«Αν παρακολουθείς την επικαιρότητα, θα ξέρεις γιατί έπρεπε να αποδράσουμε από το σπίτι μας. Αυτή είναι η σωστή λέξη – αποδράσαμε. Αποδράσαμε για να σώσουμε τα παιδιά μας από το θάνατο που πήρε τη ζωή 200 χιλιάδων ανθρώπων. Τα σπίτια μας καταστράφηκαν, οι δικοί μας μπήκαν φυλακή, τις γυναίκες τις βίασαν» γράφει μεταξύ άλλων η Χάνα, πρόσφυγας από τη Συρία που πια βρίσκεται στην Αυστρία σε επιστολή της προς τη γενική διευθύντρια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, Μαριέττα Προβοπούλου, την οποία γνώρισε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της.
Και συνεχίζει η Χάνα: «Αυτό το γράμμα δεν μπορεί να μεταφέρει το μέγεθος του πόνου, της αδικίας, του φόβου που νιώθουμε.
Οι ευρωπαϊκές χώρες εκφράζουν την συμπαράστασή τους και δηλώνουν πρόθυμες να μας δεχτούν σαν πρόσφυγες πολέμου. Αλλά για τι είδους υποδοχή μιλάμε και με ποιους όρους; Είναι πρόθυμες να μας δεχτούν, αλλά δεν μας επιτρέπουν να έρθουμε αεροπορικώς, δεν μας επιτρέπουν να έρθουμε από τη θάλασσα, δεν μας επιτρέπουν να έρθουμε νόμιμα από τη στεριά. Άρα; Μας το λένε ξεκάθαρα: πρέπει να γίνει η ζωή μας κόλαση, πρέπει να κινδυνεύσουμε να πεθάνουμε, μέσα σε φουσκωτές βάρκες που δεν ξεπερνούν τα τρία μέτρα μήκος και ταξιδεύουν με 60 πρόσφυγες μέσα στη νύχτα. Το ερώτημα είναι αν θα φτάσουμε ή αν θα μείνουμε για πάντα θαμμένοι στη θάλασσα – είναι θέμα τύχης.
Ακόμα και αν προσπαθήσουμε να έρθουμε από τη στεριά, πρέπει να διασχίσουμε δάση και βουνά, να κρυβόμαστε μέσα σε εγκαταλειμμένα τρένα, να βρεθούμε στο έλεος κάθε λογής μαφίας και λαθρέμπορων που μας παίρνουν τα λεφτά και την αξιοπρέπεια και βάζουν σκληρούς όρους προκειμένου να μας αφήσουν να περπατήσουμε αυτά τα δύσβατα μονοπάτια. […]
Αναρωτιέμαι: Αν οι ευρωπαϊκές χώρες θέλουν στ’αλήθεια να μας δεχτούν, γιατί δεν το κάνουν νόμιμα, μέσω των πρεσβειών τους; Έχει τυφλωθεί ολόκληρος ο κόσμος και δε βλέπει τι γίνεται; Θέλουν να εξαφανίσουν τον συριακό λαό; Ποντάρουν πως θα πεθάνουμε πριν φτάσουμε;
Ευχαριστούμε τον ελληνικό λαό και γνωρίζουμε ότι η οικονομική του κατάσταση δεν του επιτρέπει να δεχτεί πρόσφυγες και να τους εξασφαλίσει παροχές. Για μας η Ελλάδα είναι χώρα τράνζιτ. Γιατί λοιπόν μας πιέζουν κι άλλο; Γιατί μας φυλακίζουν; Γιατί μας συλλαμβάνουν στο αεροδρόμιο, στο λιμάνι, ακόμα και στο δρόμο; Επειδή είμαστε πρόσφυγες;[…]»
Το συγκλονιστικό γράμμα της Χάνα αποτυπώνει τον αγώνα των ανθρώπων, αλλά και την αδιαφορία της Ευρώπης-φρούριο για την τύχη τους.
Στην Ελλάδα, που αποτελεί την κύρια πύλη εισόδου των προσφύγων στην Ευρώπη, εξελίσσεται μια προσφυγική κρίση, προειδοποιούν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα σε ανακοίνωσή τους. Από την αρχή του χρόνου, περισσότεροι από 46.000 πρόσφυγες έχουν περάσει στην Ελλάδα από τα θαλάσσια σύνορα, ενώ τα νησιά που έχουν δεχτεί το μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων είναι η Λέσβος, η Χίος, η Κως, η Λέρος και η Σάμος. Πάνω από το 90% προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες, όπως η Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Σομαλία.
Σε ένα από τα σημεία εξόδου της χώρας, στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας), οι ομάδες των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που εργάζονται στην περιοχή, βλέπουν καθημερινά έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων που προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα, και μέσω της δυτικής βαλκανικής οδού, να φτάσουν στη δυτική και βόρεια Ευρώπη. Εκατοντάδες πρόσφυγες αναγκάζονται να περπατήσουν με τα πόδια για 70 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τα σύνορα, καθώς οι Αρχές έχουν απαγορεύσει την παραμονή των προσφύγων στο Νομό Κιλκίς και την προσέγγιση της περιοχής με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Εν συνεχεία, οι πρόσφυγες κοιμούνται στο ύπαιθρο, ενώ κρύβονται στο δάσος, περιμένοντας να περάσουν στην ΠΓΔΜ.
Μόνο στην Κω καταφθάνουν περίπου 150-200 άνθρωποι κάθε μέρα. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες στο νησί ένα πρόγραμμα παροχής ιατρικής και ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά η κατάσταση κρίνεται ιδιαίτερα ανησυχητική, εξαιτίας της παντελούς έλλειψης υπηρεσιών υποδοχής από τις Αρχές. Εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες αναγκάζονται να διαμένουν σε ένα εγκαταλελειμμένο και ερειπωμένο ξενοδοχείο, το «Κάπταιν Ηλίας» (Captain Elias), χωρίς ηλεκτρισμό και παροχή οποιασδήποτε βοήθειας και προστασίας. Αυτή τη στιγμή οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι η μόνη οργάνωση που προσπαθεί να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης στον προσφυγικό καταυλισμό «Κάπταιν Ηλίας», παρέχοντας ταυτόχρονα ιατρική και ψυχοκοινωνική φροντίδα στους ανθρώπους που διαμένουν εκεί. Καμία επίσημη αρχή δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για τη διαχείριση του προσφυγικού αυτού καταυλισμού προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των προσφύγων και οι σωστές συνθήκες διαβίωσης.
Εκτός από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, η μόνη βοήθεια στους πρόσφυγες και μετανάστες που καταφθάνουν στα Δωδεκάνησα παρέχεται από τοπικές ομάδες εθελοντών.
Παρόμοια βοήθεια παρέχουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα με κινητές ομάδες στη βόρεια Ελλάδα, θεραπεύοντας τα τραύματα που προκαλούνται εξαιτίας του διήμερου επίπονου ταξιδιού με τα πόδια (φουσκάλες, αιμορραγίες κ.α.) και τη Σερβία, κοντά στα σύνορα με την Ουγγαρία και το Βελιγράδι.
Παράλληλα, με τρία διασωστικά πλοία, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα πραγματοποιούν επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο, με επίκεντρο την Μάλτα. Από τις αρχές Μαΐου, οι ομάδες της οργάνωσης διέσωσαν περισσότερους από 3.500 ανθρώπους. Ταυτόχρονα παρέχουν ιατρική φροντίδα και ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε νεοαφιχθέντες πρόσφυγες που φτάνουν στην Σικελία της Ιταλίας.
