Μαρία Βεριβάκη (MA, Dip. TESL)
Καθηγήτρια Αγγλικών, ΜΑΙΧ
Οι φοιτητές του Διεθνούς Κέντρου Ανώτατων Μεσογειακών Αγρονομικών Σπουδών τουΜεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων (ΜΑΙΧ), έρχονται στα Χανιά για σπουδές και οι περισσότεροι από αυτούς μένουν στην πόλη μας για περίπου δυο χρόνια. Προέρχονται από χώρες της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Βορείου Αφρικής, Μέσης Ανατολής, Ανατολικής Ευρώπης και Βαλκανίων. Ασχολούνται με θέματα παγκόσμιου και κρίσιμου ενδιαφέροντος, όπως η διοίκηση επιχειρήσεων, η κλιματική αλλαγή, η ποιότητα τροφίμων και η παραγωγή, μεταποίηση, προώθηση και εμπορία προϊόντων του αγροτικού τομέα. Μετά το πέρας των σπουδών τους στο ΜΑΙΧ, μεγάλο ποσοστό από αυτούς συνεχίζουν με διδακτορικές σπουδές σε κορυφαία πανεπιστήμια σ’ όλο τον κόσμο, και καταλαμβάνουν θέσεις υψηλού επιπέδου στον ακαδημαϊκό χώρο, σε δημόσιους οργανισμούς αλλά και στον ιδιωτικό τομέα. Με τον τρόπο αυτό, γίνονται πρεσβευτές της Ελλάδας, δεδομένου ότι οι σπουδές τους εδώ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη σταδιοδρομία τους.
Οι ξένοι φοιτητές των Χανίων είναι μια πηγή υπερηφάνειας για την πόλη μας. Μας υπενθυμίζουν πόσο προνομιούχοι είμαστε που ζούμε στη μαγική αυτή πόλη. Το παλιό λιμάνι προσφέρει ένα καταφύγιο μακριά από το άγχος της καθημερινότητας. Το κλίμα και η ιστορία της πόλης μαγνητίζουν τον επισκέπτηενώ η φιλοξενία και η ζεστασιά των ντόπιων εντυπωσιάζουν.Οι εντυπώσειςκαι σκέψεις των φοιτητών είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικές ως προς την αξιοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της πόλης σε ένα εξαιρετικά περίπλοκο και ανταγωνιστικό περιβάλλον ώστε να αναδειχθεί ο πραγματικός πλούτος της. Ας διαβάσουμε τι έχουν να πουν, με ταίδια τους τα λόγια.
Η Chaima(Τυνησία), υποψήφια MasterΟικονομικών,πιστεύει ότι τα Χανιά αποπνέουν μια ζεστασιά που δεν εκφράζεται εύκολα με λόγια: «Καταρχάς, η ηρεμία και η ομορφιά των Χανίων είναι ο καλύτερος συνδυασμός για να απολαύσεις τη ζωή προετοιμάζοντας τη μελλοντική σου καριέρα. Όταν γυρίσω στη χώρα μου, θ’αφήσω ένα κομμάτι του εαυτού μου εδώ. Η ζεστασιά που ένιωσα εδώ είναι πολύ ιδιαίτερη και δεν μπορεί να περιγραφεί εύκολα.”
Η Haifa(Τυνησία) επισημαίνει πως: “Οι Χανιώτες αποδέχονται τους αλλοδαπούς και ενδιαφέρονταινα μάθουν γι’ αυτούς και την κουλτούρα τους, και πως έφτασαν εδώ. Ποτέ δεν αισθάνομαι ότι με απορρίπτουν επειδή δεν είμαι από εδώ.”
Ο Walid (Αλγερία) αισθάνεται πολύ χαρούμενος που βρίσκεται στα Χανιά για σπουδές: «Βλέπω συχνά ανοικτές πόρτες και οικογένειες να τρώνε μαζί, έτσι νιώθω ασφάλεια. Οι ντόπιοι δεν διαφέρουν πολύ απ’τη δική μου χώρα. Το παλιό λιμάνι μου θυμίζει τηνΚάσμπαχστο Αλγέρι – στενοί δρόμοι, πολλά λουλούδια, πολλές γάτες, ένα εκπληκτικό μείγμα αρχιτεκτονικών στυλ και πάνω απ’όλα, μια έντονη ανθρώπινη ζεστασιά.”
OAhmed (Μαρόκο) νιώθει ευχαριστημένος που διάλεξε να σπουδάσει μακριά από μια μεγάλη πόλη:«Τα Χανιά είναι ένα βήμα στη ζωή μου που έχει διαμορφώσει το μέλλον μου, μακριά από τραπεζικές αυτοκρατορίες και μεγάλες βιομηχανίες.”
Η Ada (Αλβανία) γοητεύτηκε από την ευκολία με την οποία η φοιτητική ζωή συνδυάζεται με τον τουρισμό: «Τα Χανιά είναι μία από τις καλύτερες πόλεις για σπουδές. Μπορείς να είσαι τουρίστας για μια μέρα και φοιτητής την επόμενη.»H Rhona (Ηνωμ. Βασίλειο) βρίσκει τα Χανιά πηγή έμπνευσης: «Οι φιλικοί, ευγενικοί Κρητικοί ποτέ δεν γελούσαν στις προσπάθειές μου να μάθω ελληνικά, δείχνοντας ευχαρίστηση που ένας ξένος έκανε τον κόπο να μάθει τη γλώσσα τους.” Η Valentina (Ιταλία) πραγματικά αισθάνθηκε σαν στο σπίτι της στα Χανιά: “Τα τοπικά έθιμα ήταν κοντά στη δική μου κουλτούρα, καθώς και η φιλοξενία των Κρητικών που με έκανε να νιώσω πολύ ευπρόσδεκτη.”
Η L’didja(Αλγερία) θυμάται την πρώτη φορά που είδε το Ενετικό λιμάνι: “Μόλις μπεις στο χώρο του λιμανιού, αντικρίζεις μια καταπληκτική θέα. Καμία εικόνα στο διαδίκτυο δεν μπορεί να σε προετοιμάσει για αυτή την στιγμή. Ο ιδιαίτερος πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της πόλης δεν υπάρχει μόνο στην αρχιτεκτονική, αλλά και στους ίδιους τους Κρητικούς, την κουζίνα τους, και τις παραδόσεις. Νομίζω ότι αυτός είναι ο κύριος λόγος που κάνει τους Κρητικούς ιδιαίτερα δεκτικούς σε διαφορετικούς πολιτισμούς.”
Ο Zahreddine (Αλγερία) αμέσως αντιλήφθηκε την Μεσογειακή φύση των Χανίων: «Η φύση, το κλίμα και πολλά άλλα χαρακτηριστικά της πόλης είναι εξαιρετικά παρόμοια με αυτά που έχω ζήσει όλη μου τη ζωή. Συνειδητοποίησα ότι είχα μόλις έρθει στο ιδανικό μέρος για μια επιτυχημένη διαδρομή σπουδών. Εδώσυναντάς ανθρώπους απ’όλο τον κόσμο. Ένα από τα καλύτερα χαρακτηριστικά των Χανίων είναι το γαλάζιο της θάλασσας, ηπανέμορφη μεσογειακή πόλη και τα ψηλά βουνά καλυμμένα με χιόνι το χειμώνα συνήθως έως τα τέλη της άνοιξης, ένα σπάνιο μείγμα που υπάρχει σε πολύ λίγα μέρη του κόσμου.
Η Liliya (Ρωσία) τονίζει τις κλιματολογικές συνθήκες και τα αγροτικά προϊόντα : «Ποτέ δεν έζησα σε μια τόσο όμορφη πόλη όπου το καλοκαίρι διαρκεί έναν ολόκληρο χρόνο! Φαίνεται αδύνατο για τους φίλους μου στη Μόσχα να πιστέψουν ότι το Νοέμβριο τρώω μανταρίνια κατευθείαν από το δέντρο, και κολυμπώ στη θάλασσα!” Και οOmar(Συρία) συνεχίζει: «Τώρα που ζω στη Σουηδία, μου λείπει πραγματικά η φρεσκάδα των προϊόντων.. Η χορτοφαγία δεν είναι εύκολο πράγμα στην Σουηδία – δεν τρως φαγητό που συλλέχθηκε από την ίδια περιοχή όπου ζεις.”
Ο Bobi(πΓΜΔ) επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα και πιστεύει ότι τα Χανιά ξεχωρίζουν από τα άλλα μέρη: “H Κρήτη και τα Χανιά ειδικότερα είναι κάτι το ιδιαίτερο. Οι άνθρωποι εδώ είναι πιο ανοιχτόμυαλοι,ζεστοί, φιλικοί και εξυπηρετικοί, όλο με το χαμόγελο. Εδώ συναντάς μιναρέ και καμπανοστάσιο στο ίδιο κτίριο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ντόπιοι δεναλλάζουν στάση όταν τους λέω από πού κατάγομαι.»
Βέβαιαοιφοιτητέςεπισημαίνουνμερικά από τα προβλήματα που αντιμετώπισαν στα Χανιά, και στην Ελλάδα γενικότερα, για τα οποία νομίζουν ότι πρέπει να αναληφθεί δράση. Οι παρατηρήσεις τους μπορούν να λειτουργήσουν καταλυτικά στη βελτίωση των υπηρεσιών και υποδομών της πόλης μας.
Σχετικά με το ωράριο των καταστημάτων, oι ξένοι φοιτητές δυσκολεύονται να καταλάβουν πότε οι Χανιώτες κάνουν τα ψώνια τους: «Οι ώρες εργασίας των καταστημάτων είναι κάτι που δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω. Αρκετές φορές έχω πάει στην πόλη για να αγοράσω κάτι και γυρίζω στο ΜΑΙΧ με άδεια χέρια!” (Zahreddine, Αλγερία). Αυτό επίσης σχετίζεται με την εμπορευσιμότητα των Χανίων ως προορισμό: “Θα μπορούσε να υπάρχει περισσότερος τουρισμός στα Χανιά, δεδομένου ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες, οπότε χρειάζεται περισσότερη ανάπτυξη.” (Ahmed, Μαρόκο). Ο χειμερινός τουρισμός σίγουρα αποτελεί μια λύση: «Το χειμώνα οι δραστηριότητες μειώνονται σημαντικά, επίσης και ο πληθυσμός” (Abdelmalek, Τυνησία). Το πρόβλημα των αδέσποτων ζώων κάνει κακή εντύπωση (Walid, Αλγερία). Επίσης αρνητικήεντύπωση αφήνει η εικόνα του οδικού δικτύου: “Μου αρέσει να περπατώ από το ΜΑΙΧ στο κέντρο των Χανίων, αλλά ο δρόμος δεν έχει καλά πεζοδρόμια και είναι κάπως στενός” (Ada, Αλβανία).
Η ελληνική γραφειοκρατία είναι γνωστή για τον αργό ρυθμό της. Οι φοιτητές πήραν μια γεύση όταν προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν κάποιες υπηρεσίες. H Gohar (Αρμενία) πιστεύει ότι πρέπει να αναθεωρηθούν κάποιες διακρίσεις εις βάρος αλλοδαπών φοιτητών: “Πολλοί φίλοι μου έχουν σπουδάσει σε άλλες χώρες της ΕΕ και μετά την αποφοίτησή τους ήταν σε θέση να επεκτείνουν την βίζα τους για άλλο ένα χρόνο, ώστε να μπορούν να ψάξουν για δουλειά. Άσχετα πόσο σκληρή είναι η κατάσταση στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, θα πρέπει να δοθούν ευκαιρίες στους μορφωμένους μετανάστες.” Ο Zahreddine(Αλγερία) περιγράφει τις δυσκολίες μιας απλής διαδικασίας, όπως το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού: «Χρειάστηκα πάνω από 3 μήνες για να ανοίξω τραπεζικό λογαριασμό. Οι περισσότερες τράπεζες ήθελαν να δουν το πρωτότυπο πιστοποιητικό γέννησης μου μεταφρασμένο στα ελληνικά! Τελικά, βρήκα μια τράπεζα που δεν απαιτούσε τόσαπολλά δικαιολογητικά, αλλά πάλι χρειάστηκε να περιμένω για περίπου ένα μήνα έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας. ”
Οι φοιτητές ρωτήθηκαν επίσης για το πως τα Χανιά τους βοήθησαν να γνωρίσουν καλύτερα την Ελλάδα, δεδομένου ότι σπουδάζουν σε μια περίοδο που η χώρα αντιμετωπίζει κοινωνική, πολιτική και οικονομική κρίση. Αντιλήφθηκαν ομοιότητες με τους δικούς τους πολιτισμούς, αλλά η κατάσταση είναι εμφανώς διαφορετική: «Η Ελλάδα είναι μια πύλη για τον ανατολίτικο κόσμο από τα μάτια της Δύσης, ένα λίκνο πολλών πολιτισμών που την έχουν επηρεάσει. Μπορώ επίσης να διακρίνω τις διαφορές ανάμεσα στην Κρήτη και σε άλλες ελληνικές περιοχές” (Abdelmalek, Τυνησία). “Πιστεύω ότι υπάρχει μια μικρή διαφορά στη νοοτροπία μεταξύ Κρήτης και υπόλοιπης Ελλάδας. Εδώ ζουν οι άνθρωποι με λιγότερο άγχος, με ένα πιο βολικό τρόπο ζωής.” (Bobi, πΓΜΔ).
Είναι ενδιαφέρον να δούμε πώς η ελληνική κρίση έχει ερμηνευθεί από τους ξένους φοιτητές. Είστε πολύ τυχεροί στην Κρήτη. Ένας ταξιτζής μου είπε ότι έχει ελαιόδεντρα και ασχολείται με τη γεωργία, που τον προστατεύει από την κρίση. Στη χώρα μου, ζούμε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας σε βαθιά κρίση. Έτσι μένω έκπληκτος με την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα, γιατί δεν μπορώ να νιώσω την κρίση στην Κρήτη, τουλάχιστον όχι όταν βγαίνω έξω τη νύχτα στην πόλη!” (Walid, Αλγερία). «Συνήθιζα να ακούω ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίση. Φυσικά και δεν μπορώ να αισθανθώ πραγματικά την κρίση ως φοιτήτρια του ΜΑΙΧ. Το κύριο πρόβλημα είναι ίσως με τους μισθούς που είναι χαμηλότεροι από ό, τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, και παρατηρώ ότι ορισμένα είδη τροφίμων και ρούχα είναι λίγο πιο ακριβά” (Haifa, Τυνησία).
Ο Zahreddine(Αλγερία) κατάλαβε ότι υπήρχεκάποιο είδος προπαγάνδας στα διεθνή μέσα ενημέρωσης κατά της Ελλάδας: «Πριν έρθω στα Χανιά, αυτό που είδα στα μέσα ενημέρωσης με έκανε να σκεφτώ ότι η κατάσταση στην Ελλάδα είναι αρνητική. ‘Όταν έφτασα στα Χανιά και είδα τα μαγαζιά με γεμάτα ράφια και πελάτες, ντόπιους και τουρίστες, συνειδητοποίησα ότι η αντίληψη μου ήταν εντελώς λάθος. Δεν ξέρω αν αυτό είναι αλήθεια μόνο για τα Χανιά και την Κρήτη, επειδή υπάρχει ο τουρισμός αλλά και οι γεωργικές δραστηριότητες».
Η Chaima (Τυνησία) πιστεύει ότι η Ελλάδα την έχει βοηθήσει να αναζητάει συνεχώς λύσεις για κάθε πρόβλημα που αντιμετωπίζει: «Αυτό που κατάλαβα με το να ζω εδώ είναι πόσο σημαντικό είναι να ψάχνεις πάντα για λύσεις σε μια δύσκολη οικονομική κατάσταση, όχι μόνο απλά για να επιβιώσεις, αλλά για να μπορείς να απολαμβάνεις ότι καλύτερο έχει η ζωή, στις πιο σκληρές συνθήκες.
Οι φοιτητές έμαθαν για την έννοια της ελληνικής φιλοξενίας, που πιστεύουν ότι τους έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό. Η Gohar(Αρμενία) πιστεύει ότι το νόημα της ζωής άλλαξε για αυτήν λόγω του χρόνου που πέρασε στα Χανιά: “Πριν έρθω στα Χανιά, σκεφτόμουν μόνο για τις σπουδές μου, να εργάζομαι σκληρά για να κερδίζω χρήματα για ν’αγοράζω ότι θέλω. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στα Χανιά είδα πολλούς τουρίστες να έρχονται εδώ για δύο-τρεις εβδομάδες διακοπές και στη συνέχεια να γυρίζουν πίσω στη ρουτίνα τους. Οι Κρητικοί δεν χρειάζονται να το κάνουν αυτό, επειδή ζουν σ’ένα από τα καλύτερα μέρη στη γη! Ο Έλληνας εργάζεται σκληρά, αλλά ξέρει σίγουρα πώς να απολαμβάνει τη ζωή κάθε στιγμή!”
Το τελευταίο ερώτημα που τους θέσαμε ήταν σχετικά με το πώς η διαμονή τους στα Χανιά τους βοήθησε να κατανοήσουν καλύτερα την ευρύτερη ευρωπαϊκή πραγματικότητα.
Η L’didja(Αλγερία) ανησυχεί για το μέλλον του αγροτικού τομέα: “Αντιλαμβάνομαι ότι η ελληνική συμμετοχή στην Ευρώπη έφερε ευκαιρίες στην Ελλάδα, αλλά τα ευρωπαϊκά πρότυπα είναι επίσης και μια κατάρα με τον τρόπο που τείνουν στην ομοιογένεια. Τα γεωργικά προϊόντα, όπως το τυρί, το κρασί, ακόμη και το ούζο, πρέπει να συσκευάζονται και να έχουν σήμανση, ενώ οι μικρές παραδοσιακές μονάδες παραγωγής με μικρό εισόδημα δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τη διαδικασία αυτή που αυξάνει το κόστος παραγωγής, γι’ αυτό και εξαφανίζονται.”
Ο Zahreddine(Αλγερία) βλέπει την πιο ανθρώπινη διάσταση της Ελλάδας σε σύγκριση με το βορά: “Πριν έρθω στα Χανιά, πήγα στο Λονδίνο. Η διαφορά είναι τεράστια μεταξύ των δύο πόλεων. Στο Λονδίνο ο κόσμος φαίνεται συνέχεια απασχολημένος και οι άνθρωποι είναι πολύ πιο αυτο-προσανατολισμένοι. Στην Ελλάδα μετρά πιο πολύ οι οικογένεια και οι φίλοι.”
Η Gohar(Αρμενία) σημειώνει πως δυστυχώς: «Υπάρχει έλλειψη μεταναστευτικής πολιτικής στην Ελλάδα. Ενώ οι φοιτητές του ΜΑΙΧ γνωρίζουν τουλάχιστον 3 γλώσσες, μεταξύ των οποίων είναι ρωσικά, αραβικά και αγγλικά, δεν τους δίνεται ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους ακόμα και εθελοντικά.»Το ίδιο αναφέρει και ο Anas: “Η ιδέα που είχα για την Ευρώπη είναι για ένα εξαιρετικό μέρος γεμάτο ευκαιρίες και ανάπτυξη. Η Ελλάδα σήμερα είναι μια πραγματικά ιδιαίτερη περίπτωση, ίσως ως αποτέλεσμα της κρίσης.”
Η Rhona(Ηνωμένο Βασίλειο) ανησυχεί ότι οι ευρωπαϊκές αντιθέσεις μπορεί να διαλύσουν την ΕΕ: «Δεν ξέρω αν είναι χειρότερο να παραμείνει ή να φύγει η Ελλάδααπό την ευρωζώνηή το Ηνωμένο Βασίλειο από την ΕΕ, άλλα πραγματικά ανησυχώ για το δικαίωμά μου να μείνω στην Κρήτη, που αποτελεί όνειρο για μένα.”
Η Βαλεντίνα(Ιταλία) πιστεύει ότι η Ευρώπη πρέπει να παραμείνει ενωμένη: “Από την εμπειρία μου στα Χανιά συνειδητοποίησα το αληθινό νόημα της Ευρώπης. Η οικονομική κρίση επηρέασε και την Ιταλία και σκέφτομαι ότι είναι ακριβώς σε περιόδους κρίσης και δυσκολιών που η έννοια της Ευρώπης και της ένωσης πρέπει να επικρατήσει και όχι η πιο εγωιστική συμπεριφορά.”
Ίσως ο Omar(Συρία) συνοψίζει το ρόλο της Ελλάδας στην Ευρώπη με τον καλύτερο τρόπο: “Στα Χανιά σύνδεσα τη Μεσόγειοαπ’ όπου και εγώ κατάγομαι με την Ευρώπη. Ένιωσα σαν να ήμουν κάπου στο ενδιάμεσο. Οι δρόμοι φαίνονται καθαρά ευρωπαϊκοί, αλλά ξαφνικά βρίσκεσαι ανάμεσα σε ανατολίτικη αρχιτεκτονική. Τώρα που ζω στη Σουηδία, πάντα θα θυμάμαι τα Χανιά ως την πόλη που με παρέδωσε στην Ευρώπη μέσω μεσογειακών χεριών.”
Αναμφισβήτητα οι ξένοι φοιτητές του ΜΑΙΧ είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές της Ελλάδας. Οι σπουδές τους στα Χανιά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πορεία της σταδιοδρομίας τους, αφού πολλοί απόφοιτοι του ΜΑΙΧ συνεχίζουν τις σπουδές τους σε φημισμένα πανεπιστήμια σ’όλο τον κόσμο, όχι μόνο στην πατρίδα τους. Το ΜΑΙΧ τους δίνει την ευκαιρία να ζήσουν σε ένα μοναδικό περιβάλλον το οποίο θα επηρεάσει αναμφίβολα θετικά τη ζωή τους στο μέλλον, με έναν τρόπο που μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα μάλλον δε θα μπορούσε. Οι φοιτητές του ΜΑΙΧ είναι ένα πραγματικό περιουσιακό στοιχείο για τα Χανιά.