Κατόπιν προηγούμενης επικοινωνίας από πλευράς αρκετών από τους μεριδιούχους και κατόχους της κατ΄επίφαση -και μόνο- “χρυσής επένδυσης” της συνεταιριστικής τράπεζας Χανίων με τα δικηγορικά μας γραφεία, και μετά από δική τους παρότρυνση, αποφασίσαμε να δημοσιοποιήσουμε τις απόψεις μας επί του θέματος, στην προσπάθεια μας να ενημερώσουμε αλλά και να καταστήσουμε γνωστό τον όποιο αντίλογο για όσα έλαβαν και λαμβάνουν χώρα στα πλαίσια της λήψεως απόφασης αλλά και υλοποίησης αυτής, περί ανακεφαλαιοποίησης της συγκεκριμένης συνεταιριστικής. Επειδή, δε, δεν θέλαμε να θεωρηθεί ότι η οποιαδήποτε ενέργεια μας έχει διαφορετικό σκοπό από την προάσπιση των συμφερόντων των συνεταιριστών – “επενδυτών”, επιλέξαμε η παρούσα να δημοσιοποιηθεί μετά την 10η Δεκεμβρίου.
Για την ιστορία, θα πρέπει να σημειωθεί πως προ 2 ετών ακριβώς, στην άλλη άκρη της χώρας, η συνεταιριστική τράπεζα Δ. Μακεδονίας έβλεπε την τράπεζα της Ελλάδος να ανακαλεί την άδεια της και να θέτει αυτή σε καθεστώς εκκαθάρισης, δεδομένης της αδυναμίας της να προβεί στην επιβεβλημένη αύξηση κεφαλαίου της. Γίνεται αντιληπτό πως ο αντίκτυπος της απόφασης αυτής ήταν τεράστιος σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο, δεδομένου, άλλωστε του ότι όπως στα Χανιά, έτσι και στην Δ. Μακεδονία, η συνεταιριστική τράπεζα διαδραμάτιζε έναν σημαντικό ρόλο και σκοπό. Εντούτοις, πέραν των καταθετών που με απόφαση της ΤτΕ προστατεύθηκαν, εκατοντάδες καταθέτες – συνεταιριστές με καταθέσεις – επενδύσεις εκατομμυρίων ευρώ, βρέθηκαν επί ξύλου κρεμάμενοι, καθόσον χαρακτηρίσθηκαν από τον εκκαθαριστή “επενδυτές” και στη βάση αυτή η τράπεζα της Ελλάδος αρνήθηκε να τους αποδώσει τα χρήματα της προθεσμιακής κατάθεσης που αποτελούνταν από ρευστό και μερίδια! Ξεκίνησε έκτοτε ένας πολύμηνος δικαστικός αγώνας στα πλαίσια του οποίου ήδη έχουμε εξαιρετικά θετικά δικαστικά αποτελέσματα και βάσιμες προσδοκίες να μας αποδοθούν τα χρήματα. (Για περισσότερες λεπτομέρειες, όλως ενδεικτικώς, ο αναγνώστης μπορεί να αντλήσει πληροφορίες εδώ : http://tinyurl.com/j59ourj εδώ: http://tinyurl.com/hqgnwyz και εδώ: http://tinyurl.com/pqedzjz .
Οι αναλογίες της περίπτωσης αυτής με την περίπτωση της συνεταιριστικής Χανίων δεν είναι λίγες και σίγουρα είναι προφανείς. Θα λέγαμε, όμως, πως στην περίπτωση της Κρητικής τράπεζας, η έκθεση των επενδυτών/καταθετών/συνεταιριστών στον κίνδυνο της τοξικότητας των συνεταιριστικών μεριδίων είναι πάρα πολύ μεγαλύτερη, γεγονός που οι ίδιοι αγνοούσαν παντελώς, καθόσον μάλιστα το προϊόν που κατείχαν έφερε την εγγύηση απόδοσης της τράπεζας. Πολύ περισσότερο, είναι ζήτημα προς διερεύνηση εάν η τράπεζα είχε το δικαίωμα στην ουσία να καθιστά την συνεταιριστική μερίδα αμιγές επενδυτικό προϊόν προς διάθεση, κατά παρέκκλιση (ή ανοχή;) Νόμου και καταστατικού. Θεωρούμε δεδομένη, όμως, την προσπάθειά της να αποδείξει στις αρμόδιες αρχές, εν προκειμένω στην Τράπεζα της Ελλάδος, ότι είχε την απαραίτητη κεφαλαιακή επάρκεια, παρουσιάζοντας το μεγαλύτερο τμήμα της “Χρυσής επένδυσης” ως μερίδιο και συνεπώς κεφάλαιο της. Ζητούμενο όμως είναι εάν η ΤτΕ κάτι τέτοιο το επέτρεπε, δεδομένου μάλιστα ότι στην περίπτωση της Συνεταιριστικής Δ. Μακεδονίας κάτι τέτοιο το απαγόρευσε λίγο πριν την ανάκληση της αδείας της!
Περαιτέρω, στην περίπτωση της Συνεταιριστικής Χανίων, εντυπωσιάζει το γεγονός ότι μόλις προ ολίγων μηνών, επανεπιβεβαιωνόταν πολλάκις εκ μέρους των εκπροσώπων της τράπεζας ότι η πραγματική αξία της συνεταιριστικής μερίδας ανέρχεται ή καλύτερα ανερχόταν στα 35 ευρώ (τα 12 ευρώ εκ των οποίων ήταν η ονομαστική αξία και ευλόγως αναρωτιούνται πολλοί σε τι αντιστοιχούσαν τα υπόλοιπα 23 ευρώ). Ξαφνικά, μετά την ψήφιση του Νόμου 4340/2015 (προϊδεασμό για τον οποίο, σημειωτέον, είχαν στην τράπεζα πολύ πριν την ψήφισή του) το Δ.Σ. “ανακαλύπτει”ότι η αξία του μεριδίου προσδιορίζεται σε κλάσμα 1/10 της τιμής που μέχρι χθες η τράπεζα πουλούσε τα μερίδια της! Και όλα αυτά, υποτίθεται πως (θα έπρεπε να) τα γνώριζαν οι επενδυτές/συνεταιριστές, καθόσον: “Ενημέρωση υπήρχε, έντυπα υπήρχαν, συμβάσεις υπάρχουν, δεν μπορεί να αρνηθεί κανένας ότι έλλειπαν αυτά. Αν τυχόν κάποιος δεν πληροφορήθηκε πλήρως δεν μπορώ να το ξέρω.”, όπως δήλωσε ο αξιότιμος κος Πρόεδρος της Συνεταιριστικής Χανίων στην εφημερίδα “Χανιώτικα νέα”, (φύλλο της 2ης Δεκεμβρίου 2015, δηλαδή λίγες ημέρες μετά την απόφαση επί των παρόντων της Γ.Σ., με εισήγηση του Δ.Σ., περί κουρέματος της αξίας του μεριδίου στο 1/10, περίπου).
Θα πρέπει, κλείνοντας αυτό το σύντομο ενημερωτικό σημείωμα –και έχοντας απλώς αγγίξει ελάχιστες πτυχές του θέματος- να τονίσουμε πως η προσχώρηση στην διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης υπό την σκέπη του Τ.Χ.Σ. ούτε υποχρεωτική ήταν, ούτε θα έπρεπε να είναι δεδομένη ή προεξοφλημένη για το Δ.Σ. και τους μεριδιούχους. Δηλαδή, είναι περίεργη η επιλογή προεξόφλησης της αποτυχίας αυξήσεως του μετοχικού κεφαλαίου, με την απώτερη “ευχή” προσφυγής στο Τ.Χ.Σ. και με αποτιμήσεις που εν μια νυκτί έφτασαν στο 1/10. Είναι ακόμη πιο περίεργη μάλιστα, η επιλογή αυτή όταν στα πλαίσιά της θυσιάζονται –κυριολεκτικά- όχι μόνο οι παλιοί μεριδιούχοι αλλά κατεξοχήν όσοι πραγματικά επένδυαν στην προοπτική της τράπεζας με το υστέρημα τους και τον μόχθο μιας ζωής.
Άραγε, με διαφορετική αποτίμηση ή χειρισμό, ο μεγάλος επενδυτής που μέχρι σήμερα εφέρετο να προτίθεται να συμμετάσχει στο 50% των αναγκαίων κεφαλαίων, δεν θα ερχόταν να επενδύσει;
Ζήσης Ε. Βρίκος, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, LL.M. Τραπεζικού και Χρημ/κου Δικαίου, Πανεπιστήμιο Λονδίνου, vrikos@me.com
Σπύρος Δ. Μπαλατσούκας, Δικηγόρος παρ’ Άρειω Πάγω, μέλος της δικηγορικής εταιρείας «Σ. Μπαλατσούκας – Γ. Φίσκας και συνεργάτες», Μ.Δ.Ε. Δημοσίου Δικαίου και Πολιτικής Επιστήμης Νομικής Δ.Π.Θ., sbalatsoukas@nomikoslogos.gr