Δέκα πραξικοπηματίες αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας του Νίγηρα, χώρας της Αφρικής που αιματοκυλίζουν οργανώσεις τζιχαντιστών, ως τώρα συμμάχου-κλειδιού της Δύσης στο Σαχέλ, ανακοίνωσαν τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη μέσω της κρατικής τηλεόρασης πως ανέτρεψαν τον δημοκρατικά εκλεγμένο πρόεδρο Μοαμέντ Μπαζούμ, στην εξουσία από το 2021.
Μετά το Μαλί και τη Μπουρκίνα Φάσο, ο Νίγηρας γίνεται έτσι η τρίτη χώρα του Σαχέλ, περιφέρειας αντιμέτωπης με αλλεπάλληλες επιθέσεις οργανώσεων οι οποίες ορκίζονται πίστη είτε στην Αλ Κάιντα ή στο Ισλαμικό Κράτος, που βιώνει στρατιωτικό πραξικόπημα από το 2020.
Με φόντο εννέα ένστολους αξιωματικούς, ο σμήναρχος Αμαντού Αμπνταραμάν, διαβάζοντας γραπτή ανακοίνωση εξ ονόματος κάποιου «Εθνικού Συμβουλίου για τη Σωτηρία της Πατρίδας» (ΕΣΣΠ), ανακοίνωσε πως «εμείς, οι δυνάμεις άμυνας και ασφαλείας, που ενωνόμαστε στο ΕΣΣΠ, αποφασίσαμε να βάλουμε τέλος στο καθεστώς» του προέδρου Μπαζούμ.
«Όλοι οι θεσμοί της 7ης Δημοκρατίας» καταλύονται, συνέχισε και πρόσθεσε «τα σύνορα της χώρας», χερσαία και αεροπορικά, «είναι κλειστά» και «κηρύσσεται απαγόρευση της νυχτερινής κυκλοφορίας», από τις 22:00 ως τις 05:00 (τοπικές ώρες) μέχρι νεοτέρας.
Ο σμήναρχος είπε πως το πραξικόπημα αποφασίστηκε εξαιτίας «της συνεχούς επιδείνωσης της κατάστασης ασφαλείας» και της «κακής διακυβέρνησης» σε «οικονομικό και σε κοινωνικό» επίπεδο.
Διαβεβαίωσε πως το ΕΣΣΠ είναι «προσηλωμένο» στην «τήρηση όλων των δεσμεύσεων του Νίγηρα» και καθησύχασε την «εθνική και διεθνή κοινότητα» όσον αφορά τον «σεβασμό στη σωματική και ψυχική ακεραιότητα των αρχών που ανατράπηκαν» όπως ορίζουν «οι αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Ξεκαθάρισε πως ο στρατός θα αναλάβει τη «διαχείριση της κατάστασης» για όλες τις τρέχουσες υποθέσεις και απαίτησε «από όλους τους διεθνείς εταίρους να μην αναμιχθούν».
Η απόγνωση για την αδυναμία των κρατικών μηχανισμών να βάλουν τέλος στη δράση των τζιχαντιστικών οργανώσεων διευκόλυναν την εκδήλωση δύο στρατιωτικών πραξικοπημάτων στο Μαλί και άλλων δύο στην Μπουρκίνα Φάσο από το 2020. Στρατιωτική χούντα κατέλαβε επίσης την εξουσία στη Γουινέα το 2021, επαναφέροντας την αστάθεια σε μια περιοχή που παλιότερα ήταν γνωστή ως «η ζώνη των στρατιωτικών πραξικοπημάτων».
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες «καταδικάζει σθεναρά την αντισυνταγματική αλλαγή κυβέρνησης» και πιο συγκεκριμένα αναφέρει: Ο Γενικός Γραμματέας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες «καταδικάζει σθεναρά την αντισυνταγματική αλλαγή κυβέρνησης» στον Νίγηρα, τονίζει νεότερο δελτίο Τύπου που δημοσιοποιήθηκε από τον εκπρόσωπό του Στεφάν Ντουζαρίκ αφού αξιωματικοί του στρατού εμφανίστηκαν στην κρατική τηλεόραση και ανακοίνωσαν πως ανέτρεψαν τον πρόεδρο Μοαμέντ Μπαζούμ.
Ο κ. Γκουτέρες, «βαθιά προβληματισμένος» για το γεγονός πως ο πρόεδρος Μπαζούμ παραμένει κρατούμενος μελών της προεδρικής φρουράς, «καλεί να σταματήσουν αμέσως όλες οι ενέργειες που υπονομεύουν τις δημοκρατικές αρχές στον Νίγηρα», προστίθεται στο κείμενο.
Στους ίδιους τόνους και η υπουργός εξωτερικών της Γαλλίας Κατρίν Κολονά η οποία σημειώνει: «κάθε απόπειρα κατάληψης της εξουσίας διά της βίας», εκφράζοντας ταυτόχρονα την «ανησυχία» της για τις εξελίξεις στον Νίγηρα, όπου στρατιωτικοί ανακοίνωσαν αργά το βράδυ πως ανέτρεψαν τον πρόεδρο Μοαμέντ Μπαζούμ.
Η γαλλική κυβέρνηση «καταδικάζει κάθε απόπειρα κατάληψης της εξουσίας διά της βίας και ενώνει τη φωνή της με τις εκκλήσεις της Αφρικανικής Ένωσης και της CEDEAO [σ.σ. της Οικονομικής Κοινότητας των Κρατών της Δυτικής Αφρικής] να αποκατασταθεί η ακεραιότητα των δημοκρατικών θεσμών του Νίγηρα», τόνισε η επικεφαλής του Κε ντ’ Ορσέ σε μήνυμά της που αναρτήθηκε στον ιστότοπο της γαλλικής διπλωματίας και μεταφορτώθηκε στον λογαριασμό της στο X (το πρώην Twitter).
Ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν «εξέφρασε την αταλάντευτη υποστήριξη των ΗΠΑ» στον πρόεδρο του Νίγηρα Μοαμέντ Μπαζούμ, ο οποίος κρατείτο από την προεδρική φρουρά στη Νιαμέ, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνδιάλεξής τους χθες Τετάρτη, ανακοίνωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο κ. Μπλίνκεν επίσης «υπογράμμισε ότι η ισχυρή εταιρική σχέση ως προς την οικονομία και την ασφάλεια ανάμεσα στις ΗΠΑ και στον Νίγηρα εξαρτάται από τη συνέχιση της δημοκρατικής διακυβέρνησης και τον σεβασμό του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», σύμφωνα με το ενημερωτικό δελτίο των υπηρεσιών του.
Ο κ. Μπλίνκεν έγινε στα μέσα Μαρτίου ο πρώτος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ που επισκέφθηκε τη Νιαμέ, την πρωτεύουσα της χώρας της δυτικής Αφρικής, όπου εξέφρασε την υποστήριξη της Ουάσιγκτον στον πρόεδρο.
Από την πλευρά του, ο Λευκός Οίκος εξέφρασε τη «βαθιά ανησυχία» του για την κατάσταση και απαίτησε την άμεση απελευθέρωση του προέδρου Μπαζούμ.
«Καταδικάζουμε σθεναρά οποιαδήποτε προσπάθεια σύλληψης ή παρεμπόδισης της λειτουργίας της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης του Νίγηρα της οποίας ηγείται ο πρόεδρος Μπαζούμ», τόνισε σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε ο Λευκός Οίκος ο επικεφαλής του συμβουλίου εθνικής ασφαλείας της αμερικανικής προεδρίας Τζέικ Σάλιβαν.
Ο Νίγηρας είναι ένας από τους τελευταίους εναπομείναντες συμμάχους της Δύσης στο Σαχέλ, όπου μαίνεται η δράση τζιχαντιστικών οργανώσεων. Δυο γειτονικές χώρες, το Μαλί και η Μπουρκίνα Φάσο, που κυβερνούν πραξικοπηματίες στρατιωτικοί, στράφηκαν σε άλλους εταίρους, ιδίως στη Ρωσία.
Στην Ουάσιγκτον ο αναπληρωτής εκπρόσωπος Βεντάντ Πατέλ απέφυγε νωρίτερα να χρησιμοποιήσει τον όρο «πραξικόπημα» για τις εξελίξεις στον Νίγηρα, κάνοντας λόγο για «ρευστή» κατάσταση.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν αεροπορική βάση στον βόρειο Νίγηρα, από όπου απογειώνονται κυρίως UAVs που συλλέγουν πληροφορίες ή/και επιτίθενται σε τζιχαντιστές.