Το πρόβλημα εύρεσης στέγης σε καλή τιμή στην Ελλάδα είναι εντονότατο και τα πράγματα κάνουν χειρότερα οι διάφοροι απατεώνες που προσπαθούν να ξεγελάσουν ανθρώπους που βρίσκονται σε αναζήτηση σπιτιού.
Τον πολλαπλασιασμό των προσπαθειών εξαπάτησης ανυποψίαστων ενοικιαστών διαπιστώνουν αυτήν την περίοδο όσοι γνωρίζουν τα τεκταινόμενα στην αγορά ακινήτων. Επιτήδειοι «λυμαίνονται» τις ηλεκτρονικές αγγελίες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προς «άγραν θυμάτων», είτε ανθρώπων που είναι εύπιστοι είτε όσων δεν γνωρίζουν τις διαδικασίες που είθισται να ακολουθούνται κατά την αναζήτηση και ενοικίαση κατοικίας. Το πρόβλημα μεγεθύνεται κατά την τρέχουσα περίοδο, κατά την οποία χιλιάδες φοιτητές και δημόσιοι λειτουργοί αναζητούν το επόμενο σπίτι τους, κατά κανόνα μακριά από τον τόπο καταγωγής τους, με αποτέλεσμα να μην είναι πάντα εύκολη η διά ζώσης αυτοψία του ακινήτου.
Στόχος των απατεώνων είναι είτε η απόσπαση χρηματικών ποσών από τους υποψήφιους ενοικιαστές, είτε το να μάθουν τα προσωπικά στοιχεία των τελευταίων, ώστε να προχωρήσουν στη συνέχεια σε ηλεκτρονικές απάτες. Δυστυχώς τα παραδείγματα είναι αρκετά, αν και με τη σωστή ενημέρωση και τη δέουσα προσοχή, είναι σχετικά εύκολο να εντοπιστούν οι κίνδυνοι και τελικά να αποφευχθούν.
Μία από τις πιο συνηθισμένες «απάτες» πραγματοποιείται μέσω των ηλεκτρονικών αγγελιών, είτε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή ακόμα και στις σχετικές πλατφόρμες. Ακίνητα τα οποία διαφημίζονται σε ιδιαίτερα ελκυστικές τιμές, σε σχέση με αυτό που προσφέρουν και με την υπόλοιπη αγορά, συνήθως αποτελούν το πρώτο «καμπανάκι» ότι πρόκειται για απάτη. Αφορούν είτε ανύπαρκτα ακίνητα είτε ακίνητα των οποίων οι φωτογραφίες έχουν αντιγραφεί (κλαπεί) από άλλες αγγελίες, π.χ. παλιότερες, που έχουν πλέον κατέβει. Οι δε τιμές είναι επίτηδες δελεαστικές, ώστε να προσελκύουν το ενδιαφέρον.
Χαρακτηριστική η “αγγελία” που αναρτήθηκε από χρήστη στη σελίδα ΞΕΣΠΙΤΟΓΑΤΟΣ. Στο κείμενο αναφέρεται ότι ενοικιάζεται διαμέρισμα στην Αθήνα προς 500 ευρώ.
Οταν επικοινωνούσε όμως ο ενδιαφερόμενος με το email που υπήρχε και παρέπεμπε σε περισσότερες πληροφορίες, ξεκινούσε η διαδικασία της εξαπάτησης. Στην αρχή ζητούνταν ένα email από τον ενδιαφερόμενο, ώστε να επικοινωνήσει μαζί του η ιδιοκτήτρια, η οποία, σύμφωνα με το «αφήγημα», ζει και εργάζεται στη Γερμανία. Αντί όμως για την παροχή επιπλέον πληροφοριών, ο ενοικιαστής γινόταν αποδέκτης της πρότασης να μισθώσει το ακίνητο για ένα μήνα, μέσω ταξιδιωτικής πλατφόρμας (π.χ. Tripadvisor, ή Booking), 500 ευρώ + 1.000 ευρώ εγγύηση.
Ασφαλώς, πρόκειται για απάτη καθώς ο παρεχόμενος σύνδεσμος, παρότι προσομοιάζει με της Booking ή της Tripadvisor, στην πραγματικότητα είναι πλαστός και τα χρήματα μεταφέρονται στις τσέπες των επιτηδείων.
Η εν λόγω απάτη συναντάται με διάφορες παραλλαγές ονομάτων, ακινήτων και περιγραφών, αλλά στην πράξη είναι της ίδιας λογικής. Οπως έχει αποδειχθεί από έμπειρους χρήστες, οι φωτογραφίες των ακινήτων μπορεί να είναι ακόμα και από ακίνητα π.χ. στην Ισπανία, ενώ τα ονόματα των ιδιοκτητών είναι ασφαλώς ψευδή και συνήθως γυναικεία, όπως Alisha Thorpe ή Maria Elena Lopez.
Εκτός από τις απάτες αυτού του τύπου, οι ενοικιαστές καλούνται να διαχειριστούν και την ασυδοσία ορισμένων επαγγελματιών, οι οποίοι επιχειρούν να αποσπάσουν χρηματικά ποσά, χωρίς να τα δικαιούνται.
Για παράδειγμα, η μεσιτική αμοιβή στις μισθώσεις είθισται να εισπράττεται, παρουσία όλων των πλευρών (μεσίτη, ιδιοκτήτη και ενοικιαστή), κατά την υπογραφή του μισθωτηρίου συμβολαίου και αντιστοιχεί σε ένα ενοίκιο, το οποίο καταβάλλει ο ιδιοκτήτης και ένα ενοίκιο που καταβάλλει ο μισθωτής.
Ωστόσο, εσχάτως ορισμένοι μεσίτες επιχειρούν να αποσπάσουν προκαταβολές από ενδιαφερόμενους μισθωτές, αμέσως μόλις κάνουν υπόδειξη ακινήτου. Μία από τις καταγγελίες που έχουν γίνει αφορά περίπτωση μεσίτη στη Θεσσαλονίκη, ο οποίος αφού έδειξε ένα ακίνητο 70 τ.μ. στον ενδιαφερόμενο, ζητούσε προκαταβολή, ταυτόχρονα με την υπογραφή της εντολής υπόδειξης, του εγγράφου δηλαδή που κατοχυρώνει τον μεσίτη. Η προκαταβολή θα δινόταν ώστε να εξασφαλιστεί το ακίνητο και να μη συνεχίσει να το δείχνει σε άλλους ενδιαφερόμενους. Στην πράξη, τέτοιες πρακτικές θα πρέπει να αποφεύγονται, καθώς δημιουργούν δυσπιστία από τους μισθωτές, ιδίως όταν το ίδιο ακίνητο έχει ανατεθεί σε πολλά μεσιτικά γραφεία ταυτόχρονα. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεσιτών, αλλά και η έλλειψη επαγγελματικής συνείδησης γεννά τέτοιες πρακτικές, καθώς οι μεσίτες προσπαθούν να εξασφαλίσουν έσοδα με κάθε τρόπο.
Τι ισχύει
Καθώς οι «παγίδες» δεν είναι λίγες, καλό θα είναι οι ενδιαφερόμενοι ενοικιαστές να έχουν γνώση των απαιτούμενων διαδικασιών. Oπως αναφέρει και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), «μην καταβάλλετε ποτέ ενοίκια, ή προκαταβολές, αν δεν βεβαιωθείτε ότι αυτός που σας τα ζητάει είναι πράγματι ο ιδιοκτήτης του σπιτιού που νοικιάζετε». Επίσης, συστήνεται στους ενοικιαστές να απευθύνονται μόνο σε επίσημα μεσιτικά γραφεία (κατά προτίμηση μέλη του Συλλόγου Μεσιτών της εκάστοτε περιοχής), «στα οποία δεν προκαταβάλλετε κανένα ποσό ως αμοιβή, παρά μόνον όταν υπογράψετε μισθωτήριο συμβόλαιο και παραλάβετε το σπίτι!». Σημειώνεται ότι δεν υπάρχει περιορισμός ούτε ως προς το ποσό της εγγύησης, ούτε ως προς τον αριθμό των προκαταβαλλόμενων μισθωμάτων. Ωστόσο, ο γενικός κανόνας είναι η καταβολή ενός ενοικίου ως εγγύηση, ενώ ανάλογα με την ημερομηνία καταβολής του πρώτου ενοικίου που θα συμφωνηθεί, ξεκινάει και επίσημα η μίσθωση. Με βάση τον σχετικό νόμο, η μίσθωση ακινήτου για κατοικία ισχύει τουλάχιστον για τρία (3) έτη, εκτός αν έχει συμφωνηθεί μίσθωση για βραχύτερο χρονικό διάστημα ή ακόμα και για αόριστο χρόνο. Σύντμηση της τριετίας επιτρέπεται με νεότερη συμφωνία απέχουσα από την έναρξη της μισθωτικής σύμβασης τουλάχιστον έξι (6) μήνες μετά την κατάρτισή της και αποδεικνυόμενη με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Ασφαλώς, λόγοι ανωτέρας βίας (π.χ. διορισμός ή πρόσληψη σε άλλη πόλη, ή αγορά ιδιόκτητου ακινήτου) επίσης δύνανται να επιτρέψουν την πρόωρη αποχώρηση του ενοικιαστή. Σε μια τέτοια περίπτωση, συνηθίζεται να μην επιστρέφεται η εγγύηση που είχε καταβληθεί κατά την έναρξη της μίσθωσης. Μετά τη λήξη του συμβολαίου, οι δύο πλευρές μπορούν να διαπραγματευτούν την ανανέωσή της και εφόσον υπάρξει συμφωνία, γίνεται ανανέωση (χωρίς να ισχύει όμως ο δεσμευτικός όρος της τριετίας που ισχύει στην έναρξη της μίσθωσης).