γκριμάλντι και o όμιλος Attica με σχετικές επιστολές ενημέρωσαν, σχετικά, για τις αυξήσεις σε πρώτη φάση στις γραμμές της Αδριατικής και θα ακολουθήσει μέσα στον Ιανουάριο και ο τιμοκατάλογος για την Κρήτη.
Οι προσαυξήσεις των δυο εταιρειών στα φορτηγά, κυμαίνονται ανάλογα τη γραμμή από 1,50 ευρώ ανά γραμμικό μέτρο στις γραμμές Ηγουμενίτσα-Μπάρι (και το αντίστροφο) μέχρι 5,70 ευρώ στη γραμμή Πάτρα- Ανκόνα. Αυτό σημαίνει ότι ένα φορτηγό 20 μέτρων θα πληρώσει επιπλέον από 34 μέχρι και 114 ευρώ.
Στους επιβάτες όμιλος Attica Group ανακοίνωσε προσαύξηση στην τιμή του εισιτηρίου από 4-12 ευρώ ανάλογα την γραμμή, που σημαίνει ότι αντιστοίχως το εισιτήριο γίνεται ακριβότερο κατά τον αναλογούντα «επίναυλο CO2».
Σημειώνεται, ότι το περιβαλλοντικό τέλος που θα συλλέγεται από τις εταιρείες θα αποδίδεται απευθείας στην ΕΕ ως μέρος της πληρωμής του ETS. Το ETS συμπεριλαμβάνεται στο στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης “Fit for 55” για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής με τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 (σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990) και με μακροπρόθεσμο στόχο μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050.
Βέβαια, όπως είναι προφανές, το όλο σχήμα με την ένταξη και της ναυτιλίας στην “περίμετρο” των ευρωπαϊκών κανονισμών EU ETS αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του λειτουργικού κόστους των πλοίων, καθώς, όπως αναφέρεται η κάθε ναυτιλιακή εταιρεία θα πρέπει να αγοράζει για κάθε τόνο καυσίμου που καταναλώνει, τη χρηματιστηριακή αξία του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπει. Μάλιστα, η χρέωση EU ETS θα αναπροσαρμόζεται μηνιαίως με βάση τις μέσες τιμές της αγοράς για τις εκπομπές CO2. Βέβαια, είναι προφανές ότι η αύξηση του μεταφορικού κόστους θα επηρεάσει και τις τιμές των διακινούμενων αγαθών, που ήδη βέβαια λόγω πληθωρισμού έχουν πάρει “φωτιά”.
Βέβαια, η χρέωση EU ETS και θα καταγράφεται με διακριτό τρόπο στα εισιτηρια θα αποδίδεται απευθείας στην ΕΕ ως μέρος της πληρωμής του ETS για την υλοποίηση περιβαλλοντικών προγραμμάτων και πρωτοβουλιών, με στόχο τη μείωση των εκπομπών και τη μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Task Force
Τούτων δοθέντων, όπως έχει τονίσει, κατά την πρόσφατη υπογραφή στρατηγικής συμφωνίας συνεργασίας με την ΟΝΕΧ στο Υπ. Ανάπτυξης, με έμφαση, ο πρόεδρος της Attica Κυριάκος Μάγειρας απαιτείται η δημιουργία μιας ειδικής ομάδας δράσης (Task Force), με συμμετοχή του υπουργείου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας, της Ένωσης των Ναυπηγείων κτλ, που βασικό της έργο είναι να ανοίξει το δρόμο για αξιοποίηση πόρων για την προώθηση των αναγκαίων “πράσινων” επενδύσεων σε πλοία της ακτοπλοϊας. Τόνισε, δε, ότι από τους “πρασινους’ πόρους που συλλέγονται θα πρέπει και η ακτοπλοΐα, κλάδος στρατηγικός για την εθνική συνοχή, να ενισχυθεί για το μεγάλο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της.
Φωτογραφί: Leonardo Yip / Unsplash