Μία νέα αγορά έχουν στήσει από κοινού τράπεζες, νομικά γραφεία και εισπρακτικές εταιρείες που πολιορκούν ασφυκτικά υπερχρεωμένους δανειολήπτες. Οι διαμεσολαβητές στη διαδικασία είσπραξης οφειλών έχουν έδρα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Φτάνοντας στο σημείο να αγοράζουν μέρος ή και το σύνολο της δανειακής σύμβασης ανάμεσα σε μία τράπεζα και έναν πολίτη, απασχολούν με τις πρακτικές τους τα γραφεία καταγγελιών των καταναλωτικών οργανώσεων.

Πρόσφορο έδαφος
Τα τελευταία χρόνια χιλιάδες οφειλέτες υπόκεινται σε δραστική μείωση των εισοδημάτων τους, χωρίς ωστόσο να προβλέπεται αντίστοιχη «ελάφρυνση» και στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Η αδυναμία καταβολής οφειλών από τους πολίτες, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ανάγκη των τραπεζών για ρευστότητα, διαμορφώνουν τις κατάλληλες συνθήκες για τη δράση διαμεσολαβητικών εταιρειών οι οποίες αναλαμβάνουν να οχλήσουν υπερχρεωμένα νοικοκυριά και ιδανικά να εισπράξουν τις προβλεπόμενες οφειλές έστω και μέσω περιουσιακών στοιχείων των δανειοληπτών.
Εταιρείες με έδρα από την Αθήνα έως το Λουξεμβούργο και τις ΗΠΑ φέρονται ακόμη και να αγοράζουν τα δικαιώματα μιας δανειακής σύμβασης με αντίτιμο αρκετά χαμηλότερο της πραγματικής της αξίας, προκειμένου να αναλάβουν οι ίδιες και προς ίδιον οικονομικό όφελος το ρόλο του «κακού» απέναντι στον οφειλέτη.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις τις Ελληνικής Ομοσπονδίας Προστασίας Δανειοληπτών, αντίστοιχες εταιρείες εμπλέκονται σήμερα στο 30% των εκκρεμών δανειακών συμβάσεων. Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ευάγγελος Κρητικός στέκεται στην απρόσωπη διαδικασία η οποία διέπει πλέον τις συνομιλίες ανάμεσα στο δανειοδότη και το δανειολήπτη, επισκιάζοντας τα όποια ανθρωπιστικά κριτήρια υπήρχαν στη συνεννόηση του πολίτη με τον υπάλληλο μιας τράπεζας.

Οι κανόνες του παιχνιδιού
Το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, πάνω στο οποίο βασίζεται αυτή η νέα πραγματικότητα, κάνει λόγο για «εταιρείες ενημέρωσης» οφειλετών. Η ΕΚΠΟΙΖΩ είναι μία από τις οργανώσεις οι οποίες προσπαθούν να συνδράμουν τουλάχιστον τη βελτίωση των κανόνων λειτουργίας ανάλογων εταιρειών. Η γενική διευθύντρια της ΕΚΠΟΙΖΩ Παναγιώτα Καλαποθαράκου εξηγεί:
«Ένα από τα σημεία των προτάσεων τις οποίες καταθέσαμε περιλήφθηκε στην αναβάθμιση του νομικού πλαισίου η οποία σημειώθηκε τον περασμένο Απρίλιο. Έκτοτε, αυτές οι εισπρακτικές εταιρείες αλλά και τα νομικά γραφεία τα οποία συνεργάζονται για ανάλογους σκοπούς με τις τράπεζες έχουν την υποχρέωση να ηχογραφούν τις συνομιλίες με τους οφειλέτες, ούτως ώστε να υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την τήρηση της υφιστάμενης νομοθεσίας. Ανάμεσα σε άλλα, προβλέπεται ότι μπορούν να καλούν τον οφειλέτη 1 φορά ανά 2 -αποκλειστικά εργάσιμες- ημέρες, μεταξύ 9 το πρωί και το 8 το βράδυ. Ασφαλώς, οφείλουν να συμπεριφέρονται με κόσμιο τρόπο. Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν καταγγελίες για ενοχλητικές συμπεριφορές: μιλούν απρεπώς ή εκθέτουν τον οφειλέτη καθώς συζητούν για το θέμα με κάποιο άλλο πρόσωπο και όχι αποκλειστικά με τον ίδιο. Οι λεγόμενες εισπρακτικές εταιρείες έχουν ως αποκλειστική αρμοδιότητα την απλή ενημέρωση του καταναλωτή για τις υποχρεώσεις του. Στα νομικά γραφεία εκχωρείται το δικαίωμα να προχωρούν σε όλες τις νόμιμες ενέργειες για την είσπραξη χρεών. Υπάρχουν εταιρείες οι οποίες αναλαμβάνουν την είσπραξη οφειλών κατοχυρώνοντας συγκεκριμένο ποσοστό της συνδιαλλαγής».

Παράπλευρες πρακτικές
Γενικότερα, οι καταναλωτικές οργανώσεις εφιστούν την προσοχή σε γραφεία συμβούλων τα οποία χωρίς καμία νομιμοποίηση ζητούν μεγάλες χρηματικές προκαταβολές και αμοιβές ανά οφειλέτη για τη «διαμεσολάβηση» σε εξωδικαστικές ρυθμίσεις και παροχή συμβουλών σε σχέση με το νόμο για τη ρύθμιση οφειλών. Μάλιστα, καταγγέλλεται ότι τα συγκεκριμένα γραφεία καλούν στην τύχη από τον τηλεφωνικό κατάλογο και ρωτούν αν υπάρχει στην οικογένεια άτομο ή γνωστός που χρωστά σε τράπεζες.
Παράλληλα, γίνεται λόγος για τράπεζες οι οποίες δεν διστάζουν να παραβιάζουν το ακατάσχετο των μισθών και συντάξεων, προβαίνοντας σε αυθαίρετες παρακρατήσεις ελέω οφειλών. Σημειώνεται ότι ο οφειλέτης δικαιούται ανά πάσα στιγμή να ανακαλέσει μία πάγια εντολή ή την εκχώρηση της μισθοδοσίας του σε μία τράπεζα.
Ανάμεσα στις καταγγελίες καταναλωτών βρίσκεται και η περίπτωση τράπεζας η οποία «αφού ακύρωσε αυθαίρετα και μονομερώς τις χρεωστικέςτους κάρτες που ήταν συνδεδεμένες με λογαριασμούς μισθοδοσίας, τώρα προβαίνει σε έκδοση νέου βιβλιαρίου για το λογαριασμό αυτό στο οποίο αναγράφεται στην πρώτη σελίδα μαζί με τα υπόλοιπα στοιχεία ότι ο δικαιούχος ανήκε στους “πελάτες με δικαστικό συμβιβασμό”, εγείροντας ζήτημα στιγματισμού υπερχρεωμένων πολιτών σε βάρος θεμελιωδών συνταγματικών δικαιωμάτων.