Γράφει ο Αρχιμανδρίτης Ιγνάτιος Θ. Χατζηνικολάου
Θεολόγος, τ. Λυκειάρχης
1η Οκτωβρίου: Παγκόσμια Ημέρα της Τρίτης Ηλικίας. Σ’ αυτήν ευγνώμονα καταθέτω τις παρακάτω σκέψεις μου:
Διάβασα κάπου και το αναφέρω ως απαρχή του γραπτού μου αυτού: «Διαβάτη μη προχωρείς. Είδες τα γηρατειά; Στάσου ευλαβικά μπροστά στο εικονοστάσι. Το γήρας είναι η σκοτισμένη εικόνα του παρελθόντος. Ιστορία εικονογραφημένη…»
Περνά γοργότερα ο χρόνος. Συναντάς πρόσωπα ή τα βλέπεις σε φωτογραφίες παλιές, αλλοιωμένα τώρα με ρυτίδες και κατάλευκα μαλλιά. Χιονισμένα από τους ανελέητους χειμώνες και τον άσπλαχνο καταλύτη, τον χρόνο.
Τακτικά συναντάμε το «εικονοστάσιο» τα γηρατειά, μπροστά στο οποίο πρέπει να στε- κόμαστε ευλαβικά και με το λάδι της αγάπης μας, του σεβασμού και της ευγνωμοσύνης να ανάβουμε το καντηλάκι του.
Ο μέγας Σολομών στις Παροιμίες του (23,22) παραγγέλνει:«Άκουε, υιέ, πατρός του γεννήσαντός σε και μη καταφρόνει ότι γεγήρακε σου η μήτηρ». Ένα διαχρονικό μήνυμα, μια παρότρυνση τιμής και αγάπης στα γηρατειά προς την άρχουσα Πολιτεία, με τα παχιά λόγια και τις αυτοδιαψεύσεις της, μέχρι και τον τελευταίο από εμάς όποιου φύλου και όποιας ηλικίας. Τιμή στους πολυμοχθήσαντες. Στους πολλά προσφέροντες. Σ’ αυτό το βιβλίο που σε κάθε σελίδα είναι γραμμένες ιστορίες, αποστάγματα ζωής, πείρα πολύτιμη. Για να προσθέσει ο συγγραφέας της Σοφίας Σειράχ «Ως ωραίον πολιαίς κρίσεις και πρεσβυτέροις επιγνώναι βουλήν» (25,4).
Γηρατειά, μουσεία αληθινά θησαυροφυλάκια. Τα γηρατειά είναι σεβαστά και αξιαγάπητα. Με το γήρας δεν τελειώνει η ζωή. Αρχίζει. Πέρα απ’ αυτό εκτείνεται η αιωνιότητα. Τα γηρατειά ζητούν περιποίηση και στήριγμα. Διψούν για αγάπη, σεβασμό, τιμή και διάκριση. Αλοίμονο, αν δεν τα υπολογίσουμε. Είναι μεγάλο πράγμα να κάνουμε μια γερασμένη ύπαρξη ευτυχισμένη. Η ευχή και η ευλογία των γερόντων είναι ανεκτίμητο εφόδιο για την ζωή μας. Έχουμε πολλή ανάγκη από την βοήθεια των γονέων μας, των παππούδων μας, των γερόντων γενικά. Δεν πρέπει ποτέ να τους πικράνουμε. Η ευχή τους είναι πιστός σύντροφος της ζωής μας και η κατάρα τους είναι οργή Θεού. Σαν σκιά ακολουθεί πίσω από τα βήματά μας. Η Εκκλησία μας τους θεωρεί στύλους που στηρίζουν «θεμέλια οίκων».
Εγέρασαν. Και τι μ’ αυτό; Οι καρδιές δεν γερνούν. Οι ευαισθησίες μένουν. Και εμείς, όλοι μας, θα γεράσουμε, εκτός βέβαια, απροόπτου, που τακτικά δυστυχώς συμβαίνουν τέτοια απρόοπτα. Γι’ αυτό ακούμε πάλι την Αγία Γραφή να μας συμβουλεύει: «Μη ατιμάσης άνθρωπον εν γήρα αυτού και γαρ εξ ημών γηράσκουσι» (Σοφ. Σειράχ 8,6)
Η δική μας ευτυχία είναι ζυμωμένη από την δική τους αγάπη. Η δική μας αύξησις στηρίχθηκε πάνω στη δική τους ελάττωση. Δεν δικαιούμαστε να τους απορρίψουμε, όπως πετούμε την στυμμένη λεμονόκουπα, αφού της πάρουμε τον ζωτικό χυμό. Κάτι που κάνουμε και σ’ όσους μας έκαναν καλό ή και μετά που εισπράξαμε τα συμφέροντά μας. Αυτοί, οι γέροντες και οι άλλοι μας μοίρασαν ότι είχαν και δεν είχαν. Μας μεγάλωσαν, μας σπούδασαν, μας έδωσαν κληρονομιά, μας πάντρεψαν, μας σπίτωσαν, μας εξυπηρέτησαν, μας βρήκαν δουλειά, μας έτρεξαν σε γιατρούς, τώρα λοιπόν δεν τους χρειαζόμαστε; Τώρα πρέπει να τους «ξεφορτωθούμε»;
Πόσοι και πόσοι παραπετούν και παραβλέπουν τα γηρατειά! Πόσοι και πόσοι βιάζουν γιαγιάδες, τις ληστεύουν, τις κακοποιούν, ακόμη και τις φονεύουν. Και το ανύπαρκτο, παλαιά και τώρα κράτος και η κοινωνική Πρόνοια να αδιαφορεί και μπροστά σ’ αυτό το δράμα. Ένα κράτος των σκανδάλων και της διαφθοράς.
Ευτυχώς που το προνοιακό έργο της ανάλγητης πολιτείας, το αναπληρώνει η Εκκλησία με το φιλανθρωπικό έργο της και προς τα γηρατειά, κι ας μη της το αναγνωρίζουν οι εχθροί της και οι αχάριστοι.
Να τονίσουμε εμφατικά για άλλη μια φορά. Τα γηρατειά δεν ζητια- νεύουν δεν ζητούν ελεημοσύνη. Δεν ανήκουν αυτοί σε εμάς. Εμείς τους ανήκουμε. Εμείς τους χρωστάμε. Στα χέρια μας είναι τα γραμμάτιά τους. Είναι πάνω από εμάς. Έπειτα, μη ξεχνάμε, είμαστε υποχρεω ένοι ότι θέλουμε να κάνουν οι άλλοι σε εμάς, πρέπει να κάνουμε και εμείς προς αυτούς κατά την εντολή του Χριστού: «καθώς θέλετε ινα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, και υμείς ποιείτε αυτούς ομοίως» (Λουκ 6,31). Αν ποτέ αξιωθούμε και γεράσουμε, θα θέλαμε οι κατά σάρκα συγγενείς, να μας παραπετούσαν; Ασφαλώς όχι. Ας αλλάξουμε λοιπόν επί το καλό στάση απέναντι στα γηρατειά.