Μετά από 13 χρόνια, οι συλλογικές συμβάσεις επιστρέφουν μετά την συμφωνία κυβέρνησης, εργοδοτών και εργαζομένων.
Μια συμφωνία που χαρακτηρίστηκε «ιστορική» από την κυβέρνηση, αλλά ανοίγει ταυτόχρονα σειρά ερωτημάτων ως προς την πρακτική εφαρμογή της, υπεγράφη μεταξύ του Υπουργείου Εργασίας και όλων των Εθνικών Κοινωνικών Εταίρων.
Η Κοινωνική Συμφωνία για την ενίσχυση των Συλλογικών Συμβάσεων παρουσιάστηκε από την υπουργό Νίκη Κεραμέως, παρουσία των εκπροσώπων ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ και ΣΒΕ.
Παρότι πρόκειται για την πρώτη φορά που τέτοιου τύπου συμφωνία συνυπογράφεται από όλους τους κοινωνικούς φορείς, η ουσιαστική της αποτελεσματικότητα θα κριθεί από την εφαρμογή των προβλεπόμενων μέτρων και την πραγματική ενίσχυση των εργαζομένων — ένα πεδίο όπου στο παρελθόν έχουν υπάρξει σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ εξαγγελιών και αποτελεσμάτων.
Τι προβλέπει η Συμφωνία
Μετά από επτά μήνες διαβουλεύσεων, το κείμενο κινείται σε τρεις άξονες:
1. Διευκόλυνση της επέκτασης συλλογικών συμβάσεων
Η μείωση του ορίου κάλυψης από το 50% στο 40% και η δυνατότητα επέκτασης χωρίς ποσοτικό κριτήριο όταν συμμετέχουν εθνικοί κοινωνικοί εταίροι παρουσιάζονται ως εργαλεία διεύρυνσης της προστασίας. Ωστόσο, μένει να φανεί αν οι εργοδοτικοί φορείς θα αξιοποιήσουν τα νέα αυτά περιθώρια στην πράξη ή αν θα περιοριστούν σε επιλεκτικές συμφωνίες που δεν αλλάζουν ουσιαστικά τον χάρτη των εργασιακών σχέσεων.
2. Πλήρης διατήρηση των όρων μετά τη λήξη των συμβάσεων
Η κατάργηση της «μερικής μετενέργειας» του 2012 και η επιστροφή στο προμνημονιακό καθεστώς θεωρητικά θωρακίζουν τους εργαζόμενους. Το ερώτημα είναι κατά πόσο αυτές οι προβλέψεις θα αντέξουν στην πράξη, ειδικά σε κλάδους όπου οι διαπραγματευτικοί συσχετισμοί παραμένουν παραδοσιακά άνισοι.
3. Ταχύτερες διαδικασίες επίλυσης διαφορών στον ΟΜΕΔ
Η κατάργηση του δεύτερου βαθμού διαιτησίας και ο προέλεγχος από τριμελή επιτροπή επιδιώκουν να μειώσουν τις καθυστερήσεις. Ωστόσο, ήδη εκφράζονται επιφυλάξεις για το αν οι αλλαγές θα ενισχύσουν πραγματικά την προσφυγή των εργαζομένων ή θα προσθέσουν γραφειοκρατικά φίλτρα.
Μεταρρύθμιση ή εξαγγελία καλών προθέσεων;
Η κυβέρνηση παρουσιάζει τη συμφωνία ως τομή που θα οδηγήσει σε αύξηση συλλογικών συμβάσεων, ενίσχυση δικαιωμάτων και σταθερότερο πλαίσιο για τις επιχειρήσεις. Από την άλλη, η αποτελεσματικότητα του σχεδίου θα δοκιμαστεί όταν χρειαστεί να εφαρμοστεί σε κλάδους με χαμηλή συνδικαλιστική πυκνότητα, σε επιχειρήσεις που αποφεύγουν συστηματικά τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και σε περιβάλλον όπου η ευελιξία παραμένει κεντρική κυβερνητική επιλογή.
Η υπουργός Νίκη Κεραμέως μίλησε για «νέα εποχή» και τόνισε τη σημασία του διαλόγου. Πάντως, παρότι η συμφωνία αποτελεί συμβολικό βήμα, η ουσία θα κριθεί από την εφαρμογή και τον βαθμό δέσμευσης των εργοδοτικών οργανώσεων σε μια πραγματική ενίσχυση της συλλογικής προστασίας — και όχι απλώς σε ένα θεσμικό πλαίσιο που παραμένει ανενεργό.
Το Σχέδιο Δράσης αναμένεται να δημοσιευθεί εντός Δεκεμβρίου, ενώ η νομοθέτηση τοποθετείται στις αρχές του 2026. Μέχρι τότε, το μεγάλο ερώτημα παραμένει: θα αποτελέσει η συμφωνία ένα ουσιαστικό εργαλείο αναβάθμισης των εργασιακών σχέσεων ή θα προστεθεί στον μακρύ κατάλογο θεσμικών τομών που έμειναν στα χαρτιά.
Δεν μπορούν όλοι να πληρώσουν. Και το σεβόμαστε.
Αν βρίσκεσαι σε δύσκολη οικονομική κατάσταση, συνέχισε να μας διαβάζεις δωρεάν. Η ενημέρωση πρέπει να παραμένει προσβάσιμη για όλους.
Αν όμως μπορείς, στήριξέ μας σήμερα. Ορίστε δύο καλοί λόγοι για να το κάνεις:
- Η στήριξή σου ενισχύει άμεσα την ποιότητα και την ανεξαρτησία της δημοσιογραφίας μας.
- Κοστίζει λιγότερο από έναν καφέ και η διαδικασία διαρκεί λιγότερο από 1 λεπτό.
Επίλεξε σήμερα να γίνεις συνδρομητής ή δωρητής.
Σας ευχαριστούμε θερμά.
