Δύο δημοσκοπήσεις σχετικά με την τροπή του πολέμου στην Ουκρανία και την πιθανή στρατιωτική διεθνοποίησή του, μία στην ευνοϊκότερη προς τον ρόλο του ΝΑΤΟ Ισπανία και μία στην πιο απαισιόδοξη και διχασμένη Ιταλία, φανερώνουν πόσο διαφορετική είναι η αντιμετώπιση της σύρραξης και των συνεπειών της και ποιο είναι το χάσμα που χωρίζει την πολιτική τάξη και την κοινωνία στις δύο χώρες.
Είναι πλέον φανερό, πως ο πόλεμος στην Ουκρανία χρησίμευσε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ιδίως στις πιο αδύναμες στον Νότο της ηπείρου, για να καλυφθούν μέσω της μονόδρομης πληροφόρησης και της φαινομενικής ομόνοιας των πολιτικών δυνάμεων ως προς τις κυρώσεις στη Ρωσία, τους κοινωνικούς και πολιτικούς ριπτασμούς, πραξιο-λογικές αποφάσεις τους στην παρελθούσα περίοδο (οικονομική κρίση, πανδημία, ενέργεια). Οι τροφοδοτούμενες απειλές για επέκταση του πολέμου, το ανθρωπιστικό δράμα, οι ανάγκες για κρηπίδωση των οικονομιών και την αύξηση των δαπανών για την άμυνα, έχουν συσπειρώσει τα πολιτικά κόμματα και τους πολίτες σε μία ομόθυμη αποδοχή της συγκεκριμένης γραμμής στην εξωτερική πολιτική της χώρας τους.
Έτσι, στην τελευταία έρευνα του Κέντρου Κοινωνιολογικών Ερευνών (CIS) , φαίνεται πόσο η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, όπως και οι οικονομικές επιπτώσεις της, απασχολούν σε μεγάλο βαθμό τους Ισπανούς. Η δημοσκόπηση αποκαλύπτει πως, σε γενικές γραμμές, η ισπανική κοινωνία συμφωνεί με τις μέχρι τώρα θέσεις της κυβέρνησης. Η αλληλεγγύη είναι ουσιαστικά ομόφωνη, τόσο στην οικονομική και στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο, όσο και στην ανθρωπιστική απάντηση στην προσφυγική κρίση. Μολαταύτα, η ισπανική κοινή γνώμη διχάζεται αναφορικά με τον ρόλο που θα έπρεπε να έχει το ΝΑΤΟ εάν συνεχιστεί η ρωσική εισβολή. Το 44,5% συμφωνεί σε διεθνοποίηση της στρατιωτικής σύγκρουσης με τη συμμετοχή των ενόπλων δυνάμεων της Ισπανίας ως μέλους του ΝΑΤΟ, σε αντίθεση με ένα άλλο 43,4% που διαφωνεί ή δεν εκτιμά συμφέρουσα μία τέτοια εμπλοκή, ενώ το 12% αποφεύγει να διατυπώσει γνώμη σχετικά με αυτό.
Βέβαια, στη λύση που κλίνουν περισσότερο (70,4% ) οι Ισπανοί είναι η τρέχουσα πολιτική του ΝΑΤΟ να ενισχύει στρατιωτικά το Κίεβο, χωρίς την ανάγκη να εμπλακεί άμεσα. Ωστόσο, το ένα τέταρτο σχεδόν του συνόλου των ερωτηθέντων ( 22,1%) πιστεύει ότι ακόμη κι η απλή έξωθεν συμμετοχή της συμμαχίας δημιουργεί αμφιβολίες και υποστηρίζει πως δεν πρέπει καν να σταλεί πολεμικό υλικό. Εκεί που δεν τίθεται καν συζήτηση, είναι η υποχρέωση της Ισπανίας και της υπόλοιπης ΕΕ να καλωσορίσουν και να βοηθήσουν τους πρόσφυγες, ένα θέμα με το οποίο συμφωνεί το 95% των ερωτηθέντων. Και φυσικά η ανάγκη να συνεχισθούν οι κυρώσεις κατά του Πούτιν, με τις οποίες συμφωνεί το 86,7%.
Ωστόσο εκείνο που δείχνει η δημοσκόπηση (βάσει του 88,8% των σχετικών απαντήσεων), είναι η τάση που επικρατεί κι ως έναν βαθμό στα πολιτικά κόμματα, να υπάρξει μια κοινή εθνική πολιτική στάση απέναντι στην σύρραξη, αλλά και να επεκταθεί η ομοθυμία και στην ανάγκη για κοινωνικές συμφωνίες μεταξύ των Σοσιαλιστών (PSOE )και του αντιπολιτευόμενου PP για τα τρέχοντα ζητήματα (όπως η ανανέωση του Δικαστικού Σώματος ή η θέση της κυβέρνησης σε σχέση με τη Δυτική Σαχάρα). Σε γενικές γραμμές, η ουκρανική κρίση προκάλεσε για πρώτη φορά μία προσέγγιση των πολιτικών δυνάμεων, σε κομματικό και περιφερειακό επίπεδο. Στην αντίστοιχη πρόσφατη σύνοδο των Περιφερειαρχών και της κυβέρνησης, όλοι συμφώνησαν να εξουσιοδοτήσουν την κυβέρνηση να λάβει πρωτοβουλίες υπέρ της Ουκρανίας -περιλαμβανομένων και των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Το μόνο κόμμα που έλαβε αποστάσεις από την ομοθυμία τούτη είναι το ακροδεξιό Vox. Ίσως γιατί διέβλεπε πως η παράμετρος στη συνδρομή προς την Ουκρανία περιλαμβάνει και την υποδοχή, περίθαλψη και τακτοποίηση των προσφύγων από τη χώρα σε διάφορες περιοχές της Ισπανίας θα απονομιμοποιούσε στον πληθυσμό το τοξικό τους μήνυμα ενάντια στους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Αναπόφευκτο μοιάζει το ότι το Vox Ανδαλουσίας, στην οποία το ακροδεξιό κόμμα στηρίζει την τοπική κυβέρνηση, αρνήθηκε να συναινέσει στην φιλοξενία Ουκρανών προσφύγων στην Αυτόνομη τούτη Περιφέρεια.
Οι Ισπανοί οδηγούνται από τον Τύπο και τους πολιτικούς να συγχέουν την εισβολή της Ρωσίας με τον δικό τους Εμφύλιο Πόλεμο και την ανάγκη να υπάρξει ένας φραγμός στο εσωτερικό στην άνοδο του ακροδεξιού Vox. Η παιπάλη των κάθε είδους αναθεωρητισμών και της εργαλειοποίησης της ιστορίας έχει ταυτίσει με την αντίσταση των Ουκρανών στη συνείδηση του κόσμου το ρεπουμπλικανικό «No Pasaran» στα στρατεύματα του Φράνκο με τα οποία και στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι ουκρανικές δυνάμεις του Μπαντέρα πολεμούσαν πλάι πλάι με τις Χιτλερικές δυνάμεις ενάντια στους Σοβιετικούς!
H Ισπανία μπορεί να ήταν από τις χώρες που λίγο πιο καθυστερημένα από τους υπόλοιπους πρόθυμους συμμάχους αποφάσισε την αποστολή στρατιωτικού υλικού, όταν το έπραξε όμως, με τα 11 μεταγωγικά αεροσκάφη με δεκάδες τόνους πολεμοφοδίων και αντιαρματικών όπλων, υπερέβαλε πολλών άλλων, με αποτέλεσμα σήμερα να είναι ένας από τους μεγαλύτερους προμηθευτές πολεμικού υλικού στο Κίεβο. Μάλιστα ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ περιηγήθηκε συγκινημένος στους δρόμους της Μποροντιάνκα, ανακοίνωσε στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι πως αποστέλλει και ένα πλοίο με 200 τόνους υλικό, συν 30 μεγάλα και 10 μικρότερα φορτηγά με επιπλέον εξοπλισμό. Η Ισπανία έχει δεχθεί να συμβάλλει γενναιόδωρα στο ευρωπαϊκό ταμείο βοήθειας για την Ουκρανία, ενώ δεσμεύθηκε πως θα τακτοποιήσει 66.000 Ουκρανούς, από τους 137.000 που έχει δεχθεί στο έδαφός της. Στο ίδιο έδαφος απ’ όπου πυξ λαξ διώκονται οι πρόσφυγες από τις εξαναγκασμένες «προωθήσεις» του πληθυσμού από τη Δυτική Σαχάρα που διεξάγει το μαροκινό καθεστώς κι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι.
Στην Ισπανία η μονομερής πληροφόρηση της κοινής γνώμης, ο μαυλισμός της από την συντονισμένη δράση των πολιτικών κομμάτων, στο πλαίσιο της σύμπλευσης με τη γενικότερη στάση της ΕΕ, έχουν εργασθεί καλά, ώστε ο πληθυσμός να συναινεί στην μαζική αποστολή όπλων στην Ουκρανία, αλλά να αγνοεί παντελώς τη μαζική πολεμική ενίσχυση που η χώρα τους παρέχει στους υπευθύνους για τη γενοκτονία στην Υεμένη. Αλλά και η ίδια η Αριστερά της χώρας, ακολουθώντας την γενικότερη παράλυση των αντίστοιχων παρατάξεων στην Ευρώπη, τείνει να λησμονεί πως μέσα στην ίδια την Ουκρανία υπήρχε και υπάρχει -και μάλιστα σήμερα νοιώθει ακόμη μεγαλύτερη πίεση- ένα μεγάλο κινηματικό κομμάτι που διεκδικεί από τις φλαιγμένουσες (βυθισμένες στην πολιτική κι οικονομική διαφθορά) κυβερνήσεις του Κιέβου κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα, που υπό το βάρος του τυφλού εθνικισμού, που επέτεινε ο πόλεμος, καταστέλλονται επί χρόνια και συστηματικά στη χώρα αυτή, που όλοι σήμερα δοξάζουμε για την αντίστασή της.
Απεναντίας, στην αντίστοιχη ιταλική δημοσκόπηση, το 56% των ερωτηθέντων ονειδίζει την επίμονα πολεμοχαρή πορεία του Τζο Μπάιντεν και πιστεύει πως η Ιταλία κι η ΕΕ πρέπει να διαφοροποιηθούν, ενώ το 46% διατρανώνει την αντίθεσή του (έναντι του 41%) στην αποστολή όπλων. Όλες οι σφυγμομετρήσεις εν γένει αποδεικνύονται καταστροφικές για την πρόσδεση της Ιταλίας στο πολεμικό άρμα των ΗΠΑ, δείχνουν ακραίο σκεπτικισμό για την ορθότητα και την αποτελεσματικότητα να συνεχισθεί η αντιπαράθεση με τη Ρωσία, στο βαθμό που στις σχετικές έρευνες μόνο το 30% απάντησε πως θα πολεμούσε για να υπερασπισθεί την Ιταλία και το 12% την ΕΕ, ενώ το 48% τάσσεται κατά της αποστολής όπλων στο Κίεβο.
Η Ιταλία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος αποστολέας πολεμικού υλικού στην Ουκρανία και ένας από τους μεγαλύτερους οικονομικούς τροφοδότες του Κιέβου. Ωστόσο, στη δημοσκόπηση, το 54% τάσσεται υπέρ μίας ανεξάρτητης στάσης της Ιταλίας (και της Ευρώπης) στο θέμα κι ενάντια στην πειθάρχηση στο πολιτεύεσθαι του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ (μόλις το 33% υπέρ).
Οι Ιταλοί μοιάζουν να είναι αποκαμωμένοι από έναν πόλεμο, τον οποίο αντιλαμβάνονται ότι έρχεται να επιτείνει τα μεγάλα προβλήματα της οικονομίας και της κοινωνίας, που η δοτή κυβέρνηση του Μάριο Ντράγκι αδυνατεί να επιλύσει. Ήδη κι από προηγούμενες δημοσκοπήσεις διαφαίνεται πως οι Ιταλοί επιθυμούν να τερματισθεί με μία συνθήκη ειρήνης ο πόλεμος, σε μεγαλύτερο βαθμό (17%) επιρρίπτουν ευθύνες στο ΝΑΤΟ, το οποίο στη συντριπτική πλειοψηφία τους (60%) δεν θέλουν επ’ ουδενί να παρέμβει στρατιωτικά. Η ένταση αυτή ανάμεσα στα υπάρχοντα προβλήματα και την εισαγωγή και νέων μέσα από μία εθελόδουλη κυβερνητική στάση, διχάζει την κοινωνία. Κι ο διχασμός τούτος κορυφώνεται τις τελευταίες ημέρες, με σημαιοφόρο τον πρώην πρωθυπουργό κι επικεφαλής του «Κινήματος 5 Αστέρων», Τζουζέπε Κόντε, ο οποίος έχει κλιμακώσει την επίθεσή του στον Ντράγκι για τις μονομερείς κι ανεξέλεγκτες αποφάσεις του για την αποστολή όπλων στην Ουκρανία.
Η Ιταλία έχει γίνει πλέον ο τέταρτος μεγαλύτερος προμηθευτής πολεμικού υλικού στην Ουκρανία, ένας από τους σημαντικότερους οικονομικούς υποστηρικτές της, την ώρα που τα επίσημα στοιχεία για την εργασία δείχνουν αύξηση των ευέλικτων μορφών εργασίας κι ενώ 1,3 εκατ. παιδιά βρίσκονται στο όριο της απόλυτης φτώχειας, η πρόσφατη επίσκεψη του Μάριο Ντράγκι στις ΗΠΑ με τις ήξεις αφήξεις δηλώσεις του (ειρήνη μεν και συνομιλίες, αλλά μόνο μετά νίκη Ουκρανών -Δύσης, ναι σε ακόμη περισσότερο και πιο βαρύ εξοπλισμό των ουκρανικών δυνάμεων για να συνεχίσουν τον πόλεμο που νικηφόρα για τη Δύση θα φέρει την ειρήνη) δεν καθησύχασε κανέναν. Ιδίως ενόχλησε τους Ιταλούς το τρίτο προεδρικό διάταγμα για την αποστολή του βαρύτερου εξοπλισμού και η αμέριστη στήριξη της χώρας στην ένταξη Φινλανδίας-Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ο Κόντε, μολονότι δηλώνει θετικός στην ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ, δεν εγκαταλείπει την αντίθεσή του στην αθρόα αποστολή όπλων και μεθοδεύει την ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο για τους εξοπλισμούς και την εξωτερική στρατηγική της κυβέρνησης. Την προσεχή Τρίτη, η σχετική συζήτηση για το διάταγμα στη Βουλή ενδέχεται να καταλήξει σε μία πραγματική σύρραξη ανάμεσα στο «Κίνημα 5 Αστέρων» και το κεντροαριστερό Pd, που αποτελεί τον πλέον διαπρύσιο υποστηρικτή του πολέμου κατά της Ρωσίας. Μία ενδοκυβερνητική σύρραξη που ενδέχεται να έχει ευρύτερες επιπτώσεις στην πορεία. Και αυτό γιατί, η πρόσδεση της κυβέρνησης Ντράγκι στην πολεμόχαρη επιμονή του Τζο Μπάιντεν δεν είναι τυχαίο που φέρνει τους ψηφοφόρους εγγύτερα στο πρώην νεοφασιστικό κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας», δηλ. του μόνου σχηματισμού που ασκεί αντιπολίτευση και δεν συμμετέχει στο τυχάρπαστο κυβερνητικό σχήμα και όλον τούτον τον καιρό καρπώνεται τη δυσαρέσκεια του κόσμου για την κυβερνητική στασιμότητα κι ανικανότητα.
Στην Ιταλία, το Ουκρανικό έχει διχάσει και την κοινωνία, αλλά κυρίως ψυχολογικά έχει δοκιμάσει πολιτικούς, όπως οι Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας και Σίλβιο Μπερλουσκόνι της Forza Italia, που κάποτε είχαν αναγάγει την οικονομική και διπλωματική προσέγγιση με τη Ρωσία στο επίκεντρο της πολιτικής τους. Αμφότεροι βρέθηκαν αναγκασμένοι να «αποτάξουν τον Σατανά», πάλαι ποτέ προσωπικό τους φίλο Πούτιν. Την ανάγκην ποιούμενοι φιλοτιμίαν οι δύο ηγέτες έσπευσαν εκόντες άκοντες να καταδικάσουν τον πρώην φίλο τους πράγμα για το οποίο επιχαίρει ο ουκρανικός Τύπος, που βλέπει να τερματίζεται μία «μακρά φιλία μεταξύ Ρωσίας-Ιταλίας», με επίκεντρο τους δύο αυτούς πολιτικούς. Μάλιστα ο ηγέτης της Λέγκας, που επί υπουργίας του στο Εσωτερικών είχε κλείσει τα ιταλικά λιμάνια και κυνηγούσε απηνώς τις ανθρωπιστικές οργανώσεις διάσωσης, επεχείρησε και να σφετερισθεί την προσφυγική κρίση, επισκεπτόμενος καταυλισμούς υποδοχής Ουκρανών στην Πολωνία και γιουχαΐστηκε ανάλογα!
Ωστόσο, ακόμη και τώρα ο Σαλβίνι δεν έχει κατορθώσει να πείσει για τα αντιρωσικά του αισθήματα, με τη στάση του να προβληματίζει την ευκαιριακή κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Η νέα πράξη της εσωκυβερνητικής αντιπαράθεσης ήλθε με τις δηλώσεις Σαλβίνι, που τόνισε πως η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί σφάλμα, με το Δημοκρατικό Κόμμα να τον κατηγορεί πως δίνει «ασίστ» στον Πούτιν. Εάν μάλιστα αναγνωσθεί η διαφωνία τούτη σε συνδυασμό με την «ανταρσία» του Κόντε, ο κυβερνητικός σχηματισμός κινδυνεύει να διασπασθεί όσο κι εάν ο επικεφαλής του Pd, Ενρίκο Λέτα, διαβεβαιώνει πως η κυβέρνηση θα εξαντλήσει τη θητεία της. Την ώρα που ο Λέτα προσπαθεί να υφάνει δεσμούς συνεννόησης με τον Κόντε, την ίδια ώρα, έχοντας και προσωπική ατζέντα (που ίσως να τον οδηγήσουν και στη θέση του ΓΓ του ΝΑΤΟ) καταστρώνει πάνω σε μία αρχική ιδέα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, μία μορφή Συνομοσπονδίας στην Ευρώπη, η οποία θα υποδεχθεί την Ουκρανία στους κόλπους της, έτσι ώστε να παρακαμφθούν τα ιδιαίτερα θεσμικά και ρεαλιστικά προβλήματα που, παρά και την καλή θέληση των Ευρωπαίων, αδυνατούν να καταστήσουν δυνατή την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ.