Καμία σχέση πλέον δεν έχει η σημερινή Κρήτη με την Κρήτη που γνωρίζαμε ως προς την παραγωγή αγροτικών προϊόντων, καθώς αλλάζουν οι συνθήκες κι εκεί που κάποτε παρήγαγαν οι αγρότες μας μεγάλες ποσότητες ελαιολάδου, μπορεί σήμερα να μη βγάζουν λάδι αλλά να βγάζουν κρασί ή και αντίστροφα.
«Από την Έμπαρο κρασί κι από τη Βιάννο λάδι κι από το Μυλοπόταμο ελιές και παξιμάδι», όπως έλεγαν οι παλιοί, μπορεί πλέον να μην ισχύει, ενώ οι αρμόδιοι παράγοντες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και καλούν τους αγρότες να αναπροσαρμόσουν τις καλλιεργητικές τους ανάγκες με βάση τις κλιματικές αλλαγές. Την ίδια ώρα, μεγάλο είναι το ζήτημα της αποδυνάμωσης της γεωργικής έρευνας, από την οποία οι παραγωγοί περιμένουν φυτά ανθεκτικά στην ξηρασία, κάτι που δε διαφέρει βέβαια με την κατάσταση που αντιμετωπίζει γενικότερα ο κόσμος, όπου οι παραγωγές των προϊόντων επηρεάζονται δραματικά από τις καιρικές συνθήκες!
Φέτος, για παράδειγμα, βεντέμα στο λάδι είχαν η Μεσαρά, η Βιάννος και η Έμπαρος. Σε προηγούμενα χρόνια περισσότερο λάδι έβγαζαν άλλες περιοχές, και πάει λέγοντας. Όπως λένε οι αγρότες, υπάρχει μια γενικευμένη κατάσταση μειωμένων ή και ανύπαρκτων παραγωγών, όχι μόνο στην ελιά αλλά και στα αμπέλια, όπως και σε άλλες καλλιέργειες, αποδίδοντας το φαινόμενο αυτό στις κλιματικές αλλαγές.
«Πού είναι οι επιστήμονες να μας δώσουν λύση;», διερωτώνται στα χωριά, που αναγκάζονται να κάνουν πειράματα, φυτεύοντας σταδιακά διαφορετική καλλιέργεια από αυτή που είχαν πριν, προσπαθώντας από μόνοι τους να βρουν τη λύση.
«Τίποτα όμως», όπως συνηθίζεται να λένε, «δεν πάει καλά. Και κάτι να πάει καλά σήμερα, θα έχει πρόβλημα αύριο κι αυτό δεν έχει να κάνει με το πρόβλημα μόνο του νερού. Είναι αποτέλεσμα των κλιματικών αλλαγών», σύμφωνα με την άποψη που έχει επικρατήσει σήμερα στο χώρο των αγροτών.
«Η κατάσταση είναι δύσκολη»
Η εφημερίδα “Νέα Κρήτη” απευθύνθηκε στη συντονίστρια Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, δασολόγο κ. Μαρία Κοζυράκη, η οποία μίλησε με τα πιο μελανά χρώματα για τη σημερινή κατάσταση και κάλεσε τους αγρότες να αναπροσαρμόσουν τις ανάγκες και τις απαιτήσεις τους, αλλά και τους υπόλοιπους πολίτες να κάνουν τις μέγιστες θυσίες, ο καθένας στο σπίτι και τη ζωή του, μειώνοντας την κατανάλωση του νερού.
«Φέτος έχουμε μια πιο άνομβρη χρονιά. Το φαινόμενο όμως όλο αυτό που ζούμε, και το οποίο γίνεται συνεχώς χειρότερο, είναι συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Είναι καθημερινό φαινόμενο. Δεν είναι κάτι που ακούμε ότι θα γίνει στο μέλλον. Το δυστύχημα είναι ότι όχι μόνο οι επιστήμονες, όλοι εμείς δε συνειδητοποιούμε ότι δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με μια χρονιά, αλλά έχουμε να κάνουμε γενικότερα με μια δύσκολη κατάσταση από τώρα και μετά», είπε στην εφημερίδα μας η Μαρία Κοζυράκη, και συνέχισε: «Δε θα έχουμε νερό. Θα υπάρχουν μεγάλες περίοδοι λειψυδρίας, σοβαρές. Θα έχουμε πολύ έντονα ίσως καιρικά φαινόμενα κατά περιόδους, που επίσης θα λειτουργούν με άσχημο τρόπο πάνω στην αγροτική παραγωγή και στο περιβάλλον. Όλα αυτά καλούνται και οι επιστήμονες να τα αντιμετωπίσουν, αλλά και εμείς οι ίδιοι, ως παραγωγοί, ως καταναλωτές, ως άνθρωποι γενικότερα. Δεν είναι κάτι το οποίο θα συμβεί γιατί φέτος δεν έχει πολύ νερό. Θα είναι κάτι που θα το ζούμε κάθε χρονιά»…
Η ίδια πρόσθεσε πως «η λειψυδρία είναι μια από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής για τη Μεσόγειο και για την Κρήτη, που το βλέπουμε σήμερα σε όλο του το μεγαλείο. Και τώρα πρέπει πλέον να λάβουμε σοβαρά μέτρα και πρέπει να αλλάξουμε και τις συνήθειές μας σαν άνθρωποι. Δηλαδή να μπούμε στη διαδικασία να μη σπαταλούμε καθόλου νερό. Να αποταμιεύουμε νερό. Να αλλάξουμε τις συνήθειές μας. Να μπούμε σε διαδικασίες ελλειμματικής άρδευσης. Για παράδειγμα, μας έχει γίνει συνήθεια να ποτίζουμε τις ελιές. Αλλά παλιότερα οι ελιές δεν ποτίζονταν σε τέτοια βάση όπως τώρα. Όταν όμως ένα είδος, το οποίο είναι σχετικά ξηρανθεκτικό, μπαίνεις σε διαδικασίες και το ποτίζεις τακτικά, αλλάζεις τις συνήθειές του. Αυτό πια απαιτεί νερό. Και δεν μπορεί να προσαρμοστεί στα νέα αυτά δεδομένα»…
Και στο σημείο αυτό, η κ. Κοζυράκη τονίζει ότι πρέπει να σταματήσουν οι ελαιοπαραγωγοί σε μεγάλο ποσοστό το πότισμα της ελιάς.
Καλούνται όλοι να λάβουν μέτρα
Τι κάνει όμως σήμερα το επίσημο κράτος; Η Μαρία Κοζυράκη απαντά:«Εμείς καλέσαμε με έγγραφο της Διεύθυνσης Υδάτων, τον τελευταίο μήνα, όλους τους φορείς που διαχειρίζονται νερό, είτε άρδευσης είτε ύδρευσης, να συντονιστούν και να πάρουν μέτρα για τη διαχείριση του νερού. Για παράδειγμα, οι Δήμοι και οι ΤΟΕΒ, που είναι διαχειριστές νερού, θα πρέπει να πάρουν μέτρα για να διασφαλίσουν μείωση της σπατάλης και αποταμίευση νερού. Σε όλα τα επίπεδα μπήκαμε στη διαδικασία να ενημερώσουμε ότι πρέπει να πάρουμε επείγοντα μέτρα. Και καταρχήν πρέπει να το δούμε αυτό μεμονωμένα. Δηλαδή τι μπορεί να κάνει ο κάθε πολίτης και ο κάθε καταναλωτής προς αυτήν την κατεύθυνση.
Και καλέσαμε όλους τους φορείς, πριν φτάσουμε στην καλοκαιρινή περίοδο, να συντονιστούν ως προς τις ενέργειες που θα αναλάβουν και να ενημερώσουν και τους παραγωγούς ότι θα υπάρξει πάρα πολύ σοβαρό πρόβλημα αν δε λάβουν ήδη μέτρα»…
«Πάντα παγκοσμίως υπάρχουν υπερβολές»
Ωστόσο, από την πλευρά του, ο γεωπόνος του ΕΛΓΟ “Δήμητρα” Στέφανος Λιβέρης λέει ότι το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής υπάρχει μεν, αλλά πάντοτε το χρησιμοποιούν διάφορα συμφέροντα παγκοσμίως, αλλά και κυβερνήσεις που επιθυμούν να τρομοκρατήσουν τον κόσμο, «για να του βάζουν διάφορα τέλη για εισπρακτικούς λόγους»…
Ο ίδιος τονίζει ότι η γεωργική έρευνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ασφαλώς και δεν είναι αυτή που θα έπρεπε, αλλά λέει ότι «σε αυτή τη χώρα είχε βγει για παράδειγμα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, που με Κοινή Υπουργική Απόφαση έπαιρνε εντολές όλη η Τοπική Αυτοδιοίκηση να το πάρει και να το εφαρμόσει. Να φτιάξει δηλαδή Τοπικά Συμβούλια κατά της ερημοποίησης, κυρίως σε υψηλού κινδύνου περιοχές, και να αναπροσαρμόσουν το Εθνικό Σχέδιο Δράσης. Ήρθε το 2010 η κεντρική εξουσία και κατήργησε αυτά τα συμβούλια, λόγω των μνημονιακών πολιτικών»…
Στο σημείο αυτό, ο κ. Λιβέρης κατηγορεί την Τοπική Αυτοδιοίκηση για τεράστιες ευθύνες.
«Δεν μπορεί να καθόμαστε και να ασχολούμαστε με αυτά μόνο την κακή χρονιά. Τεχνογνωσία υπάρχει, αλλά θέλουν να το αγνοούν. Κι αυτό γίνεται για να γίνονται ενέργειες που ευνοούν μόνο τους εργολάβους. Κι ενώ είχαμε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, τίποτα απ’ όλα αυτά τα μέτρα δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ μέχρι σήμερα»…
«Αλλάζουν οι παραγωγές» και στο νησί μας
«Τόσο στην Κρήτη όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, τα μικροκλίματα είναι πολλά και οι συνθήκες ευνοούν πότε τη μία καλλιέργεια και πότε την άλλη», είπε στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” ο πρόεδρος της Ομάδας Αμπελουργών Κρήτης Πρίαμος Ιερωνυμάκης.
«Χαρακτηριστική είναι η κατάσταση στην Κρήτη. Εδώ, επειδή έχουμε πολλά μικροκλίματα και έχουμε και διάφορες αποκλίσεις στα εδάφη, έχουμε τη δυνατότητα να παράγουμε από σταφύλια και λάδι, μέχρι και κάστανα ή μπανάνες. Και έρχεται η κλιματική αλλαγή και επηρεάζει κάποιες περιοχές. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, σε περιοχές της Βόρειας Ευρώπης, όπου μέχρι πρόσφατα με τίποτα δεν μπορούσαν να καλλιεργήσουν αμπέλια και σήμερα καλλιεργούν. Άρα οι κλιματικές συνθήκες αλλάζουν παντού».
Καταλήγοντας, ο κ. Ιερωνυμάκης τονίζει ότι οι αγρότες δεν μπορούν να κάνουν κάτι. Πρέπει να μπουν μπροστά οι επιστήμονες. Ό,τι και να πει ένας αγρότης, δεν είναι ειδικός για να ξέρει τι ακριβώς συμβαίνει και να βγάλει συμπεράσματα.
«Περιοχές, για παράδειγμα, θερμές που έκαναν αμπέλια, σήμερα δεν μπορούν να έχουν. Σε μια ξηρή περιοχή της νότιας Κρήτης χωρίς νερό, κάποτε μπορούσε να επιβιώσει το αμπέλι. Σήμερα δυσκολεύεται. Και είναι δύσκολο πλέον να επιζήσουν χωρίς νερό το αμπέλι και η ελιά, ενώ κάποτε αυτές οι καλλιέργειες μπορούσαν και χωρίς νερό», είπε ο κ. Ιερωνυμάκης.