Η τεχνητή νοημοσύνη μιμείται τη φωνή μας – μια απλή μυστική λέξη μπορεί να αποτρέψει την καταστροφή

Μέχρι σήμερα, οι τηλεφωνικές απάτες ακολουθούσαν ένα γνώριμο μοτίβο: ένας απατεώνας υποδυόμενος τον αστυνομικό ή τον γιατρό, καλεί ένα θύμα —συνήθως ηλικιωμένο— και του αναγγέλλει ότι συγγενικό του πρόσωπο ενεπλάκη σε τροχαίο. Η λύση που του προτείνει; Πληρωμή χρηματικού ποσού για να «σωθεί» ο συγγενής από τη φυλακή.

Πρόσφατα όμως, αυτή η απάτη έγινε ακόμη πιο σκοτεινή και τεχνολογικά εξελιγμένη: ένα 13χρονο παιδί στους Ζωγράφου παραδόθηκε σε άγνωστο 2.500 ευρώ σε μετρητά, κοσμήματα και ρολόγια, πιστεύοντας ότι βοηθά τη μητέρα του. Ο λόγος; Η φωνή που άκουσε ήταν… ίδια με της μαμάς του. Ήταν όμως ψεύτικη. Ήταν δημιούργημα Τεχνητής Νοημοσύνης.

Απόπειρα εξαπάτησης στα Χανιά: Η φωνή της λογίστριας… δεν ήταν η λογίστρια

Στα Χανιά, η νέα μορφή τηλεφωνικής απάτης χτύπησε την πόρτα γνωστού επιχειρηματία. Το τηλεφώνημα φαινόταν αθώο — η φωνή στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν αυτή της λογίστριάς του. Του ζήτησε να καταθέσει άμεσα χρήματα για κάποια διαδικασία.

Ο επιχειρηματίας παραλίγο να πειστεί. Η φωνή έμοιαζε απόλυτα αληθινή. Όμως κάτι δεν ταίριαζε. Αντί να υπακούσει, της ζήτησε να του πει τα στοιχεία της κάρτας του (πλην των τριών πρώτων αριθμών) —πληροφορία που η πραγματική λογίστρια γνώριζε. Η απάντηση δεν ήρθε ποτέ. Το τηλέφωνο έκλεισε. Και ο επιχειρηματίας γλίτωσε τα χρήματά του.

Το πιο ανησυχητικό; Η φωνή που άκουσε ήταν προϊόν τεχνητής νοημοσύνης. Ο απατεώνας δεν μίλησε — μίλησε ένα πρόγραμμα που μιμούνταν τη φωνή της λογίστριας.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη μιλά με τη φωνή σου – και μπορεί να ξεγελάσει ακόμη και τους δικούς σου

Η Έφη Σγουράκη, μέλος του Συλλόγου Αδειούχων Λογιστών Φοροτεχνικών Νομού Χανίων, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου:

«Οι άνθρωποι έχουν φαντασία. Σε καμία περίπτωση δε βάζουμε χρήματα και δε δίνουμε το λογαριασμό μας. Και αν πρέπει να γίνει, το κάνουμε μέσω του λογιστικού γραφείου μας».

Η δήλωσή της έρχεται να ενισχύσει το βασικό δίδαγμα της υπόθεσης: η φωνή δεν είναι πλέον απόδειξη ταυτότητας.

Με μόλις τρία δευτερόλεπτα ομιλίας, ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να κλωνοποιήσει τη φωνή σας ή κάποιου κοντινού σας προσώπου. Από εκεί και πέρα, η απάτη (γνωστή πλέον ως vishing – voice phishing) μπορεί να υλοποιηθεί εύκολα με υποκλοπή επαφών, κλωνοποίηση κάρτας SIM και μια «συνομιλία» που φαίνεται απολύτως πραγματική.

Όπως δείχνουν οι πρόσφατες περιπτώσεις, δεν χρειάζονται πλέον περίπλοκες υποδομές ή κατασκοπεία. Μια δημόσια ανάρτηση στο TikTok, ένα βίντεο στο Facebook, ή ένα ηχητικό μήνυμα που στείλατε, αρκούν για να δώσουν την πρώτη ύλη σε έναν φωνητικό κλώνο.

Οικογενειακός κωδικός: Μια απλή, παλιά, αλλά σωτήρια λύση

Μέσα σε αυτό το κλίμα αυξανόμενης τεχνολογικής απειλής, υπάρχει μια λύση παλιά, χαμηλής τεχνολογίας, που αποδεικνύεται κρίσιμη: ο οικογενειακός κωδικός.

Πρόκειται για μια λέξη ή φράση που γνωρίζουν μόνο μέλη μιας οικογένειας ή στενής ομάδας, την οποία χρησιμοποιούν για να επιβεβαιώσουν ότι κάποιος είναι πράγματι αυτός που λέει. Όταν λάβετε ένα τηλεφώνημα με επείγουσα αίτηση για χρήματα, δώρα ή άλλες ενέργειες, απλώς ρωτήστε: «Ποιος είναι ο οικογενειακός μας κωδικός;»

Αν ο συνομιλητής δεν μπορεί να απαντήσει, τότε ίσως δεν είναι αυτός που νομίζετε.

Ο κωδικός πρέπει να είναι εύκολος να θυμηθείτε σε στιγμή πανικού, δύσκολος να τον μαντέψει κάποιος, και φυσικά να μην έχει αναρτηθεί ποτέ δημόσια. Μπορεί να είναι το όνομα μιας γάτας, μια εσωτερική οικογενειακή φράση ή ακόμα και κάτι χιουμοριστικό. Σημαντικό: δεν περιορίζεται μόνο στην οικογένεια. Μπορεί να λειτουργήσει σε φιλικές παρέες, χώρους εργασίας ή άλλες ομάδες με αμοιβαία εμπιστοσύνη.

Στην περίπτωση της απόπειρας απάτης στα Χανιά με τον επιχειρηματία, η κρίσιμη ερώτηση που διασφάλισε ότι δε θα πέσει θύμα απάτης ήταν αυτή με την οποία ζήτησε τα στοιχεία της κάρτας του (εκτός των τριών πρώτων) τα οποία θα έπρεπε να γνώριζε η απατεώνισσα αν κι εφόσον ήταν πραγματικά η λογίστριά του.

Τι σημαίνει αυτό για εμάς;

Στην εποχή των φωνητικών deepfakes, η φωνή δεν είναι απόδειξη. Ο κίνδυνος δεν αφορά μόνο ηλικιωμένους, ανυποψίαστους πολίτες, επιχειρηματίες αλλά πλέον και ανήλικα παιδιά, τα οποία μπορεί να τρομοκρατηθούν και να δράσουν υπό πίεση.

Η δημιουργία κωδικών για τις πολύ κοντινές και σημαντικές επαφές μας μπορεί να λειτουργήσει ως ασπίδα απέναντι σε αυτού του είδους την εξαπάτηση. Η έγκαιρη ενημέρωση, η διαρκής επιφυλακή και η δημιουργία απλών μεθόδων επαλήθευσης μπορεί να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στην ασφάλεια και την απώλεια.