Επιμέλεια: Σπύρος Δαράκης – Κείμενο: rizospastis.gr
Πάντα επίκαιρο το εξεγερτικό πνεύμα του Πολυτεχνείου
Το Πολυτεχνείο, που σήμερα τιμάμε, έχει τη δική του Ιστορία, ξεχωριστή θέση στους σύγχρονους αγώνες του λαού και της νεολαίας και το εξεγερτικό του πνεύμα είναι πάντα επίκαιρο. Δεν ανήκει στο Μουσείο της Ιστορίας, όπως θέλουν οι κυρίαρχες οικονομικά, ιδεολογικά και πολιτικά δυνάμεις.
Το Πολυτεχνείο, επιπλέον, μας άφησε ανοιχτούς λογαριασμούς που πρέπει να κλείσουν, στόχους και αιτήματα που παραμένουν ανεκπλήρωτα.
Τα συνθήματα που κοσμούσαν την πύλη του Πολυτεχνείου «Έξω αι ΗΠΑ» «Έξω το ΝΑΤΟ» είναι πάντα επίκαιρα, αποτελούν συνδετικό κρίκο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου με τους σύγχρονους αγώνες και είναι βασικό κριτήριο για την ειλικρίνεια και τη συνέπεια κάθε πολιτικής δύναμης απέναντι στο Πολυτεχνείο.
Το Πολυτεχνείο μάς κληροδότησε μεγάλες αξίες, την αφοβία, την τόλμη, την αυτοθυσία απέναντι σε ισχυρούς κατασταλτικούς τρομοκρατικούς μηχανισμούς της αστικής τάξης και την πίστη στη δύναμη του οργανωμένου κινήματος που γεννά τον ατομικό και συλλογικό ηρωισμό. Πάνω από όλα, μας κληροδότησε την ασυμβίβαστη, αδιάλλακτη στάση απέναντι σε κάθε μορφή αυταρχικής και δικτατορικής διακυβέρνησης.
Επομένως, δικαιολογημένα τιμάμε την επέτειο του Πολυτεχνείου, διδασκόμαστε, βγάζουμε συμπεράσματα και αντλούμε δύναμη για την οργάνωση και ανάπτυξη ενός πανίσχυρου εργατικού και λαϊκού κινήματος με τη μαζική συμμετοχή της νεολαίας στις πρώτες γραμμές απέναντι στα μονοπώλια έως την ανατροπή της δικτατορίας του κεφαλαίου, για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Η πάλη για την εκπλήρωση αυτών των στόχων είναι σήμερα η μεγαλύτερη τιμή στους μάρτυρες του αντιδικτατορικού αγώνα 1967 – ’74, σε όλους και όλες που αγωνίστηκαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό, εξορίστηκαν, φυλακίστηκαν ή βασανίστηκαν, στους αγωνιστές της Νομικής και του Πολυτεχνείου, σε όλους και όλες όσοι αγωνίστηκαν, στήριξαν, βοήθησαν τη λαϊκή αντίσταση και πάλη τα χρόνια εκείνα με κάθε τρόπο και μέσο που διέθεταν.
Τι ήταν η δικτατορία;
Τα αστικά κόμματα, η αστική τάξη στο σύνολό της συσκοτίζει την ιστορική αλήθεια ως προς τις αιτίες που έγινε η δικτατορία. Άλλοι ισχυρίζονται ότι έγινε από μια ομάδα «επίορκων και αφρόνων» αξιωματικών του στρατού και άλλοι ότι ήταν μια ανεπιθύμητη παρένθεση στη λειτουργία της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, την οποία μάλιστα αναγορεύουν σε τελειότερο σύστημα διακυβέρνησης.
Η άποψη αυτή είναι κυρίαρχη, διδάσκεται στα σχολεία και καλλιεργείται με επιμέλεια.
Δεν είναι όμως αυτή η αλήθεια.
Η δικτατορία μπορεί να απαγόρευσε τη λειτουργία των τότε νόμιμων κομμάτων, να έκλεισε το Κοινοβούλιο, να συνέλαβε ή να φυλάκισε προσωρινά και αστούς πολιτικούς, υπηρέτησε όμως με τον καλύτερο τρόπο σε εκείνη την περίοδο τα συνολικά συμφέροντα της αστικής τάξης.
Η δικτατορία δεν έγινε με σκοπό την «πάταξη της αναρχίας και την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου». Αυτά ήταν τα προσχήματα. Έγινε και επιβλήθηκε για να ξεπεραστούν προβλήματα και αντιθέσεις που ήταν οξυμένα μέσα στους κόλπους του αστικού συστήματος και των κομμάτων της εποχής.
Τη δεκαετία του 1950 και περισσότερο του 1960 μέσα στους κόλπους της αστικής τάξης και των αστικών πολιτικών δυνάμεων αναπτύσσονταν τάσεις υπέρ του εκσυγχρονισμού, ενώ ταυτόχρονα η Ελλάδα προετοιμαζόταν για την ένταξή της στην ΕΟΚ, σήμερα ΕΕ. Δηλαδή, το κεφάλαιο δεν μπορούσε να διασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργία και ανάπτυξη με τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε.
Εμπόδιο σε αυτήν τη γραμμή ήταν η εξουσία του βασιλιά, του θρόνου και ο έλεγχος που ασκούσε στο στρατό. Ο θρόνος δεν μπορούσε πια να λειτουργήσει ως συσπειρωτικός μοχλός των αστικών πολιτικών δυνάμεων, ρόλο που είχε διαδραματίσει στα χρόνια του ένοπλου ταξικού αγώνα ’46 – ’49· Με τις εξουσίες που είχε γινόταν όλο και περισσότερο παράγοντας αποσταθεροποίησης του πολιτικού συστήματος και τροχοπέδη στον εκσυγχρονισμό του·
Τότε οξύνθηκαν οι αντιθέσεις ανάμεσα σε όλα τα αστικά κόμματα με το παλάτι. Μεγάλες αντιθέσεις εμφανίστηκαν ανάμεσά τους και στον χειρισμό του Κυπριακού. Δυνάμωναν οι φωνές που προτιμούσαν νέες συμμαχίες με χώρες της ΕΕ για την ένταξη στην ΕΟΚ, γεγονός που προκαλούσε τριβές και αντιθέσεις με τις ΗΠΑ.
Όλες αυτές οι αντιθέσεις δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τις συνηθισμένες κοινοβουλευτικές διαδικασίες. Είχαν ήδη σχηματιστεί μέσα σε δυο χρόνια, από το 1965 έως το 1967, πέντε κυβερνήσεις και δεν μπορούσαν να βρουν άκρη.
Αυτή ήταν η αιτία που γέννησε τη δικτατορία. Να ξεπεράσει το αστικό σύστημα τις συσσωρευμένες αντιθέσεις στο πολιτικό σύστημα και με στόχο την απρόσκοπτη συνέχιση της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης, τη διατήρηση του ελέγχου επί της εργατικής τάξης και του λαού, την ισχυροποίηση και αναβάθμιση της ελληνικής αστικής τάξης μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα και ιδιαίτερα στο χώρο της Μέσης Ανατολής.
Αποσιωπούν έτσι οι αστοί ότι επιφανή στελέχη τους έβλεπαν θετικά την επιβολή της δικτατορίας όπως ο Κ. Καραμανλής, ο Κ. Τσάτσος, ο Γ. Ράλλης κ.ά. Να τι έλεγαν. Καραμανλής: «…θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ίσως η λύση της εκτροπής… δεν είναι εύκολο, δεδομένου ότι θέλει δικαιολόγησιν, συγκεκριμένο και ρεαλιστικό πρόγραμμα και ανθρώπους ικανούς».
Και ο Τσάτσος, απαντώντας στον Καραμανλή, έλεγε: «Για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους εισηγούμεθα (ασπάζομαι ανεπιφύλακτα τις σκέψεις σου) την παρεκτροπήν
από το πολίτευμα και μόνο προσωρινήνδικτατορίαν – ίσως ενός έτους».
Άλλωστε, η χούντα στηρίχθηκε από τα πιο δυναμικά τμήματα του κεφαλαίου, ιδιαίτερα από το εφοπλιστικό κεφάλαιο, και υπηρέτησε με τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντά τους. Την περίοδο μάλιστα αυτή σημειώνεται μεγάλη έκρηξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Αυξήθηκαν τα κέρδη συνολικά των καπιταλιστών κατά 186%. Κρύβουν, επίσης, την αλήθεια ότι η χούντα ενθαρρύνθηκε και στηρίχθηκε από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και αξιοποίησε όλους τους μηχανισμούς του κράτους για να επιβληθεί.
Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια. Η στρατιωτική δικτατορία ήταν μια μορφή της δικτατορίας του κεφαλαίου, μια άλλη μορφή άσκησης της καπιταλιστικής εξουσίας. Δεν ήταν μια ανεπιθύμητη παρέμβαση για το σύστημα.
Ορισμένα γενικά συμπεράσματα
Κουκουλώνουν, επίσης, ορισμένα γενικά συμπεράσματα.
- Η αστική τάξη, προκειμένου να διασφαλίσει την απρόσκοπτη πορεία των συμφερόντων της, δεν διστάζει να καταφύγει σε κάθε αντιδραστικό μέσο, στη χρήση οποιωνδήποτε αντιλαϊκών εργαλείων. Συμπέρασμα σημαντικό που πρέπει να κρατά σε διαρκή επαγρύπνηση, ετοιμότητα το εργατικό – λαϊκό κίνημα.
- Οι όποιοι εκσυγχρονισμοί του αστικού κράτους και η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία δεν αλλάζουν την ουσία, το περιεχόμενο και το σκοπό του αστικού κράτους. Είναι συγκαλυμμένη με τον κοινοβουλευτικό μανδύα δικτατορία του κεφαλαίου, υπερασπίζεται και θωρακίζει την καπιταλιστική ιδιοκτησία και εξουσία.
- Αναγορεύουν την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία σε υπέρτατο αγαθό, για να συγκαλύψουν την ταξική εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και τις βάρβαρες αντιλαϊκές πολιτικές τους.
- Είναι εμπαιγμός ότι η αρχή της «λαϊκής κυριαρχίας» υλοποιείται και διασφαλίζεται μέσα από τη διεξαγωγή των εκλογών. Τι σόι κυριαρχία είναι αυτή το μαρτυρά η κατάσταση την οποία ζουν τα λαϊκά στρώματα που μαστίζονται από την ανεργία, την εξαθλίωση, την ανασφάλεια, την έλλειψη κοινωνικών υποδομών και τον αυταρχισμό.
Να τι δήλωνε σε στιγμές ειλικρίνειας ο περιβόητος «γέρος της δημοκρατίας», Γεώργιος Παπανδρέου, για το ζήτημα αυτό: «Οι εκλογές είναι ιδεώδης ευκαιρία αντιμετωπίσεως των μαζών… είναι τόσο ισχυρόν σήμερα το κράτος, ώστε ουδείς δύναται διαταράξει την δημόσιαντάξιν… Αντιθέτως υποστηρίζω ότι μόλις προκηρυχθούν εκλογές θα επέλθει αυτομάτως εκτόνωσις… αλλάσσουν μέτωπο οι μάζες, στρέφονται εναντίον αλλήλων… οι εκλογές είναι καταπραϋντικόν, είναι βότανο της εκτονώσεως».
- Η αστική δημοκρατία, ο καπιταλισμός γενικότερα δεν μεταλλάσσεται, μόνο γεννά τις δυνάμεις της ανατροπής του.
- Ο αντικομμουνισμός είναι πάντα το απαραίτητο ιδεολογικό προκάλυμμα για τη δικαιολόγηση και την κάλυψη των πιο βάρβαρων μέτρων σε βάρος των εργατικών και λαϊκών συμφερόντων. Συμπέρασμα που επιβεβαιώνεται διαχρονικά.
- Επιβεβαιώνεται διαχρονικά ότι μόνο η οργάνωση της πάλης για την εργατική εξουσία είναι αυτή που μπορεί να αντιμετωπίσει αποφασιστικά κατά τρόπο ριζικό με άμεσα και μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα, την όποια μορφή άσκησης της καπιταλιστικής βίας, γιατί μόνο αυτή η πάλη χτυπάει τη ρίζα κάθε αντιλαϊκούφαινομένου που γεννιέται από το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα.
Πώς φτάσαμε στο Πολυτεχνείο
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν έγινε ξαφνικά και σε μια μέρα. Ήταν η κορύφωση της πάλης του λαού και της νεολαίας. Έχει τη δική του Ιστορία.
Ωρίμασε μέσα από πολύχρονους και πολύ κοπιαστικούς αγώνες με πολλές θυσίες.
Ας δούμε πιο συγκεκριμένα τα ιστορικά γεγονότα. Με την κήρυξη της δικτατορίας διαμορφώθηκε ένα καθεστώς τρόμου και φόβου. Πιάστηκαν μέσα σε λίγες ώρες χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι δημοκρατικοί πολίτες. Πάνω από 6.000 στάλθηκαν εξορία στη Γυάρο. Οι αστοί πολιτικοί κρατήθηκαν προσωρινά σε ξενοδοχεία.
Μπήκαν μπροστά τα χουντικά στρατοδικεία και οι φυλακές άρχισαν να γεμίζουν με πολιτικούς αντιπάλους της χούντας. Οι συλλήψεις και τα βασανιστήρια στα άντρα της Ασφάλειας και του Στρατού πήραν τρομακτικές διαστάσεις.
(…) Το γεγονός ότι το ΚΚΕ ήταν εκτός νόμου και είχε διαλύσει τις Κομματικές του Οργανώσεις στην Ελλάδα από το 1958 και ήταν σε πολύ κακή κατάσταση, από την κυριαρχία οπορτουνιστικών απόψεων στις γραμμές του, είναι και ο βασικότερος λόγος που δεν υπήρξε οργανωμένη αντίσταση στην επιβολή της δικτατορίας και πιαστήκαμε στον ύπνο. Δυνατότητες υπήρχαν, αν υπήρχαν ετοιμότητα και επαγρύπνηση.
Παρ’ όλα αυτά, το ΚΚΕ από την πρώτη μέρα κήρυξε αποφασιστικό αγώνα κατά της δικτατορίας με στόχο την ανατροπή της. Με όλες τις μορφές πάλης, χωρίς να αποκλείει και την ένοπλη πάλη. Ήταν το μόνο κόμμα που δεν ανέθεσε την ανατροπή της χούντας στον ιμπεριαλιστικό παράγοντα, ευρωπαϊκό ή αμερικανοΝΑΤΟικό γενικότερα, δεν την ανέθεσε αποκλειστικά στις αστικές δυνάμεις.
Προειδοποίησε το λαό ότι τα αστικά κόμματα, οι ηγέτες τους έκαναν συνεννοήσεις πίσω από την πλάτη του με παράγοντες της χούντας, των ΗΠΑ και άλλους Ευρωπαίους αστούς ηγέτες, για να γίνει αλλαγή σκυτάλης ώστε να χειραγωγηθεί και ελεγχθεί ο λαϊκός παράγοντας.
Η αστική τάξη και οι πολιτικοί ηγέτες της, όπως και οι οπορτουνιστές, φοβούνταν ενδεχόμενη λαϊκή εξέγερση.
Ένα από τα πρώτα και πιο ισχυρά κέντρα αντίστασης ήταν η στάση των κομμουνιστών στις εξορίες, στις φυλακές και στα άντρα βασανισμού της χούντας. Η στάση τους ενέπνευσε και βοηθούσε να δυναμώνουν η αντίθεση και η αντίσταση μέσα στο λαό και στο εξωτερικό. Γεννούσε μεγάλα κύματα συμπάθειας και αλληλεγγύης.
Η απόφαση του Κόμματος, να ανασυγκροτήσει τις Κομματικές του Οργανώσεις μέσα στη δικτατορία, και κυρίως η απόφασή του να ιδρύσει την ΚΝΕ τον Αύγουστο του 1968
έδωσαν νέα δύναμη και δυναμική στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Το ΚΚΕ δεν είχε ξεριζωθεί από την ελληνική κοινωνία. Διέθετε αντανακλαστικά που είχαν ριζώσει μέσα στην αγωνιστική δράση και τις αμέτρητες θυσίες και το είχαν καταξιώσει σ’ ένα σημαντικό μέρος του λαού και διεθνώς.
Είχε μεγάλη πείρα από τη μακρόχρονη δράση του σε μισονόμιμες, παράνομες συνθήκες, στις συνθήκες της Κατοχής και κατά τη διάρκεια της ηρωικής ταξικής αναμέτρησης το Δεκέμβρη του 1944 και του τρίχρονου ταξικού αγώνα του ΔΣΕ 1946 – 1949. Είχε δοκιμασμένους αγωνιστές που πέρασαν με το κεφάλι ψηλά χρόνια φυλακές και εξορίες.
Το ΚΚΕ, απ’ την αρχή και σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας, έριξε βάρος στον
οργανωμένο αγώνα με αφετηρία και πεδίο δράσης τα εργατικά – λαϊκά αιτήματα και με στόχο να εξελιχθούν αγώνες σε μαζικό πολιτικό αγώνα κατά της χούντας.
Με την πρωτοπόρα αυτή δράση στις γραμμές της εργατικής τάξης άρχισαν να αναπτύσσονται αγωνιστικές διαθέσεις. Αρχίζουν μια σειρά από αγώνες ακόμα και μικρο-απεργίες για την απόκρουση των αντιλαϊκών σχεδιασμών της χούντας. Αγωνιστικές εκδηλώσεις εμφανίστηκαν και σε χώρο της αγροτιάς για την υπεράσπιση της σοδειάς, διεκδικώντας ικανοποιητικές τιμές ασφάλειας στα αγροτικά προϊόντα. Επίσης, με επαγγελματικές διεκδικήσεις δραστηριοποιήθηκαν μια σειρά κλάδοι, επιστημόνων, τεχνικών, δικηγόρων, εκπαιδευτικών, λογοτεχνών και δημοσιογράφων.
Το κλίμα μέσα στο λαό αρχίζει να αλλάζει και η αντίθεση στη χούντα να παίρνει μαζικές διαστάσεις. Μέσα σε αυτό το κλίμα, φούντωσαν και οι αγώνες της φοιτητικής και σπουδάζουσας νεολαίας το 1972 – ’73 για ακαδημαϊκές και συνδικαλιστικές ελευθερίες, για την ανατροπή της χούντας. Αγώνες που μαζικοποιήθηκαν πολύ γρήγορα και στηρίχθηκαν ενεργά από εργατικές – λαϊκές μάζες.
(…) Οι πρωτοβουλίες της ΚΝΕ να ιδρύσει την ΑντιΕΦΕΕ, να οργανωθούν οι φοιτητές και σε Συλλόγους με βάση τον τόπο καταγωγής τους, καθώς και η ίδρυση της μαθητικής οργάνωσης νεολαίας, η ΜΟΔΝΕ στους μαθητές, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην άνοδο των αγώνων με αποκορύφωμα την εξέγερση του Πολυτεχνείου
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου
Από το παραπάνω που αναφέραμε φαίνεται καθαρά ότι μέσα από μια πορεία αγωνιστικών κινητοποιήσεων φτάσαμε στο Πολυτεχνείο και όχι ξαφνικά.
Έπαιξε καθοριστικό ρόλο και επιβλήθηκε σε μεγάλο βαθμό η αγωνιστική γραμμή της ΚΝΕ και της ΑντιΕΦΕΕ για τη συγκρότηση Επιτροπών Αγώνα κατά Σύλλογο, κατά Σχολή, κατά πανεπιστήμιο μέσα από μαζικές διαδικασίες κόντρα στις διορισμένες διοικήσεις των φοιτητικών συλλόγων από τη χούντα.
Το κύριο ζήτημα ήταν η προκήρυξη ελεύθερων εκλογών μαζί με άλλα ζητήματα και διεκδικήσεις.
Αυτό το κίνημα ήταν σε διαρκή πάλη με τις δυνάμεις καταστολής της χούντας, το υπουργείο Παιδείας, τις πρυτανικές αρχές, πολλούς καθηγητές και τους διορισμένους της χούντας.
Ήταν, επίσης, σε αντιπαράθεση με άλλες απόψεις που είτε αρνούνταν αυτές τις μορφές πάλης, όπως ήταν ορισμένες μικρές μαοϊκές και τροτσκιστικές ομάδες, είτε άλλες που καλούσαν σε αποδοχή των όρων που έβαζε η χούντα για τη διεξαγωγή των εκλογών όπως ήταν ο «Ρήγας Φεραίος».
Τελικά, αυτή η γραμμή έφερε στο προσκήνιο του αγώνα τη μεγάλη μάζα φοιτητών σε όλα τα πανεπιστήμια, έδωσε ισχυρή δύναμη στην ΑντιΕΦΕΕ και οδήγησε στην κλιμάκωση του αγώνα με πρώτο μεγάλο σταθμό την κατάληψη της Νομικής τον Φλεβάρη του 1973· Αυτή η κλιμάκωση έφερε και το Πολυτεχνείο που εξελίχθηκε σε λαϊκό ξεσηκωμό.
Η κατάληψη του Πολυτεχνείου δεν ήταν αποτέλεσμα κάποιας απόφασης ή κάποιου σχεδίου. Το σύνθημα της κατάληψης ήταν μια αυθόρμητη κίνηση. Ήταν όμως ώριμες οι συνθήκες για πιο δυναμικό αγώνα.
Η κατακτημένη πείρα των φοιτητών με την πρωτοπόρα δουλειά της ΚΝΕ και της ΑντιΕΦΕΕ βοήθησε σημαντικά στη γρήγορη οργάνωση του αγώνα.
Μέσα από Γενικές Συνελεύσεις των Συλλόγων και την εκλογή Συντονιστικών Επιτροπών Αγώνα και μέσα από έντονες αντιπαραθέσεις, διαμορφώθηκε το αγωνιστικό πλαίσιο με τα γνωστά συνθήματα και αιτήματα. Εκλέχτηκε Συντονιστική Επιτροπή και περιφρουρήθηκε η κατάληψη από άκαιρα συνθήματα ή τυχοδιωκτικές ενέργειες.
Για τρεις μέρες, το Πολυτεχνείο έγινε το επίκεντρο του αγώνα με τη στήριξη και μαζική συμμετοχή εργατικών και λαϊκών μαζών. Εξελίχθηκε σε μαζικό και αιματηρό αγώνα κατά της χούντας με κορύφωση την είσοδο του τανκ και του στρατού στο Πολυτεχνείο. Ανάλογες καταλήψεις είχαμε και στα υπόλοιπα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης,
Ιωαννίνων, Πάτρας.
Αυτός ο αγώνας προκάλεσε μεγάλους τριγμούς στη χούντα, την απομόνωσε ακόμα περισσότερο από το λαό, όξυνε ακόμα περισσότερο τις αντιθέσεις στις γραμμές της.
Το γεγονός αυτό, μαζί με το πραξικόπημα που οργάνωσε η χούντα στην Κύπρο και που οδήγησε στην ανατροπή του Μακάριου και την εισβολή της Τουρκίας στο νησί, οδήγησαν στην κατάρρευση της δικτατορίας.
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, το Πολυτεχνείο δεν ήταν ένα αυθόρμητο γεγονός, παρότι ξεκίνησε αυθόρμητα.
Πήρε τα χαρακτηριστικά λαϊκού ξεσηκωμού γιατί ήδη είχαν ωριμάσει οι συνθήκες για πιο αποφασιστικούς αγώνες για την ανατροπή της χούντας. Η χούντα δεν έπεσε από ατομικές ενέργειες και μερικές βόμβες που έβαζαν κατά καιρούς διάφοροι, αλλά από τη μαζική – λαϊκή πάλη και τα εγκλήματά της. Είναι συμπέρασμα επίκαιρο. Η ατομική πάλη, οι ατομικές μορφές δράσης με ή χωρίς κουκούλες δεν φέρνουν λύσεις και αποτελέσματα. Αντίθετα, δίνουν όπλα και επιχειρήματα στον αντίπαλο να συκοφαντεί και να χτυπάει το οργανωμένο κίνημα.
Οι διώξεις συνεχίστηκαν
Το Πολυτεχνείο έχει και μια συνέχεια όχι τόσο γνωστή. Η νέα χούντα του Ιωαννίδη, που αντικατέστησε τον Παπαδόπουλο, εξαπέλυσε ένα νέο κύμα διωγμών. Τότε, το Κόμμα, η ΚΝΕ και η ΑντιΕΦΕΕ δέχτηκαν μεγάλο πλήγμα. Πιάστηκαν εκατοντάδες σύντροφοι και συντρόφισσες με την κατηγορία ότι ετοίμαζαν νέα Πολυτεχνεία και ανατροπή του κοινωνικού συστήματος. Πέρασαν φρικτά βασανιστήρια στην Ασφάλεια της Μεσογείων και το στρατόπεδο Μπογιατίου. Πολλοί παραπέμφθηκαν και προφυλακίστηκαν με τον νόμο 509, τον νόμο που είχε θέσει εκτός νόμου το ΚΚΕ, και άλλοι στάλθηκαν ξανά στη Γυάρο. Αποφυλακίστηκαν με την κατάρρευση της χούντας με το κεφάλι ψηλά και δικαιωμένοι.
