Ο ηγέτης των φιλοδυτικών δυνάμεων στη Ρωσία Αλεξέι Ναβάλνι πέθανε την Παρασκευή στην αποικία των φυλακών της Αρκτικής, όπου εξέτιε ποινή κάθειρξης 19 ετών, ανέφερε σε ανακοίνωσή της η ομοσπονδιακή σωφρονιστική υπηρεσία της Ρωσίας. Στις αρχές Δεκεμβρίου 2023, οι ρωσικές αρχές απήγγειλαν νέες κατηγορίες για «βανδαλισμό». Το Κρεμλίνο δηλώνει ότι δεν έχει προς το παρόν πληροφορίες για τα αίτια του θανάτου του, ενώ για την υπόθεση έχει ενημερωθεί ο Ρώσος πρόεδρος. Μετωπική σύγκρουση με Δύσης, που έχει ήδη καταλήξει στα δικά της συμπεράσματα.
«Την 16η Φεβρουαρίου 2024, στο σωφρονιστικό κέντρο N°3, ο κρατούμενος Ναβάλνι Α. Α. αισθάνθηκε αδιαθεσία έπειτα από περίπατο (…) τα αίτια του θανάτου του τελούν υπό εξακρίβωση», αναφέρεται στην ανακοίνωση των ρωσικών σωφρονιστικών υπηρεσιών.
Σχεδόν αμέσως γιατροί από το ίδρυμα έφτασαν στο σημείο, κλήθηκε ιατρική ομάδα έκτακτης ανάγκης και προχώρησαν σε ανάνηψη για περισσότερο από μισή ώρα, αλλά δεν απέφερε θετικά αποτελέσματα. «Εφαρμόσθηκαν όλες οι αναγκαίες μέθοδοι ανάνηψης, αλλά δεν έδωσαν αποτέλεσμα. Οι γιατροί έκτακτης ανάγκης διαπίστωσαν τον θάνατο του ασθενούς…».
Μέσω ενός νέου κύματος αντιπαράθεσης, η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα δήλωσε σήμερα ότι αυτό που αποκάλεσε δυτικές κατηγορίες για το θάνατο του φυλακισμένου αντιπολιτευόμενου ηγέτη Αλεξέι Ναβάλνι, είναι «αποκαλυπτικές για την ίδια τη Δύση».
Σε δήλωσή της, την οποία δημοσιοποίησε μέσω της πλατφόρμας Telegram, η Ζαχάροβα αναφέρει πως τα ιατροδικαστικά αποτελέσματα για το θάνατο του Ναβάλνι δεν είναι ακόμα διαθέσιμα, όμως η Δύση έχει ήδη καταλήξει στα δικά της συμπεράσματα, υπονοώντας ότι οι ηγέτες έχουν έτοιμη την καταδίκη του ρωσικού κράτους.
Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι οι ρωσικές σωφρονιστικές αρχές προχωρούν σε όλους τους απαραίτητους ελέγχους σχετικά με τον θάνατο του φυλακισμένου αντιφρονούντα, αλλά δεν έχει πληροφορίες για το θέμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται η Svobodnye Novosti, οι εκπρόσωποι της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δηλαδή του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, έλαβαν εντολή να μην σχολιάσουν με κανέναν τρόπο τον θάνατο του Ναβάλνι.
Επωφελής για τους εχθρούς του Πούτιν ο θάνατος Ναβάλνι
Ο πρόεδρος της Κρατικής Δούμας, της ρωσικής κάτω βουλής, Βιτσισλάβ Βολόντιν, εκτίμησε σήμερα ότι οι ηγέτες της Δύσης και της Ουκρανίας είναι υπεύθυνοι και επωφελούνται από τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι.
«Τα ονόματά τους είναι γνωστά: από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ και τους Αμερικανούς ηγέτες μέχρι τον (Γερμανό Όλαφ) Σολτς, τον (Βρετανό) Ρίσι Σούνακ και τον (Ουκρανό) Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όλοι είναι ένοχοι για το θάνατο του Ναβάλνι. Αυτοί είναι που, με τις τόσες λανθασμένες αποφάσεις τους (…) επωφελούνται από τον θάνατό του», έγραψε στο Telegram, χωρίς να εξηγήσει αυτή την κατηγορία. Κατηγόρησε τη Δύση ότι θέλει να «καταστρέψει τη Ρωσία».
Η αρχισυντάκτρια του ομίλου μέσων ενημέρωσης Rossiya Segodnya και του RT, Margarita Simonya μίλησε για το θάνατο του Ναβάλνι και πως είναι επωφελής για τις αντίπαλες πολιτικές δυνάμεις του Πούτιν. «Το γνωρίζουν πολύ καλά τα δυτικά μέσα ενημέρωσης» επισήμανε, ενώ όπως είπε, είχε αγωνία για το ποιο δυτικό ΜΜΕ θα έγραφε πρώτο για «πολιτική δολοφονία». Η ίδια νομίζει πως πρώτος ήταν ο βρετανικός Guardian, αν και το «Όσκαρ» όπως λέει, το δίνει στη Λετονία που μίλησε για βάρβαρη δολοφονία
Η ίδια υπενθύμισε πως «όλοι εδώ και πολύ καιρό είχαν ξεχάσει τον Ναβάλνι» και πως δεν είχε νόημα να τον σκοτώσουν, ειδικά πριν τις εκλογές, καθώς θα αποδειχθεί ωφέλιμο για τις αντίπαλες πολιτικές δυνάμεις του Πούτιν.
Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι είναι επωφελής για τους εχθρούς της Ρωσίας, δήλωσε στους δημοσιογράφους και ο ηγέτης του A Just Russia – For Truth, Σεργκέι Μιρόνοφ.
Από αυτή την άποψη, είναι απαραίτητο να διερευνηθούν ενδελεχώς οι συνθήκες του θανάτου και να ληφθούν μέτρα για την απόκρουση της αναπόφευκτης προπαγάνδας της Δύσης, τόνισε ο Μιρόνοφ.
Η εκπρόσωπος Τύπου του Ναβάλνι ανέφερε ότι δεν έχει καμία επιβεβαίωση του θανάτου του ενώ μέλος του περιβάλλοντός του, όπως μεταδίδει το Sky News, είπε ότι ο δικηγόρος πετάει στην πόλη Kharp – όπου βρίσκεται η σωφρονιστική αποικία IK-3 όπου κρατούνταν – για να εξακριβώσει τα γεγονότα. «Μόλις έχουμε οποιαδήποτε πληροφορία, θα την αναφέρουμε», δήλωσε.
Την ίδια δήλωση με την Γιάρμις έκανε και ο βοηθός του Ναβάλνι: “Οι ρωσικές αρχές δημοσιοποιούν μια ομολογία ότι σκότωσαν τον Αλεξέι Ναβάλνι στη φυλακή. Δεν έχουμε κανένα τρόπο να το επιβεβαιώσουμε ή να αποδείξουμε ότι αυτό δεν αληθεύει”, έγραψε στο Χ ο Λεονίντ Βολκόφ.
“Δεν έχουμε καμία βάση να πιστεύουμε την κρατική προπαγάνδα”, έγραψε ο Βολκόφ προσθέτοντας ότι “αν αληθεύει η είδηση, τότε ο Πούτιν είναι αυτός που σκότωσε τον Ναβάλνι“.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και οι συνεργάτες του δεν θα μείνουν ατιμώρητοι εάν ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι, όπως ανέφεραν Ρώσοι αξιωματούχοι, αποδειχθεί ότι είναι αλήθεια, δήλωσε σήμερα η σύζυγος του επικριτή του Κρεμλίνου Γιούλια Ναβάλναγια.
Η Γιούλια Ναβάλναγια κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να συνασπισθεί και να πολεμήσει το «τρομακτικό καθεστώς» στη Ρωσία, σε δηλώσεις που έκανε στα ρωσικά μέσω διερμηνέα στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου.
Άρπαξε την ευκαιρία ο Ζελένσκι
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι «άρπαξε» την ευκαιρία, όπως ήταν αναμενόμενο, για να υποδείξει το «προφανές», όπως ισχυρίζεται, ότι ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ο υπεύθυνος για τον θάνατο του αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι και ζήτησε να λογοδοτήσει.
«Προφανώς ο Ναβάλνι δολοφονήθηκε από τον Πούτιν, όπως τόσες χιλιάδες άλλοι. Ο Πούτιν δεν ενδιαφέρεται ποιος θα πεθάνει και προσπαθεί να διατηρήσει τη θέση του. Πρέπει να λογοδοτήσει για τα εγκλήματά του», δήλωσε ο κ. Ζελένσκι στο πλαίσιο κοινής συνέντευξης Τύπου με τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς, στο Βερολίνο.
Την Ρωσία δείχνει η Δύση
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε σήμερα ότι αν οι αληθεύουν οι αναφορές για τον θάνατο του Ρώσου αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι στη φυλακή, αυτό υπογραμμίζει την «αδυναμία και σήψη» του συστήματος που έχτισε ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν. «Πρώτα και κύρια, αν αυτές οι αναφορές είναι ακριβείς, η σκέψη μας βρίσκεται στη σύζυγό του και την οικογένειά του», δήλωσε ο Μπλίνκεν από το Μόναχο που βρίσκεται. «Πέρα από αυτό, ο θάνατός του σε μια ρωσική φυλακή και η ψύχωση και ο φόβος για έναν άνθρωπο δείχνουν την αδυναμία και τη σήψη στην καρδιά του συστήματος που έχει χτίσει ο Πούτιν. Η Ρωσία είναι υπεύθυνη για αυτό», πρόσθεσε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας.
Από την πλευρά του ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν δήλωσε ότι η Ουάσινκτον αναζητά επιβεβαίωση του θανάτου του Ναβάλνι.
«Αν επιβεβαιωθεί, είναι μια τρομερή τραγωδία», είπε ο Σάλιβαν σε συνέντευξή του στο αμερικανικό κρατικό ραδιοφωνικό δίκτυο NPR.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί τη Ρωσία υπεύθυνη για τον θάνατο του Ναβάλνι, δήλωσε ο πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ Charles Michel. «Ο Αλεξέι Ναβάλνι πολέμησε για τις αξίες της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Για τα ιδανικά του, έκανε την απόλυτη θυσία» αναφέρει ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ τονίζοντας ότι «η ΕΕ θεωρεί το ρωσικό καθεστώς ως αποκλειστικό υπεύθυνο για αυτόν τον τραγικό θάνατο».
Για μια «ζοφερή υπενθύμιση του τι είναι ο Πούτιν και το καθεστώς του» έκανε λόγο η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφερόμενη στο θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι. «Βαθιά αναστατωμένη και λυπημένη από την είδηση του θανάτου του Αλεξέι Ναβάλνι. Ο Πούτιν δεν φοβάται τίποτα περισσότερο από τη διαφωνία από τους δικούς του ανθρώπους. Μια ζοφερή υπενθύμιση του τι είναι ο Πούτιν και το καθεστώς του. Ας ενωθούμε στον αγώνα μας για να προστατεύσουμε την ελευθερία και την ασφάλεια όσων τολμούν να αντισταθούν στην απολυταρχία», επισήμανε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με ανάρτησή της στην πλατφόρμα Χ.
Το Συμβούλιο της Ευρώπης εκτιμά ότι δεν υπάρχει «καμία αμφιβολία» για το γεγονός ότι η Μόσχα φέρει «την πλήρη ευθύνη» για τον θάνατο του Ρώσου αντιφρονούντα Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος πέθανε σήμερα, σε ηλικία 47 ετών, σε μια φυλακή στην Αρκτική.
“Βαθιά θλιμμένος και ταραγμένος” δήλωσε σήμερα ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ για την είδηση του θανάτου του Αλεξέι Ναβάλνι. “Πρέπει να διακριβώσουμε όλα τα γεγονότα και η Ρωσία πρέπει να απαντήσει σε όλα τα σοβαρά ερωτήματα σχετικά με τις συνθήκες θανάτου του”, πρόσθεσε ο ίδιος.
Από την πλευρά του ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, εκφράζοντας και εκείνος την “βαθιά θλίψη” του, δήλωσε ότι το γεγονός αποτελεί μια “φρικτή” ένδειξη του πώς η Ρωσία ως χώρα έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια.
Ο Αλεξέι Ναβάλνι πλήρωσε με τη ζωή του για «την αντίστασή του σ’ ένα σύστημα καταπίεσης», ανέφερε σήμερα ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Στεφάν Σεζουρνέ σε σχόλιά του για το θάνατο του διάσημου Ρώσου αντιπολιτευομένου. «Ο θάνατός του σε φυλακή μας θυμίζει την πραγματικότητα του καθεστώτος του Βλαντίμιρ Πούτιν», πρόσθεσε ο Γάλλος υπουργός.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Νορβηγίας Έσπεν Μπαρτ Έιντε έγραψε στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης X πως «η ρωσική κυβέρνηση φέρει βαριά ευθύνη» για το θάνατο του Ναβάλνι.
Ο πρόεδρος της Λετονίας Έντγκαρς Ρίνκεβιτς έγραψε στην πλατφόρμα X πως ο Ναβάλνι «δολοφονήθηκε βάναυσα από το Κρεμλίνο», ενώ η πρωθυπουργός της Λετονίας, ανέφερε πως «το καθεστώς βασάνισε μέχρι θανάτου ένα από τα τελευταία σύμβολα της δημοκρατίας στη Ρωσία».
«Ό,τι και να σκέφτεται κανείς για τον Αλεξέι Ναβάλνι ως πολιτικό, απλώς δολοφονήθηκε βάναυσα από το Κρεμλίνο. Αυτό είναι ένα γεγονός και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει κανείς να γνωρίζει για την αληθινή φύση του σημερινού καθεστώτος της Ρωσίας. Τα συλλυπητήριά μου στην οικογένεια και τους φίλους», έγραψε ο Λετονός πρόεδρος.
“Πρόκειται για μια φρικτή είδηση. Ως ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της ρωσικής δημοκρατίας, ο Αλεξέι Ναβάλνι επέδειξε απίστευτο κουράγιο σε όλη του τη ζωή. Οι σκέψεις μου είναι με τη σύζυγό του και τον λαό της Ρωσίας για τον οποίο αυτό είναι μια τεράστια τραγωδία”, ήταν η δήλωση του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ.
Σε ανάρτησή του στο Χ ο Λιθουανός πρόεδρος Γκιτάνας Ναουσέντα έγραψε ότι οι ρωσικές αρχές θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες και να “λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη”.
Ο αναφερόμενος θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι είναι μια τραγωδία και μια υπενθύμιση σε ολόκληρο τον κόσμο για το τι «τέρας» είναι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, δήλωσε ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό σε συνέντευξή του στο CBC Radio.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας είπε ότι εάν η είδηση ήταν αληθινή, πρόκειται για ένα ακόμη «τρομερό έγκλημα» από το καθεστώς του Πούτιν.
Ο Αλεξέι Ναβάλι «έγινε θύμα της κατασταλτικής κρατικής εξουσίας της Ρωσίας», δήλωσε η πρώην καγκελάριος ‘Αγγελα Μέρκελ στην εφημερίδα BILD και πρόσθεσε ότι «είναι τρομερό το γεγονός ότι με τον Ναβάλνι φιμώθηκε με τρομακτικές μεθόδους μια θαρραλέα, ατρόμητη φωνή που υψώθηκε υπέρ της πατρίδας». Οι σκέψεις μου βρίσκονται με τη σύζυγο, τα παιδιά, τους φίλους και τους συναδέλφους του, κατέληξε η κυρία Μέρκελ.
Ο Υπουργός Εξωτερικών της Τσεχικής Δημοκρατίας δήλωσε ότι η Ρωσία έχει «μετατραπεί σε ένα βίαιο κράτος που σκοτώνει ανθρώπους που ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον».
Ο ισπανός υπουργός Εξωτερικών Χοσέ Μανουέλ Αλμπάρες δήλωσε σήμερα πως είναι «βαθιά συγκλονισμένος από το θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι» και πρόσθεσε πως η Μαδρίτη «απαιτεί να αποσαφηνιστούν οι συνθήκες» αυτού του θανάτου. Σε ανάρτησή του στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης X, ο Αλμπάρες υπογράμμισε πως ο θάνατος αυτός «συνέβη στη διάρκεια της άδικης φυλάκισής του για πολιτικούς λόγους», ενώ απηύθυνε τα συλλυπητήριά του στους «οικείους του» και «την υποστήριξή του σε αυτούς που εργάζονται για την ελευθερία».
Η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλλας δήλωσε σήμερα ότι η Ρωσία «και όλοι όσοι είναι υπεύθυνοι» πρέπει να λογοδοτήσουν για τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι. «Ο θάνατος του Ναβάλνι είναι άλλη μια σκοτεινή υπενθύμιση του αδίστακτου καθεστώτος με το οποίο έχουμε να κάνουμε», έγραψε η Κάλλας στη X.
“Δεν είναι δυτικός φιλελεύθερος δημοκράτης
Ο Αλεξέι Ναβάλνι, 47 ετών, εξέτιε ποινή κάθειρξης 19 ετών για «εξτρεμιστική δράση» σε σωφρονιστικό κέντρο στην Αρκτική υπό «ειδικό καθεστώς». Οι αλυσιδωτές του δίκες και οι φερόμενες συνθήκες κράτησής του, τις οποίες ο ίδιος αφηγούνταν μέσω μηνυμάτων στην ομάδα του, θεωρήθηκαν τρόποι τιμωρίας του από τη Δύση για την εναντίωσή του στον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον κύκλο του.
Γεννήθηκε στις 4/6 του 1976, στην στρατιωτική πόλη Ομπνίνσκ, 100 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Μόσχας. Και κοντά στο Τσέρνομπιλ, γεγονός που οι αναλυτές εκτιμούν πως έχει να κάνει με το εθνικιστικά του αισθήματα. Από τις πρώτες ‘μάχες’ που έδωσε, ήταν για τη διαφθορά στο χώρο της ξυλείας.
Ο πατέρας του ήταν στρατιώτης και η μητέρα του βοηθός εργαστηρίου σε μικροηλεκτρονικά. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, έγιναν ιδιοκτήτες βιοτεχνίας ύφανσης καλαθιών είναι ρωσικής και ουκρανικής καταγωγής. Αυτό που έκαναν βιοτεχνία ύφανσης καλαθιών το 1994, ήταν νωρίτερα ένας συνεταιρισμός ξυλείας της περιοχής. Που τον ‘έφαγε’ το σύστημα. Στην Ουκρανία περνούσε τα καλοκαίρια του, με τους παππούδες του. Σπούδασε νομικά, πήρε πτυχίο το 1998 και μετά σπούδασε χρηματιστήριο στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, σε πρόγραμμα της κυβέρνησης.
Ωστόσο, κάποιοι λένε ότι υπάρχει και μια πιο σκοτεινή πλευρά του.
Η “ιδανική” εικόνα του Ναβάλνι έρχεται σε σύγκρουση με τις παλαιότερες παρατηρήσεις του, λέει ο McGlynn στο Euronews, επισημαίνοντας τις αμφιλεγόμενες απόψεις του για τους μουσουλμάνους στον Καύκασο, τους Γεωργιανούς και τους μετανάστες της Κεντρικής Ασίας στη Ρωσία.
“Οι μετανάστες από την Κεντρική Ασία φέρνουν ναρκωτικά [στη Ρωσία]”, δήλωσε ο Ναβάλνι σε συνέντευξή του το 2012, υπερασπιζόμενος αυτό που περιέγραψε ως “ρεαλιστική” απαίτηση βίζας για “υπέροχους ανθρώπους από το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν”.
Αν και έχει αναστοχαστεί κάποιες από αυτές τις παρελθοντικές παρατηρήσεις, συχνά επανεμφανίζονται, κάνοντας ορισμένους να αναρωτιούνται αν ο Ναβάλνι είναι αυτό που πολλοί στον δυτικό κόσμο πιστεύουν ότι είναι.
Οι αμφιλεγόμενες δηλώσεις του Navalny προέρχονται από την πολιτική του προέλευση στο εθνικιστικό κίνημα, σύμφωνα με τον McGlynn.
“Συνήθιζε να συμμετέχει στη Ρωσική Πορεία, μια πολύ ακροδεξιά εθνικιστική ομάδα που γενικά βρίσκεται πίσω από το σύνθημα “Η Ρωσία για τους εθνοτικούς Ρώσους”. Όποιος περιμένει από τον Ναβάλνι να είναι ένας ιδανικός δυτικός φιλελεύθερος δημοκράτης έχει κάνει λάθος”, λέει στο Euronews.
Τα υπερεθνικιστικά του αισθήματα ήταν εμφανή σε ένα βίντεο που χρονολογείται πριν από περίπου 17 χρόνια και είναι γεμάτο με ξενοφοβικά σχόλια.
“Οτιδήποτε βρίσκεται στο δρόμο μας πρέπει να απομακρύνεται προσεκτικά αλλά αποφασιστικά μέσω της απέλασης”, είπε ο Ναβάλνι στο βίντεο ντυμένος ως οδοντίατρος, συγκρίνοντας τους μετανάστες με οδοντικές κοιλότητες.
Η Διεθνής Αμνηστία αφαίρεσε από τον ηγέτη της αντιπολίτευσης το καθεστώς του “φυλακισμένου συνείδησης” με βάση αυτό το κλιπ. Ανέτρεψε την απόφαση αυτή το 2021, αναγνωρίζοντας σε ανακοίνωσή της ότι “οι απόψεις και η συμπεριφορά ενός ατόμου μπορεί να εξελιχθούν με την πάροδο του χρόνου”.
Οι υποστηρικτές του Κρεμλίνου προσπάθησαν επίσης να δυσφημίσουν τον Ναβάλνι, με το κρατικό κανάλι RT της Ρωσίας να δημοσιεύει ένα νήμα της ανεξάρτητης αρθρογράφου Katya Kazbek που τον κατηγόρησε ως “δηλωμένο ρατσιστή” και κατηγόρησε τους υποστηρικτές του ότι “λευκαίνουν” τον εθνικισμό του.
Το 2010 πήρε υποτροφία από το Υale, για το πρόγραμμα ‘Yale World Fellows Program‘ διάρκειας έξι μηνών που θεωρείται το ‘εκκολαπτήριο ηγετών’. Αυτοί που επιλέγονται να το παρακολουθήσουν (από το 2001 όταν προέκυψε μέχρι σήμερα) είναι επιτυχημένοι πολιτικοί, επιχειρηματίες και δημοσιογράφοι ‘των οποίων το μεγαλύτερο επίτευγμα δεν έχει έλθει ακόμα’. Ήταν ήδη γνωστός ως ‘πολιτικός ακτιβιστής’ στο Internet, από τις ενέργειες που είχε κάνει εναντίον της διαφθοράς των δημοσίων υπαλλήλων της Ρωσίας. Ο αγώνας του γινόταν από το blog που είχε και το κανάλι στο YouTube. Ως προς την πρόσκληση που έλαβε από το Υale, βοήθησε και η συστατική επιστολή του Γκάρι Κασπάροφ, του θρύλου του παγκοσμίου σκάκι που είχε γίνει επίσης, ακτιβιστής.
“Ενώ οι υπόλοιποι μετέχοντες μιλούσαμε μεταξύ μας, στα διαλείμματα του προγράμματος, εκείνος έγραφε το blog του” ενημέρωσε ο Σεργκέι Λαγκοντίνσκι, πολιτικός από το Βερολίνο, ο οποίος επίσης είχε προσκληθεί. Ενώ ο Ναβάλνι ήταν ακόμα στο Yale, είχε κατηγορήσει την κρατική εταιρία πετρελαίου Transneft, για δωροδοκίες δισεκατομμυρίων κατά τη διάρκεια του project των αγωγών στον Ειρηνικό Ωκεανό. Το άρθρο αυτό βραβεύτηκε ως ‘το καλύτερο ερευνητικό blog’.
Έως τότε συστηνόταν ως ‘μετριοπαθής εθνικιστής’. Είχε πάρει μέρος στις διαδηλώσεις των δεξιών λαϊκιστών, κάτι που ακόμα αναφέρουν αυτοί που είναι απέναντι του. Έχει εξηγήσει πως το έκανε, λόγω των απόψεων που είχε για τη θρησκευτική ποικιλομορφία, την πολυπολιτισμικότητα και το Ισλάμ’. Ήταν συντηρητικός και ως τέτοιος, όταν διεκδικούσε το Δήμο της Μόσχας, είχε πει πως αν τον ψηφίσουν θα κάνει υποχρεωτική τη βίζα για τους μετανάστες από την Κεντρική Ασία. Το 2014 είχε δηλώσει έτοιμος να κάνει ‘ειλικρινές δημοψήφισμα’ για την Κριμαία ‘για να φανεί σε ποια χώρα θέλουν να ανήκουν οι ίδιοι οι κάτοικοι‘.
Στο βιογραφικό του δεν έβαλε ποτέ το πρόγραμμα του Yale, γιατί δεν ήθελε να του ‘χρεώσουν’ πως είναι φιλοδυτικός.
«Όταν μιλά για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία της έκφρασης, ακούγεται σαν φιλελεύθερος. Όταν προσπαθεί να προσελκύσει συντηρητικούς ψηφοφόρους, μιλά για τα συμφέροντα της Ρωσίας. Έχει καταλάβει, όμως, ότι δεν παίρνει πόντους όταν αναφέρεται στον εθνικισμό και έχει υποβαθμίσει το θέμα. Δεν θα τον αποκαλούσα κυνικό. Είναι πολιτικό ζώο, ο πιο αποτελεσματικός πολιτικός που έχουμε στη Ρωσία, πρωταρχικός στόχος του οποίου είναι να μεγιστοποιήσει την επιρροή του», είχε πει ο ρώσος πολιτικός αναλυτής Αμπάς Γαλιάμοφ, μιλώντας στη σουηδική εφημερίδα Dagens Nyheter, για τον Αλεξέι Ναβάλνι, ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο.
To 2008 άρχισε να κρίνει την πολιτική της Ρωσίας, μέσω του blog που είχε δημιουργήσει. Τότε επένδυσε 300.000 ρούβλια (3.350 ευρώ) σε μετοχές πέντε κυβερνητικών εταιριών αερίου και πετρελαίου: Rosneft, Gazprom, Gazprom Neft, Lukoil και Surgutneftegas.
Το Νοέμβριο του 2010 δημοσίευσε άκρως εμπιστευτικά έγγραφα που αφορούσαν την Transneft και την κλοπή 4 δισεκατομμυρίων από τους ηγέτες της, κατά την κατασκευή του πετρελαιαγωγού από την Ανατολική Σιβηρία στον Ειρηνικό Ωκεανό. Ένα μήνα μετά ανακοίνωσε τη δημιουργία του PosPil, που θα έφερνε στο φως της δημοσιότητας διεφθαρμένες πρακτικές κυβερνητικών διαδικασιών προμηθειών. Είχε ‘πατήσει’ στην υποχρέωση όλων των κρατικών αιτημάτων για προσφορές να δημοσιεύονται online. περί δημοσίων συμβάσεων. Το PosPil ήταν λογοπαίγνιο που παρέπεμπε σε λέξη που σήμαινε ‘υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων’.
Το Μάιο του 2011 παρουσίασε το RosYama (μετάφραση ‘ρωσική τρύπα’), που επέτρεπε σε όσους ήθελαν να καταγγέλλουν παραπτώματα και να παρακολουθούν τις απαντήσεις της κυβέρνησης στις καταγγελίες. Λίγους μήνες μετά δημοσίευσε εκθέσεις που είχαν να κάνουν με σκάνδαλο στα κτηματομεσιτικά και συνεργούς τις κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Ρωσίας.
Το Ιούνιο του 2012 επέστρεψε με την ενημέρωση ότι θα έφτιαχνε κόμμα που θα στηριζόταν στο e-democracy. Για όνομα επέλεξε το ‘Ανθρώπινη συμμαχία’ και για χώρο, το κέντρο. Πάντως δεν κατέβηκε στις εκλογές καθώς το Υπουργείο Δικαιοσύνης έκρινε πως δεν είχε αποκτήσει τον απαραίτητο αριθμό γραφείων στην περιφέρεια, στο εξάμηνο που είχε στη διάθεση του.
Το 2013 διεκδίκησε τη δημαρχεία της Μόσχας. ‘Βγήκε’ δεύτερος. Αμφισβήτησε το αποτέλεσμα στο δικαστήριο, αλλά δεν δικαιώθηκε. Το Δεκέμβρη του 2016 ανακοίνωσε πως είχε έλθει η ώρα να διεκδικήσει το προεδρικό θώκο. Δεν το κατάφερε, λόγω της καταδίκης που είχε για διαφθορά. Ενώπιον του δικαστή, είχε πει το 2013 πως “θα πολεμήσω για να καταστρέψω το φεουδαρχικό κράτος που έχει χτιστεί στη Ρωσία, να καταστρέψω το σύστημα της κυβέρνησης όπου το 83% του εθνικού πλούτου ανήκει στο μισό τοις εκατό του πληθυσμού”.
Το δεξί χέρι του Πούτιν, Αντόν Βάινο είχε υπογράψει έγγραφο που του επέτρεπε να ταξιδέψει στην Ισπανία για θεραπεία. Η κυβέρνηση του είχε αφαιρέσει το δικαίωμα να ‘βγει’ από τη χώρα, καταδικάζοντας τον σε υπεξαίρεση, μεταξύ άλλων. Στις εκλογές του 2018 είχε ενημερώσει πως θα επιστρατεύσει λαοθάλασσα εθελοντών, ως παρατηρητών για να διασφαλίσει τη δίκαιη διαδικασία. Τελικά, δεν πήρε ποτέ μέρος σε αυτήν λόγω των εγκληματικών καταδικών του.
Στις 20 Αυγούστου του 2020, ο Nαβάλνι ασθένησε, ενώ είχε επιβιβαστεί σε πτήση από την πόλη Ομσκ της Σιβηρίας για τη Μόσχα. Έπεσε αναίσθητος και μετά σε κώμα. Τον πήγαν σε νοσοκομείο της πόλης, όπου μηχανήματα ανέλαβαν να τον κρατήσουν στη ζωή. Η αδυναμία ήταν δεδομένη (δεν υπήρχαν τα μέσα), με νοσοκομείο του Βερολίνου να αιτείται τη μεταφορά του για θεραπεία, όσες φορές χρειάστηκε έως ότου πάρει το ΟΚ. Έγιναν ενδελεχή τεστ από στρατιωτικούς γιατρούς, οι οποίοι αρνούνταν να πουν έστω μια λέξη, πριν λάβουν στα χέρια τους όλα τα αποτελέσματα. Τελικά, στις 2/9 η κυβέρνηση της Γερμανίας ήταν αυτή που υποστήριξε ότι ‘χωρίς αμφιβολία ο κύριος Nαβάλνι δηλητηριάστηκε με νευροτοξικό παράγοντα που ανήκει στην ομάδα ‘Novichok‘.
Ο ίδιος βρισκόταν φυλακισμένος από τον Ιανουάριο του 2021, αφού επέστρεψε στη Ρωσία, ενώ κατά τις δίκες του τους τελευταίους μήνες στις οποίες συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης, φέρεται να υπέφερε από προβλήματα υγείας που συνδέονταν με την απεργία πείνας στην φυλακή και την φερόμενη απόπειρα δολοφονίας του μέσω δηλητηρίασης το 2020.
Κατά την διάρκεια των ακροαματικών διαδικασιών και στα μηνύματα που ανέβαιναν στα κοινωνικά μέσα από τους συνηγόρους, ο Ναβάλνι δεν σταμάτησε να καταγγέλλει τον Βλαντίμιρ Πούτιν, τον «παππού τον κρυμμένο στο καταφύγιο» ενώ κατήγγειλε την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως «τον πιο ηλίθιο και ανόητο πόλεμο του 21ου αιώνα». Στις 25 Ιανουαρίου του 2023 μεταφέρθηκε στην απομόνωση για 11η φορά. Από τα μέσα Αυγούστου είχε παραμείνει συνολικά στην απομόνωση 113 μέρες.
Ο Ναβάλνι κατέληξε στη φυλακή αφού, τον Φεβρουάριο του 2021, η ποινή του με αναστολή στην υπόθεση υπεξαίρεσης κεφαλαίων από τον Ιβ Ροσέρ μετατράπηκε σε πραγματική φυλάκιση λόγω παραβιάσεων του καθεστώτος της αναστολής ποινής.
Τον Μάρτιο του επόμενου έτους, το Δικαστήριο Lefortovo της Μόσχας τον καταδίκασε, μαζί με την προηγούμενη υπόθεση, σε εννέα χρόνια σε φυλακή υψίστης ασφαλείας για απάτη και περιφρόνηση του δικαστηρίου (προσβολή του δικαστή που τον δίκασε για συκοφαντία).
Τον Μάιο του 2022, το Δημοτικό Δικαστήριο της Μόσχας αναγνώρισε την απόφαση του περιφερειακού δικαστηρίου ως νόμιμη και τον Ιούνιο ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε από τη Σωφρονιστική φυλακή Νο. 2 στην φυλακή υψίστης ασφαλείας Νο. 6, που βρίσκονται και οι δύο στην περιοχή Βλαντιμίρ.
Τον Αύγουστο, το δημοτικό δικαστήριο της Μόσχας έκρινε ένοχο τον Ναβάλνι σε άλλη υπόθεση, για τη δημιουργία εξτρεμιστικής ομάδας, και τον καταδίκασε σε συνολικά 19 χρόνια σε φυλακή ειδικού καθεστώτος. Στη συνέχεια, ο Ναβάλνι μεταφέρθηκε για να εκτίσει την ποινή του στο Γιαμάλ – στη σωφρονιστική φυλακή Νο. 3 “Πολικός Λύκος”.
