Δυόμιση χρόνια μετά το έγκλημα των Τεμπών, η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηδροδρόμων (ΡΑΣ) επέβαλε πρόστιμο συνολικού ύψους 1 εκατ. ευρώ στον ΟΣΕ για ελλιπή εκπαίδευση των σταθμαρχών

Πρόστιμο ύψους 1.040.000 ευρώ στον ΟΣΕ, επέβαλε η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) επέβαλε επιβεβαιώνοντας σοβαρές ελλείψεις στην εκπαίδευση των σταθμαρχών που ανήκαν στην ίδια «σειρά» με τον Βασίλη Σαμαρά – τον σταθμάρχη που υπηρετούσε στα Τέμπη κατά το πολύνεκρο δυστύχημα του 2023.

Η απόφαση της Ολομέλειας της ΡΑΣ, που εκδόθηκε την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου -με τους κακεντρεχείς να σκέφτονται ότι ενόψει της δίκης για τα Τέμπη, κάποιοι θέλουν να ρίξουν τα βάρη στον μοιραίο σταθμάρχη- έρχεται να συμπληρώσει προηγούμενη έρευνα της Αρχής (Μάρτιος 2023), η οποία είχε ήδη διαπιστώσει παραβιάσεις και ανεπαρκή εκπαίδευση σε κρίσιμα καθήκοντα ασφάλειας.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας “Έθνος”, η ρυθμιστική αρχή περιγράφει ένα διάτρητο σύστημα εκπαίδευσης, όπου ο ΟΣΕ παρέκαμψε το εγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών, παρέλειψε ουσιώδη στάδια θεωρητικής και πρακτικής κατάρτισης και δεν τήρησε αποδεικτικά έγγραφα. Η Αρχή εντόπισε πως 75 σταθμάρχες δεν ολοκλήρωσαν τον Β΄ κύκλο θεωρητικής εκπαίδευσης 177 ωρών, ούτε τεκμηριώθηκε η πρακτική τους μαθητεία 75 ημερών. Παρότι είχε εκδοθεί ρητή απαγόρευση χρήσης τους σε θέσεις ευθύνης (απόφαση 24/2023), ο ΟΣΕ συνέχισε να τους απασχολεί μεταξύ 22 και 31 Μαρτίου 2023 σε έξι σταθμούς, όπως Πάτρα, Θεσσαλονίκη και Ικόνιο.

Η Αρχή καταγγέλλει πως η εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε με πρόχειρες και αποσπασματικές διαδικασίες, χωρίς πλήρη παρουσιολόγια, ημερολόγια πρακτικής, ή αξιολογήσεις. Σε πολλά φύλλα βαθμολογίας έλειπαν οι υπογραφές των εκπαιδευομένων, ενώ υπήρχαν αντιφάσεις στα ωρολόγια προγράμματα (π.χ. 143 αντί 177 ωρών εκπαίδευσης). Επιπλέον, η ΡΑΣ σημείωσε ότι «χάθηκαν» έντεκα σταθμάρχες από τα διαθέσιμα στοιχεία, καθώς δεν υπήρχαν αποδείξεις για τη συμμετοχή τους ή την αξιολόγησή τους.

Η ΡΑΣ κατέκρινε έντονα και τον διαχωρισμό προσωπικού «δύο ταχυτήτων» που εφάρμοσε ο ΟΣΕ, διαφοροποιώντας την εκπαίδευση μονίμων υπαλλήλων από εκείνη των εργαζομένων με συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών, παρότι εκτελούσαν τα ίδια κρίσιμα καθήκοντα. Η πρακτική αυτή θεωρήθηκε παράνομη και αντίθετη στον ευρωπαϊκό κανονισμό, καθώς δεν υπήρχε καμία θεσμική ή νομική βάση για διαφορετικά πρότυπα εκπαίδευσης. Ο ΟΣΕ επίσης δεν συγκρότησε την απαιτούμενη τριμελή επιτροπή αξιολόγησης, δεν εξέδωσε βεβαιώσεις επιτυχούς κατάρτισης και δεν τήρησε αρχεία επιδόσεων.

Το πρόστιμο αναλύεται ως εξής: 1.000.000 ευρώ (100.000 ευρώ για κάθε ημέρα παράνομης απασχόλησης των σταθμαρχών) και 40.000 ευρώ για λοιπές διοικητικές παραβάσεις. Πέρα από τη χρηματική κύρωση, η ΡΑΣ απευθύνει αυστηρή προειδοποίηση προς τον ΟΣΕ, απαιτώντας άμεση συμμόρφωση και υιοθέτηση διορθωτικών μέτρων. Μεταξύ αυτών, προβλέπεται:

• τήρηση αναλυτικών και ενυπόγραφων ημερολογίων και παρουσιολογίων,
• σύνταξη εκθέσεων απόδοσης και συμπεριφοράς για κάθε εκπαιδευόμενο,
• συγκρότηση ανεξάρτητης τριμελούς επιτροπής χωρίς συγγενικούς δεσμούς με τους εκπαιδευόμενους,
• αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και της επάρκειας των προσόντων,
• έκδοση συγκεντρωτικών δελτίων και πιστοποιήσεων μετά το πέρας της εκπαίδευσης,
• εφαρμογή δοκιμαστικής περιόδου 18 μηνών για τους νέους σταθμάρχες.

Η ΡΑΣ επισημαίνει ότι αν ο ΟΣΕ δεν συμμορφωθεί, θα επιβληθούν νέα πρόστιμα ή πρόσθετα διοικητικά μέτρα. Η απόφαση αποκαλύπτει ένα βαθύτατο πρόβλημα στην κουλτούρα ασφάλειας του ΟΣΕ, καθώς παρά το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών και τις συστάσεις των αρχών, ο οργανισμός συνέχισε να λειτουργεί με παρατυπίες και παραλείψεις σε θέματα εκπαίδευσης προσωπικού που χειρίζεται ζωτικής σημασίας καθήκοντα.

Η υπόθεση, πέρα από τις οικονομικές κυρώσεις, αποτελεί ισχυρό κατηγορητήριο για τη διοικητική ανεπάρκεια και την απουσία ελέγχου σε έναν τομέα όπου τα λάθη κοστίζουν ανθρώπινες ζωές.