Ξεκινάει αύριο Πέμπτη 14 Φεβρουαρίου στην Επιτροπή Εμπορίου και Παραγωγής της ελληνικής Βουλής η συζήτηση του σχεδίου νόμου που αφορά την αξιοποίηση των περιφερειακών λιμένων της χώρας. Με την ψήφιση του νόμου, αναμένεται να ξεκινήσει από το ΤΑΙΠΕΔ η διαδικασία αξιοποίησης των δέκα περιφερειακών λιμένων της χώρας – μια διαδικασία για την οποία μέχρι σήμερα έχει γίνει περισσότερη συζήτηση παρά έργο.
Το σχέδιο νόμου ουσιαστικά εκχωρεί το δικαίωμα στο ΤΑΙΠΕΔ στην υποπαραχώρηση δραστηριοτήτων των περιφερειακών λιμένων της χώρας. Παράλληλα με την ψήφισή του, κυρώνονται με νόμο όλες οι παλιές συμβάσεις παραχώρησης των δέκα περιφερειακών λιμένων (Αλεξανδρούπολη, Βόλος, Ελευσίνα, Ηγουμενίτσα, Ηράκλειο, Καβάλα, Κέρκυρα, Λαύριο, Πάτρα και Ραφήνα) στους οργανισμούς λιμένων που σήμερα τους διαχειρίζονται. Αυτό επιβλήθηκε επειδή οι συμβάσεις υποπαραχώρησης που θα επιδιώξει στο μέλλον το ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει να κυρωθούν επίσης μέσω νόμου στην ελληνική Βουλή.
Η αρχή των υποπαραχωρήσεων στους περιφερειακούς λιμένες εκτιμάται ότι θα γίνει με τους λιμένες της Βορείου Ελλάδος και συγκεκριμένα με την Αλεξανδρούπολη και την Καβάλα.
Και στις δύο περιπτώσεις στόχος είναι η παραχώρηση των εμπορευματικών δραστηριοτήτων των λιμένων που σχετίζονται με τη διακίνηση φορτίων/εμπορευμάτων.
Στον λιμένα της Καβάλας διακινούνται κυρίως μάρμαρα, λιπάσματα, ξυλεία, σιδηροεξοπλισμός κ.ά. που κατευθύνονται και προέρχονται προς και από βαλκανικές χώρες και κυρίως τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Ο εμπορικός λιμένας «Φίλιππος Β΄» της Καβάλας, που θα παραχωρηθεί προς χρήση, έχει έκταση 172 στρέμματα και μήκος κρηπιδώματος 1.500 μέτρων.
Αντίστοιχη εκμετάλλευση αναμένεται και στον λιμένα της Αλεξανδρούπολης, όπου εκτός από χύδην φορτία (σιτηρά, ζάχαρη κ.ά.) διακινούνται μικρά εμπορευματοκιβώτια. Επίσης στον λιμένα αναμένεται η δημιουργία τερματικού σταθμού φυσικού αερίου, καθώς στα ανοικτά του λιμανιού η Gastrade ετοιμάζει τον σταθμό αεριοποίησης LNG.
Παράγοντες της αγοράς υποστηρίζουν ότι ο εμπορικός λιμένας της Αλεξανδρούπολης έχει μεγαλύτερη σημασία, δεδομένου ότι μπορεί να αξιοποιηθεί για την παράκαμψη της εμπορευματικής κίνησης μέσω των Δαρδανελλίων και του Βοσπόρου. Επίσης είναι από τους λίγους λιμένες της χώρας που διασχίζεται από σιδηροδρομική γραμμή, καθιστώντας πολύ πιο ευέλικτη τη μεταφορά εμπορευμάτων.
Μετά την Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη, σειρά για αξιοποίηση θα λάβουν τα λιμάνια της Ηγουμενίτσας, του Βόλου και της Κέρκυρας. Στα δύο πρώτα στόχος είναι η παραχώρηση από το ΤΑΙΠΕΔ των εμπορευματικών δραστηριοτήτων τους, ενώ στο λιμάνι της Κέρκυρας στόχος είναι η παραχώρηση της δραστηριότητας ελλιμενισμού κρουαζιερόπλοιων. Στη συνέχεια, και οπωσδήποτε μετά το 2020, αναμένεται να ακολουθήσει η αξιοποίηση των λιμένων Ηρακλείου, Πάτρας, Ελευσίνας, Λαυρίου και Ραφήνας.
Παράγοντες κοντά στη διαδικασία αναφέρουν ότι το τίμημα κάθε υποπαραχώρησης που θα προσφερθεί θα εξαρτηθεί κυρίως από το ύψος των επενδύσεων που θα δεσμευθεί να υλοποιήσει ο ενδιαφερόμενος. Με άλλα λόγια, στόχος του ΤΑΙΠΕΔ δεν είναι η δημιουργία ενός υψηλού εφάπαξ εσόδου –που ούτως ή άλλως κατευθύνεται στην κάλυψη του χρέους της χώρας– αλλά η ανάπτυξη του λιμένα και της τοπικής κοινωνίας.
Πάντως, πολλοί είναι εκείνοι που επικρίνουν το μοντέλο της υποπαραχώρησης που τελικά επελέγη στην αξιοποίηση των περιφερειακών λιμένων της χώρας. Το μοντέλο αυτό επελέγη από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με καθαρά πολιτικά κριτήρια και όχι με όρους αγοράς. Το μοντέλο αυτό μπορεί να βολεύει σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά εκεί όπου υπάρχουν πολλαπλές και ζημιογόνες δραστηριότητες, αλλά δεν βοηθά με την έννοια ότι προσθέτει ένα ακόμη επίπεδο διοίκησης στον ιδιώτη υποπαραχωρησιούχο.
Εκτός από το υπουργείο και τη Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων (ΡΑΛ), ο υποπαραχωρησιούχος θα «εποπτεύεται» και από τον οργανισμό διαχείρισης του λιμένος.
Ολες οι αποφάσεις από το ΤΑΙΠΕΔ
Το σχέδιο νόμου για τις υποπαραχωρήσεις στους περιφερειακούς λιμένες της χώρας παρέχει την απαραίτητη ισχύ, ώστε αυτές να προχωρήσουν απρόσκοπτα. Το ΤΑΙΠΕΔ καθίσταται ο κύριος στη λήψη των αποφάσεων, αφού τόσο το αρμόδιο υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής όσο και οι οργανισμοί λιμένων έχουν συμβουλευτικό έργο στις προτάσεις του Ταμείου.
Ειδικότερα, το σχέδιο νόμου παρέχει περιθώριο 30 εργάσιμων ημερών (ή 45 ημερών συνολικά) για τη διαβούλευση του σχεδίου αξιοποίησης και προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλουν συμβουλευτικά σχόλια και παρατηρήσεις.
Από εκεί και έπειτα το ΤΑΙΠΕΔ μπορεί να προχωρήσει όπως το ίδιο κρίνει καλύτερα την προώθηση των υποπαραχωρήσεων. Στο σχέδιο νόμου ακόμη ορίζεται ότι ο υποπαραχωρησιούχος θα καταβάλλει έως 5% των ακαθάριστων ετήσιων εσόδων του και ότι το ποσοστό αυτό μπορεί μόνον σε ειδικές περιπτώσεις να υπερκεραστεί.
Επίσης, με το σχέδιο νόμου αυξάνεται η αποζημίωση που καταβάλλει ο οργανισμός λιμένος στο ελληνικό Δημόσιο, αφού από 2% επί των ετήσιων εσόδων που είναι σήμερα θα ανέλθει σε 3,5%. Η διάρκεια των υποπαραχωρήσεων περιορίζεται από τη διάρκεια της κύριας παραχώρησης του λιμένος και πλέον εκτιμάται να κυμανθεί από 30 έως 35 έτη, ανάλογα με τον λιμένα.