Σχεδόν τρεις εβδομάδες μετά τη «βόμβα» που έριξε ο Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ευρώπη, απαιτώντας οι πληρωμές για το φυσικό αέριο που αγοράζουν οι χώρες της να γίνεται σε ρούβλια και όχι σε δολάρια, ευρώ ή άλλο «σκληρό» νόμισμα, γύρω από το συγκεκριμένο θέμα τηρείται μια περίεργη σιωπή. Όσο κι αν αναζητήσει κανείς σχετικές πληροφορίες ή αναλύσεις, δύσκολα θα βρει κάτι ουσιαστικό και διαφωτιστικό.

Θα έλεγε κανείς ότι πρόκειται για μια ιδιότυπη «ομερτά», ανάμεσα σε αυτούς που πρωταγωνιστούν στις διαπραγματεύσεις οι οποίες διεξάγονται εντατικά και υπογείως. Διότι, πολύ απλά, δεν χωράει αμφιβολία ότι διεξάγονται διαπραγματεύσεις, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ώστε να βρεθεί ένας συμβιβασμός με τον οποίο θα μπορούν όλοι να «ζήσουν».

Υπάρχει ακόμη χρόνος…

Είναι κάτι που… μαρτύρησε και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, όταν είπε ότι οι αποκαλούμενες «μη φιλικές χώρες», οι οποίες έχουν επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και απειλούνται από το συγκεκριμένο μέτρο, έχουν ακόμη καιρό για να μετατρέψουν τις πληρωμές τους σε ρούβλια, αξιοποιώντας και τον μηχανισμό που έχει ετοιμάσει (ή ετοιμάζει) η Μόσχα.

Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι επί της ουσίας και με βάση τα σημερινά δεδομένα, καμία από τις δύο πλευρές δεν επιθυμεί ένα γενικευμένο ενεργειακό πόλεμο και ένα μπλακ-άουτ στην αγορά. Οι μεν «27» – ή τουλάχιστον αρκετοί από αυτούς, όπως Γερμανία, Ιταλία, Αυστρία και άλλες χώρες – επειδή για αρκετούς ακόμη μήνες δεν διαθέτουν επαρκείς και αξιόπιστες εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας. Η δε Ρωσία διότι δεν έχει την πολυτέλεια, ευρισκόμενη στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, να χάσει και άλλα πολύτιμα έσοδα και μάλιστα σε συνάλλαγμα.

Η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής

Το θέμα είναι προφανές ότι θα κυριαρχήσει και στην έκτακτη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, που θα διεξαχθεί στις 30-31 Μαΐου. Εκεί όπου φαίνεται να κερδίζει έδαφος μια σχετικά νέα πρόταση, την οποία προωθεί και υποστηρίζει με θέρμη ο Μάριο Ντράγκι, πρωθυπουργός της Ιταλίας, η οποία μέχρι σήμερα καλύπτει το 40% των εισαγωγών της σε αέριο από τη Ρωσία.

Όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Corriere della Sera, «η επιβολή πλαφόν στην τιμή που πληρώνουμε το ρωσικό αέριο είναι ένας τρόπος να ενισχυθούν οι κυρώσεις και, ταυτόχρονα, να ελαχιστοποιηθεί το κόστος για εμάς που τις επιβάλλουμε».

«Η Ευρώπη αγοράζει περισσότερο από το μισό αέριο που εξάγεται από τη Ρωσία. Η δύναμη που προσφέρει η αγορά στην ΕΕ απέναντι στη Μόσχα ισοδυναμεί με ένα όπλο που πρέπει να χρησιμοποιηθεί. Ένα πλαφόν στις τιμές του αερίου μειώνει τη χρηματοδότηση που προσφέρουμε στη Ρωσία καθημερινά», πρόσθεσε ο ίδιος – που εμφανίστηκε με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση μετά τη μεγάλη ενεργειακή συμφωνία που υπέγραψε με την Αλγερία.

Τι σημαίνει το πλαφόν

Αυτό σημαίνει, πρακτικά, ότι οι Ευρωπαίοι – εφόσον η πρόταση Ντράγκι γίνει αποδεκτή, κάτι διόλου βέβαιο, με βάση τα όσα διακυβεύονται και τη στάση του Βερολίνου – θα επιχειρήσουν μια ρελάνς. Θα πουν, με άλλα λόγια, στον Πούτιν: Εμείς τόσα πληρώνουμε, όχι όσα ζητάς εσύ (που σε θεωρούμε υπεύθυνο για την άνοδο των τιμών). Αν το δέχεσαι, τότε ίσως συζητήσουμε και το θέμα της πληρωμής σε ρούβλια – και έτσι, όλοι θα καταλάβουν πως η παρτίδα αυτή έληξε με… ισοπαλία.

Το ζητούμενο είναι εάν ο πρόεδρος της Ρωσίας δεχθεί κάτι τέτοιο ή επιμείνει στη θέση του, οδηγώντας την αντιπαράθεση σε αδιέξοδο και μην αφήνοντας άλλη διέξοδο πέραν του να κλείσουν οι στρόφιγγες – με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τις δύο πλευρές. Η αλήθεια δε είναι πως εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα και με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μην τελειώνει σύντομα, αυτό το σενάριο δεν αποκλείεται.

Ίσως είναι και ο λόγος που ο Ντράγκι ισχυρίστηκε πως η ΕΕ πρέπει να επιμείνει μέχρι τέλους στις κυρώσεις, όποιες και αν είναι οι συνέπειες – με το επιχείρημα ότι, σε κάθε περίπτωση, θα είναι μικρότερες από ένα παρατεταμένο πόλεμο, που ελπίζει πως θα αποτραπεί εάν η Μόσχα αναγκαστεί να υποχωρήσει.

Κι αν ο Πούτιν είναι αποφασισμένος για ένα παρατεταμένο πόλεμο, αδιαφορώντας για όσα σημαίνει; Τότε;