Με ανακοίνωσή της η Συνέλευση Υπεράσπισης Ελεύθερων Δημόσιων Χώρων και Μνημείων τονίζει ότι η θέση των αρχείων των φυλακών του Ιτζεδίν είναι στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης:
Το τελευταίο διάστημα παρακολουθούμε με αρκετό ενδιαφέρον τα δημοσιεύματα και τις εξελίξεις που αφορούν τα αρχεία των φυλακών του Ιτζεδίν, τα οποία περιέχουν σημαντικά στοιχεία και πληροφορίες για τους αγώνες του λαού μας προσθέτοντας ψηφίδες στην ιστορία όχι μόνο του τόπου αλλά και της χώρας μας γενικότερα κατά τον 20ο αιώνα.
Τα αρχεία αυτά τα οποία για χρόνια εναγωνίως αναζητούσαν οι ερευνητές των Χανίων, όμως, χωρίς αποτέλεσμα.
Η αρχική ανακάλυψη – αποκάλυψη των «εξαφανισμένων» από το 1971 αρχείων είχε γίνει από την εφημερίδα “Ριζοσπάστης” στη σελίδα 11 του ένθετου «7 μέρες μαζί», την Κυριακή 30 Νοέμβρη 2008. Τα αρχεία εντοπίστηκαν κατά την απογραφή – έρευνα του Υπουργείου Δικαιοσύνης το Γενάρη του 2017 στις φυλακές της Αλικαρνασσού, αλλά η δημόσια γνωστοποίηση τους έγινε από την εφημερίδα «Χανιώτικα Νέα» στις 5 Δεκέμβρη 2017.
Τούτο χαροποίησε όλους τους ιστορικούς ερευνητές και τους πολίτες που ενδιαφέρονται για την έρευνα και τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, οι οποίοι θεωρούν αυτονόητο και νόμιμο αυτά τα αρχεία να φυλαχτούν και ν’ αξιοποιηθούν στο φυσικό τους χώρο που δεν είναι άλλος από το Ιστορικό Αρχείο Κρήτης, του οποίου τα πολλά και μεγάλα προβλήματα (στελέχωσης, στέγασης, ψηφιοποίησης) όλοι πολύ καλά γνωρίζομε και βρισκόμαστε αλληλέγγυοι και καλούμε κάθε αρμόδιο τοπικό κυβερνητικό περιφερειακό και δημοτικό παράγοντα να επιλύσει άμεσα.
Σύμφωνα με ασφαλείς και έγκυρες πληροφορίες μας ο όγκος του αρχείου είναι μικρός και κανένα επιχείρημα δεν είναι ικανό να σταθεί απέναντι στη μεταφορά του στο ΙΑΚ, αλλιώς φαντάζει πολύ φτηνή δικαιολογία.
Πολύ δε περισσότερο που τα Γ.Α.Κ. Ηρακλείου πληροφορούμενα την άρνηση του ΙΑΚ, εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την απόκτησή των αρχείων του Ιτζεδίν, πράγμα το οποίο είναι αντίθετο με το σκοπό και την κύρια μέριμνα τους που «είναι η διάσωση, η εποπτεία, η συγκέντρωση, η ταξινόμηση και ευρετηρίαση όλων των δημόσιων και ιδιωτικών αρχείων, τα οποία αναφέρονται στην ιστορία και στην πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας, στη διοικητική, οικονομική και κοινωνική ζωή της Ανατολικής Κρήτης […]».
Για να έρθει το αρχείο του Ιτζεδίν στο «σπίτι» του, θεωρούμε ότι πρέπει να παρθούν άμεσες πρωτοβουλίες.
Καλούμε τον Αντιπεριφερειάρχη Χανίων, τον Δήμαρχο Χανίων, την Ένωση Πνευματικών Δημιουργών Χανίων ή όποια άλλα πνευματικά σωματεία και όλους όσους μεμονωμένα ή ομαδικά ασχολούνται με την ιστορική έρευνα, σε γενική κινητοποίηση ώστε να απαιτήσουμε να επιστρέψουν τα αρχεία των φυλακών του Ιτζεδίν στον φυσικό τους χώρο, δεδομένου ότι το ιστορικό αυτό μνημείο βρίσκεται στα Χανιά, και δεν είναι άλλος από τις εγκαταστάσεις του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης. Το μέρος του αρχείου του Ιτζεδίν επί Κρητικής Πολιτείας βρίσκεται στους φακέλους της αντίστοιχης εποχής στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης. Τότε που λειτουργούσε ως φυλακή και ως στρατώνας του 1ου τάγματος των πολιτοφυλάκων από το 1908 και μετά και μέχρι την αποχώρηση των Διεθνών Στρατευμάτων.
Καλούμε επίσης τον προϊστάμενο του Ι.Α.Κ. να προχωρήσει άμεσα στην αποστολή αιτήματος προς κάθε αρμόδιο, με το οποίο θα ζητά εκ μέρους του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης, τα αρχεία του φρουρίου Ιτζεδίν να επιστρέψουν γρήγορα και χωρίς χρονοτριβή στα Χανιά.
