Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι ένας πολιτικός που πάντα έχει πράγματα να πει, είτε διαφωνείς με αυτά που ακούς είτε όχι. Σε αυτές τις ευρωεκλογές ως ηγέτης του κόμματος ΜέΡΑ25 – Ανατρεπτική, Οικολογική Αριστερά είναι υποψήφιος ευρωβουλευτής και στα πλαίσια περιοδειών που πραγματοποιεί σε όλη τη χώρα βρίσκεται σήμερα και στα Χανιά για να δώσει ομιλία, στις 8 μ.μ. στα Χανιά, στο κέντρο της πόλης (διασταύρωση Τσουδερών & Δσκαλογιάννη).
Στα πλαίσια αυτής της επίσκεψης, ο κ. Βαρουφάκης παραχώρησε συνέντευξη στον «Αγώνα της Κρήτης» και στον δημοσιογράφο Γιάννη Αγγελάκη απαντώντας σε σειρά ερωτημάτων, πιο γενικά αλλά και ειδικά για τη μάχη των ευρωεκλογών που θα δοθεί σε λίγες μέρες.
Σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη, οποιοι λένε «Στείλε με στις Βρυξέλλες να βελτιώσω τη ζωή σου νομοθετώντας καλά» λένε ψέματα:
«Όπως στο Φεγγάρι δεν υπάρχει έλλειμμα αλλά ανυπαρξία οξυγόνου, έτσι και στις Βρυξέλλες το πρόβλημα δεν είναι το έλλειμμα αλλά η ανυπαρξία Δημοκρατίας».
Όμως, θεωρεί ότι με ψήφο στο ΜέΡΑ25 δίνεται μία ευκαιρία στους πολίτες να ενοχλήσουν τους ισχυρούς, «να χρησιμοποιήσουμε την Ευρωβουλή ως ένα δημόσιο βήμα για να τους ξεμπροστιάζουμε καθημερινά, με πάταγο, επιχειρήματα και εναλλακτικές υπέρ των πολλών και όχι των απανταχού ευρωπαίων ολιγαρχών».
Ο κ. Βαρουφάκης πιστεύει ότι σε αυτόν τον τεχνοφεουδαρχικό κόσμο που ζούμε, καταργείται πλήρως ακόμα κι η ιδέα του αυτόνομου ατόμου στην οποία θεμελιώνεται ο φιλελευθερισμός (παλαιός και νέος):
«Οι άνθρωποι είμαστε παγιδευμένοιστο δίκτυο νεφοκεφάλαιου που μας εκπαιδεύει να το εκπαιδεύουμε να μας ελέγχει. Παράλληλα, η σοσιαλδημοκρατία είναι αδιανόητη σε έναν κόσμο όπου οι προλετάριοι μετατρέπονται σε ρομπότ ενώ σχεδόν όλοι οι άλλοι εργάζονται δωρεάν ως δουλοπάροικοι του ψηφιακού νέφους, χωρίς καν να συνειδητοποιούν ότι η εργασία τους αναπληρώνει την κυρίαρχη μορφή κεφαλαίου – του νεφοκεφάλαιου».
Όμως, «όλα μπορούν να είναι αλλιώς» γιατί, όπως λέει, «δεν μπορούμε να αναστρέψουμε την εφεύρεση της τεχνητής νοημοσύνης ή να συντρίψουμε το νεφοκεφάλαιο σε μια νεο-λουδιστική έκρηξη οργής, δεν υπάρχει επιστροφή στον καπιταλισμό».
Και αυτό είναι «το καλό νέο». Όσο για το αν ακολουθήσει κάτι καλύτερο;
«Από εμάς εξαρτάται. Πρώτο μας βήμα θα πρέπει βέβαια να είναι η συνειδητοποίηση του νέου εκμεταλλευτικού συστήματος, της τεχνοφεουδαρχίας, που εποικίζει τον νου μας πριν προχωρήσει στην συγκομιδή της μερίδας του λέοντος όλων των υπεραξιών που παράγουμε ως ανθρωπότητα».
Ο κ. Βαρουφάκης αναγνωρίζει ότι το δημογραφικό είναι ένα καίριο πρόβλημα, ευρωπαϊκό αλλά και ελληνικό. Για να αντιμετωπιστεί χρειάζονται αξιοπρεπείς μισθοί, για να μπορούν οι νέοι να κάνουν οικογένειες. Επομένως, ζητά:
«Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας και Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή των μισθών» καθώς και «σύσταση Δημόσιου Οργανισμού Κοινωνικής Κατοικίας, που θα αναλάβει να λύσει το πρόβλημα με όρους κοινωνικούς».
Σχετικά με το πρόβλημα στέγης και το πώς αντιμετωπίζεται ο κ Βαρουφάκης λέει ότι «δεν θα λυθεί ούτε από την αγορά ούτε με επιδοτήσεις ενοικίων. Μόνο με την αύξηση της προσφοράς στέγης μέσα από οικοδόμηση κοινωνικών κατοικιών θα λυθεί», ενώ καταγγέλει ως εκπρόσωπος του ΜέΡΑ25 «την ντροπή η Ελλάδα να είναι από τις ελάχιστες χώρες που δεν διαθέτει Οργανισμό Κοινωνικής Κατοικίας»
Ο κ. Βαρουφάκης επισημαίνει ότι η Ευρώπη μεταλάσσεται γοργά και στη θέση του «άπιαστου» οράματος για μια πολύμορφη δημοκρατική ομοσπονδία που απευθύνεται στους λαούς πέρα από τα σύνορά της, «η νέα κυρίαρχη ιδεολογία στην ΕΕ οραματίζεται ένα Λευκό-Χριστιανικό Μπλοκ κλεισμένο μέσα σε Ισραηλινού στυλ Σιδηρό Θόλο (Iron Dome) αποτελούμενο από πανάκριβους εκτοξευτές πυραύλων και θεόρατους, απάνθρωπους ηλεκτροφόρους φράχτες».
Για τον κ. Βαρουφάκη, «αυτή είναι μια επικίνδυνη Ευρώπη με την οποία η νεολαία δεν θέλει να έχει καμία σχέση και την οποία ο υπόλοιπος κόσμος, ιδίως ο Παγκόσμιος Νότος, δεν θα λάβει σοβαρά υπόψη του».
Για την άνοδο της ακροδεξιάς πανευρωπαϊκά πιστεύει ότι το αυγό του φιδιού εκκολάπτεται στο έδαφος της καθίζησης της αριστεράς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για την οποία καθίζηση, η συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούλιο του 2015 έπαιξε καταλυτικό ρόλο.
Λέει χαρακτηριστικά:
«Σε αυτό το κενό επιχειρεί η ακροδεξιά να κυριαρχήσει, αρθρώνοντας έναν δήθεν αντισυστημικό λόγο. Γνωρίζουμε πολύ καλά, και ιστορικά και από την τρέχουσα πραγματικότητα, ποιους υπηρετεί ο φασισμός: πάντα και μόνο την ολιγαρχία».
Για τον κ. Βαρουφάκη η κλιματική καταστροφή εργαλοποιείται από κυβερνήσεις και τα κόμματα της δήθεν αριστεράς και δήθεν οικολογίας», για να αυξάνουν την κερδοφορία ολιγαρχών που πουλάνε «απαξιωμένες ανεμογεννήτριες, να μας φορτώνουν χαράτσια στους λογαριασμούς, να καταστρέφουν βουνοκορφές και παραλίες».
Από την άλλη μεριά «η ακροδεξιά αρνείται την ίδια την κλιματική καταστροφή. Ουσιαστικά, δεν μιλά υπέρ των πολλών που δέχονται τα κόστη για κάτι που δεν ευθύνονται, αλλά εκπροσωπεί την πιο ρυπογόνα βιομηχανία, τα ορυκτά, τον λιγνίτη, η οποία θέλει να συνεχίσει να καταστρέφει το φυσικό μας περιβάλλον».
Μεταξύ των δύο αυτών «αδιεξόδων», όπως τα περιγράφει ο κ. Βαρουφάκης, το ΜέΡΑ25 προτάσσει το εξής:
«την αναγκαία μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να την πληρώσει η ολιγαρχία, αυτή που καταστρέφει το περιβάλλον για να κερδοσκοπεί, και όχι οι λαοί. Αυτό είναι κάτι που κανένας ακροδεξιός δεν μπορεί να πει.»
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη του Γιάνη Βαρουφάκη στον δημοσιογράφο Γιάννη Αγγελάκη και στην εφημερίδα «Αγώνας της Κρήτης»:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποιος ο λόγος να πάει κάποιος να ψηφίσει στις Ευρωεκλογές, ειδικά σε μία χώρα όπως η Ελλάδα που έχει μόνο 21 θέσεις σε σύνολο 716; Τι είδους επιρροή μπορεί να έχει η ψήφος των Ελλήνων στις ευρωπαϊκές πολιτικές;
Γιάνης Βαρουφάκης: Όποιοι λένε «Στείλε με στις Βρυξέλλες να βελτιώσω τη ζωή σου νομοθετώντας καλά» σου λένε ψέματα.
Όπως στο Φεγγάρι δεν υπάρχει έλλειμμα αλλά ανυπαρξία οξυγόνου, έτσι και στις Βρυξέλλες το πρόβλημα δεν είναι το έλλειμμα αλλά η ανυπαρξία Δημοκρατίας.
Η ευρωβουλή δεν είναι παρά ένα φύλλο συκής πίσω από το οποίο οι ελάχιστοι ισχυροί κάνουν ό,τι θέλουν.
Τότε γιατί να ψηφίσουμε την 9η Ιουνίου για την ευρωβουλή; Επειδή είναι η ευκαιρία μας να τους ενοχλήσουμε, να χρησιμοποιήσουμε την Ευρωβουλή ως ένα δημόσιο βήμα για να τους ξεμπροστιάζουμε καθημερινά, με πάταγο, επιχειρήματα και εναλλακτικές υπέρ των πολλών και όχι των απανταχού ευρωπαίων ολιγαρχών
Εμείς και θέλουμε και μπορούμε να ρίξουμε τις μάσκες τους στην Ευρωβουλή. Μαζί μάλιστα με τα ΜέΡΑ25 Γερμανίας και Ιταλίας, με την Clare Daly και τον Mick Wallace από την Ιρλανδία, θα δημιουργήσουμε ένα ηχηρό πλαίσιο αντάρτικου μέσα σε μια είτε ξεπουλημένη είτε ακροδεξιά Ευρωβουλή.
ΕΡ.: Έχετε μιλήσει εκτεταμμένα για την τεχνολογία και τον τρόπο που επηρεάζει τον τρόπο που οργανώνονται οι κοινωνίες μας. Εχετε μιλήσει για το πέρασμα από τον καπιταλισμό σε μία τεχνοφεουδαρχία στην οποία παράγουμε υλικό το οποίο τροφοδοτεί τα κέρδη των τεχνολογικών γιγάντων. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, μπορεί η δημοκρατία να λειτουργήσει; Γιατί οι πολίτες θα πρέπει να σπεύσουν να ψηφίσουν; Και με ποιο κριτήριο θα πρέπει να ψηφίσουν;
Γ.Β.: Ζούμε μια εκδοχή της ιστορίας του Φράνκενσταιν χωρίς καν την στιγμή που το κτήνος αποκτά συνείδηση. Αν και το νεφοκεφάλαιο, η Alexa ή το ChaptGPT, παραμένουν «ασυνείδητα», πρόκειται για εφευρέσεις που απέκτησαν τεράστια εξουσία πάνω μας εκ μέρους των ιδιοκτητών τους – οι οποίοι, σημειωτέον, είναι ένα μικρό υποσύνολο της καπιταλιστικής κοινωνικής τάξης, οι κεφαλαιοκράτες που ελέγχουν μεγάλες ποσότητες νεφοκεφάλαιου.
Θα πουν κάποιοι (σωστά): Μα, αυτό δεν είναι καινούργιο. Από τη βιομηχανική επανάσταση μέχρι σήμερα, έχουμε προικίσει τις μηχανές με «μια δική τους ζωή». Από τις ατμομηχανές μέχρι τις μηχανές αναζήτησης, τα ένδοξα τεχνουργήματά μας μάς κάνουν να αισθανόμαστε, σύμφωνα με τα λόγια του Μαρξ, σαν «τον μάγο που δεν είναι πλέον σε θέση να ελέγξει τις δυνάμεις του κάτω κόσμου τις οποίες έχει καλέσει με τα ξόρκια του». Ορθά. Μόνο που το νεφοκεφάλαιο είναι ποιοτικά διαφορετικό, όσον αφορά την εκμεταλλευτική ισχύ που χαρίζει στον ιδιοκτήτη του, από την ατμομηχανή μέχρι και τα σημερινά βιομηχανικά ρομπότ.
Αυτή η μετάλλαξη – το νεφοκεφάλαιο – έχει γκρεμίσει τους δύο πυλώνες του καπιταλισμού: τις αγορές και τα κέρδη. Φυσικά, αυτά τα δύο παραμένουν πανταχού παρόντα –άλλωστε ήταν πανταχού παρόντα και στη φεουδαρχία. Απλά, εκδιώχθηκαν από το επίκεντρο του οικονομικού και κοινωνικού μας συστήματος, έχουν εκτοπιστεί στο περιθώριο, έχουν αντικατασταθεί:
- Οι αγορές έχουν αντικατασταθεί από ψηφιακές πλατφόρμες συναλλαγών που μοιάζουν με αγορές, αλλά δεν είναι έτσι καθώς λειτουργούν ως ψηφιακά φέουδα.
- Το κέρδος – το καύσιμο, και συνάμα λιπαντικό, του καπιταλισμού, έχει αντικατασταθεί από τον φεουδαρχικό του προκάτοχο: την πρόσοδο που πρέπει να καταβάλλεται για την πρόσβαση σε αυτές τις πλατφόρμες και στο ψηφιακό νέφος γενικότερα: την νεφοπρόσοδο που χρεώνουν οι ιδιοκτήτες νεφοκεφάλαιου.
Ως αποτέλεσμα, η πραγματική εξουσία σήμερα δεν ανήκει στους ιδιοκτήτες του παραδοσιακού κεφαλαίου – μηχανήματα, κτίρια, σιδηροδρομικά και τηλεφωνικά δίκτυα, βιομηχανικά ρομπότ. Οι «κοινοί» καπιταλιστές παραμένουν αναντικατάστατα γρανάζια του νέου τεχνοφεουδαρχικού συστήματος καθώς συνεχίζουννα αποσπούν τις απαραίτητες για τους τεχνοφεουδάρχες υπεραξίες από τους εργαζόμενους, από τη μισθωτή εργασία. Όμως δεν κυριαρχούν, όπως κάποτε. Αντίθετα, έχουν μετατραπεί σε υποτελείς (vassals) των ιδιοκτητών του νεφοκεφάλαιου, της νέας τάξης των τεχνοφεουδαρχών. Όσο για εμάς τους υπόλοιπους, έχουμε μετατραπεί εκ νέου σε δουλοπάροικους, συμβάλλοντας στον πλούτο και την εξουσία της νέας άρχουσας τάξης με την απλήρωτη εργασία μας – πλέον της μισθωτής εργασίας που εκτελούμε, όταν μας δίνεται η ευκαιρία.
Σε αυτόν τον τεχνοφεουδαρχικό κόσμο, καταργείται πλήρως ακόμα κι η ιδέα του αυτόνομου ατόμου στην οποία θεμελιώνεται ο φιλελευθερισμός (παλαιός και νέος). Οι άνθρωποι είμαστε παγιδευμένοιστο δίκτυο νεφοκεφάλαιου που μας εκπαιδεύει να το εκπαιδεύουμε να μας ελέγχει. Παράλληλα, η σοσιαλδημοκρατία είναι αδιανόητη σε έναν κόσμο όπου οι προλετάριοι μετατρέπονται σε ρομπότ ενώ σχεδόν όλοι οι άλλοι εργάζονται δωρεάν ως δουλοπάροικοι του ψηφιακού νέφους, χωρίς καν να συνειδητοποιούν ότι η εργασία τους αναπληρώνει την κυρίαρχη μορφή κεφαλαίου – του νεφοκεφάλαιου.
Σημαίνει αυτό ότι δεν μπορούμε να ανακτήσουμε την αυτονομία μας, την ελευθερία μας; Φυσικά όχι. Όλα μπορούν να είναι αλλιώς! Αυτό που είναι δεδομένο, ωστόσο, είναι ότι, για τον ίδιο λόγο που δεν μπορούμε να αναστρέψουμε την εφεύρεση της τεχνητής νοημοσύνης ή να συντρίψουμε το νεφοκεφάλαιο σε μια νεο-λουδιστική έκρηξη οργής, δεν υπάρχει επιστροφή στον καπιταλισμό. Αυτό είναι το καλό νέο. Θα ακολουθήσει όμως κάτι καλύτερο; Από εμάς εξαρτάται. Πρώτο μας βήμα θα πρέπει βέβαια να είναι η συνειδητοποίηση του νέου εκμεταλλευτικού συστήματος, της τεχνοφεουδαρχίας, που εποικίζει τον νου μας πριν προχωρήσει στην συγκομιδή της μερίδας του λέοντος όλων των υπεραξιών που παράγουμε ως ανθρωπότητα.
Πράγματι, ενώ η ιδιωτικοποίηση των πάντων από φαντς και επιχειρήσεις μαμούθ απομυζούν όλο τον υλικό πλούτο γύρω μας, το νεφοκεφάλαιο προχωρά στην απομύζηση του νου μας. Αν αποφασίσουμε να ανακτήσουμε την ιδιοκτησία του νου μας, πρέπει να παλέψουμε για την κοινωνικοποίηση του νεφοκεφάλαιου, για την δήμευσή του.
Αν δεν το κάνουμε θα παραμείνουμε υποταγμένοι στην ολιγομελέστατη τάξη των τεχνοφεουδαρχών που κινούν τα νήματα κρατών και των υποτελών τους καπιταλιστών. Θα είναι πολύ δύσκολο. Αλλά είναι ο μόνος τρόπος να μετατρέψουμε τα βασισμένα στο ψηφιακό νέφος τεχνουργήματά μας από μέσο τροποποίησης της συμπεριφοράς μας σε μέσο χειραφέτησής μας.
ΕΡ.: Ζούμε σε μία εποχή όπου όλοι θέλουν να μείνουν νέοι αλλά οι νέοι είναι σα να βρίσκονται υπό διωγμό. Το δημογραφικό είναι ένα ευρωπαϊκό ζήτημα όμως στην Ελλάδα είναι ακόμη πιο έντονο αφού ένα ήδη υπαρκτό πρόβλημα έχει γιγαντωθεί λόγω των πολιτικών που έχουν εφαρμοστεί τις τελευταίες δεκαετίες και τη φυγή των νέων λόγω της έλλειψης προοπτικής. Πώς μπορεί να αλλάξει αυτό; Υπάρχουν πολιτικοί χώροι που θεωρούν ότι το πρόβλημα μπορεί να λυθεί μέσω της μετανάστευσης, όμως αποτελεί αυτό λύση του δημογραφικού; Φαίνεται ότι αντιμετωπίζεται εν μέρει οι συνέπειες του δημογραφικού, όμως δεν αντιμετωπίζονται οι αιτίες που δεν επιτρέπουν στους νέους ανθρώπους να κάνουν οικογένειες. Ποια είναι η θέση του ΜέΡΑ25;
Γ.Β.: Το δημογραφικό είναι ένα κομβικό ζήτημα με πολλαπλές προεκτάσεις. Επηρεάζει το πλήθος και τη σύσταση του εργατικού δυναμικού, την ευρωστία του ασφαλιστικού συστήματος αλλά και τις κοινωνικές διεκδικήσεις, καθώς κάθε γενιά δίνει τις μάχες της για βελτίωση των όρων ζωής και εργασίας.
Σημείο καμπής για τη χώρα μας ήταν το 2010. Η εφαρμογή της ταυτόχρονης ρευστοποίησης δικαιωμάτων, εργασίας, μισθών και δημόσιας περιουσίας, ρευστοποίηση που συνεχίζεται παρά τις διαφορετικές ονομασίες-ευφημισμούς που λαμβάνει, οδήγησε – και δυστυχώς συνεχίζει να οδηγεί – περί το μισό εκατομμύριο νέες και νέους στη μετανάστευση. Έχουμε λοιπόν αυτό πρώτο δεδομένο της βίαιης και ξαφνικής αποκόλλησης από το ελληνικό κοινωνικό σώμα 500 χιλιάδων νέων ανθρώπων, 18 με 35 ετών, με δεξιότητες, σπουδές και όρεξη για δημιουργία και εργασία. Ταυτόχρονα, όσες κι όσοι νέοι έμειναν στη χώρα, δεν μπορούν αντικειμενικά, για λόγους οικονομικούς, να προχωρήσουν στη δημιουργία οικογένειας: οι μισθοί είναι εξαιρετικά χαμηλοί, οι τιμές ανεβαίνουν εκθετικά, η δε στέγη είναι όνειρο απατηλό για τη νεολαία μας.
Τι πρέπει να κάνουμε; Να αντιστρέψουμε τη ρευστοποίηση: χωρίς αξιοπρεπή μισθό μπορείς να κάνεις οικογένεια; Οχι. Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας επομένως και Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή των μισθών.
Μπορείς χωρίς σπίτι να κάνεις οικογένεια; Ομοίως όχι! Σύσταση Δημόσιου Οργανισμού Κοινωνικής Κατοικίας λοιπόν, που θα αναλάβει να λύσει το πρόβλημα με όρους κοινωνικούς και όχι επικοινωνιακούς/κερδοσκοπικούς όπως κάνει ο κος Μητσοτάκης, όπου ανερυθρίαστα εργαλειοποιεί το πρόβλημα που οι πολιτικές του δημιουργούν, για να μοιράσει δημόσια γη στους γνωστούς εθνικούς εργολάβους.
ΕΡ.: Σύμφωνα με στοιχεία, στην Αθήνα το 2% των ακινήτων έχουν μετατραπεί σε airbnb τη στιγμή όπου σε πόλεις όπως Βαρκελώνη, Παρίσι, Άμστερνταμ το ποσοστό των ακινήτων φτάνουν στο 30%. Να αναφέρουμε ότι μόνο στην Αθήνα τράπεζες, funds εκκλησία αλλά και το κράτος έχουν στην ιδιοκτησία του δεκάδες χιλιάδες ακίνητα που παραμένουν αχρησιμοποίητα. Τελικά, το πρόβλημα στέγης και της εκτόξευσης των τιμών των ακινήτων που ακριβώς οφείλεται; Λαμβάνοντας ότι το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό, γιατί στην Ελλάδα το πρόβλημα είναι πιο οξυμένο; Τι πρέπει να αλλάξει σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τι πρέπει να γίνει στην Ελλάδα;
Γ.Β.: Το πρόβλημα της Στέγης δεν είναι σημερινό. Εδώ και καιρό τα νοίκια πήραν φωτιά εξ αιτίας των Airbnb των golden visa, οι χρυσές βίζες, των κερδοσκόπων. Απλά τώρα χειροτέρεψε. Το πρόβλημα δεν θα λυθεί ούτε από την αγορά ούτε με επιδοτήσεις ενοικίων. Μόνο με την αύξηση της προσφοράς στέγης μέσα από οικοδόμηση κοινωνικών κατοικιών θα λυθεί.
Το ΜέΡΑ25 καταγγέλλουμε την ντροπή η Ελλάδα να είναι από τις ελάχιστες χώρες που δεν διαθέτει Οργανισμό Κοινωνικής Κατοικίας – και δεσμευόμαστε ότι θα ιδρύσουμε Οργανισμό Κοινωνικής Κατοικίας. Αυτό απαιτεί ο κοινός νους. Αυτό απαιτεί το κοινωνικό συμφέρον.
ΕΡ.: Θα ήθελα και τη θέση σας σε σχέση με τους πολέμους στους οποίους η Ευρώπη συμμετέχει λιγότερο ή περισσότερο ενεργά. Έχουμε τον πόλεμο της Ρωσιας με την Ουκρανία αλλά και την εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα. Η Ευρώπη με αφορμή και αυτούς τους πολέμους όλο και πιο έντονα μιλά για την ανάγκη βελτίωσης των στρατιωτικών δυνατοτήτων. Κάποιοι λένε ότι αυτό είναι θετικό γιατί έτσι διασφαλίζεται η απεξάρτηση στρατιωτικά από την Αμερική ώστε να μπορεί η Ευρώπη να ασκήσει πιο ανεξάρτητη και ισχυρή εξωτερική πολιτική. Άλλοι όμως μιλούν για μία στρατιωτικοποίηση της Ευρώπης που μας φέρνει πιο κοντά σε καταστρεπτικούς πολέμους με τα κόστη αυτής της στρατιωτικοποίησης να τα πληρώνουν οι λαοί. Ποια είναι η θέση του ΜέΡΑ25;
Γ.Β.: Οι ευρωπαϊστές συνήθιζαν να εξυμνούν την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένα Πρότζεκτ Ειρήνης που αντιπαραβάλλει έναν υπέροχο κοσμοπολιτισμό ενάντια στον εθνικισμό – ο οποίος, όπως το έθεσε δραματικά ο πρόεδρος Φρανσουά Μιτεράν το 1995, «ισοδυναμεί με πόλεμο». Όμως, πολύ πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, το ευρωπαϊστικό όραμα περί ενός ειρηνικού δρόμου προς την κοινή ευημερία είχε ήδη αρχίσει να καταρρέει. Η ρωσική εισβολή απλώς επιτάχυνε τη μετάλλαξη της ΕΕ σε κάτι πολύ πιο δυσώδες.
Ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο επικεφαλής των εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ, έδωσε μια γεύση της μετατόπισης της ΕΕ από τον κοσμοπολιτισμό σε μια νέα μορφή περιφερειακού ευρω-εθνικισμού όταν περιέγραψε την ΕΕ ως έναν «όμορφο κήπο» που απειλείται από τη «ζούγκλα» που παραμονεύει έξω από τα σύνορά της. Πιο πρόσφατα, ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Σαρλ Μισέλ, ο πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ, κάλεσαν τους ευρωπαίους όχι μόνο να προετοιμαστούμε για πόλεμο αλλά, κυρίως, να οραματιστούμε την ευρωπαϊκή πολεμική βιομηχανία ως το κλειδί για την οικονομική ανάπτυξη και την τεχνολογική πρόοδο της ΕΕ. Μετά από χρόνια ανερμάτιστων προσπαθειών, που απέτυχαν να πείσουν τη Γερμανία (και τα λοιπά «φειδωλά» κράτη που συμπεριφέρονται ως γερμανικότερα της Γερμανίας) για την ανάγκη μιας πραγματικής δημοσιονομικής ένωσης, η απελπισμένη εναλλακτική τους είναι τώρα να επιχειρηματολογήσουν υπέρ μιας… Πολεμικής Ένωσης.
Πρόκειται για κομβική στιγμή στην πολύπαθη ιστορία της ΕΕ. Αφήνοντας κατά μέρος τους ευρωσκεπτικιστές, η κύρια διάσταση απόψεων μεταξύ των «φιλοευρωπαϊκών» πολιτικών δυνάμεων αφορούσε το αν η ευρωπαϊκή ενοποίηση θα έπρεπε να προχωρήσει με χαμιλτονιανά μέσα (αμοιβαιοποίηση του χρέους που θα επιτάχυνε την ανάδυση μιας πραγματικής ομοσπονδίας) ή με τον παραδοσιακό διακυβερνητικό τρόπο (σταδιακή ολοκλήρωση της αγοράς αλλά με ξεχωριστά χρέη, τράπεζες κλπ). Οι κυβερνήσεις των πλεονασματικών οικονομιών, με ηγέτη το Βερολίνο, τάχθηκαν υπέρ της δεύτερης λύσης, ενώ οι εκπρόσωποι των ελλειμματικών οικονομιών, όπως ήταν λογικό, έτειναν προς την χαμιλτονιανή λύση, την οποία όμως ποτέ δεν προώθησαν γενναία και η οποία, έτσι, βρισκόταν μόνιμα εκτός ημερήσιας διάταξης.Μια νέα ιδεολογία έχει επικρατήσει. Στην θέση του (έστω και άπιαστου) οράματος για μια πολύμορφη δημοκρατική ομοσπονδία που απευθύνεται στους λαούς πέρα από τα σύνορά της, η νέα κυρίαρχη ιδεολογία στην ΕΕ οραματίζεται ένα Λευκό-Χριστιανικό Μπλοκ κλεισμένο μέσα σε Ισραηλινού στυλ Σιδηρό Θόλο (Iron Dome) αποτελούμενο από πανάκριβους εκτοξευτές πυραύλων και θεόρατους, απάνθρωπους ηλεκτροφόρους φράχτες.
Αυτή είναι μια επικίνδυνη Ευρώπη με την οποία η νεολαία δεν θέλει να έχει καμία σχέση και την οποία ο υπόλοιπος κόσμος, ιδίως ο Παγκόσμιος Νότος, δεν θα λάβει σοβαρά υπόψη του. Γι’ αυτό, το DiEM25, και το ΜέΡΑ25 Ελλάδας, Γερμανίας, Ιταλίας, κατεβαίνουμε πανευρωπαϊκά στις επερχόμενες ευρωεκλογές – μαζί με συνεργαζόμενες προσωπικότητες σε κάθε χώρα, όπως η Clare Daly στην Ιρλανδία, η Violetta Tomic στην Σλοβενία, η Amineh Kakabaveh στην Σουηδία – και με κοινό σύνθημα, πανευρωπαϊκά, «Ειρήνη-Αξιοπρέπεια-Ελευθερία».
ΕΡ.: Βλέπουμε μία μεγάλη αποχή των νέων ανθρώπων από τις κινητοποιήσεις που οργανώνονται από κόμματα. Στις συγκεντρώσεις όλων των κομμάτων πολλαπλασιάζονται τα καρεκλάκια για να μπορούν να κάθονται οι ηλικιωμένοι. Αυτή η εικόνα βρίσκεται σε αντιδιαστολή με τις εικόνες που είχαμε δει την περίοδο των μνημονίων όπου οι νέοι πρωτοστατούσαν στις κινητοποιήσεις και κόμματα που κατόρθωναν να εκφράσουν την αγανάκτηση και να δώσουν μορφή στην ελπίδα λάμβαναν ενεργά τη στήριξη των νέων. Σήμερα απέχουν από τις κινητοποιήσεις των κομμάτων. Προφανώς υπάρχει μία κρίση του πολιτικού συστήματος που αποτυπώνεται και στα μεγάλα ποσοστά αποχής αλλά και στην πολυδιάσπαση της Αριστεράς, όπως προέκυψε μετά τη συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ, με τη δημιουργία από εκείνη την περίοδο και μετά τεσσάρων διαφορετικών κομμάτων, της Λαϊκής Ενότητας, του ΜέΡΑ25, της Πλεύσης Ελευθερίας και τώρα της Νέας Αριστεράς. Ποια είναι τα περιθώρια για μία ευρύτερη συνεργασία με τις όποιες μικρές ή μεγάλες διαφωνίες μπορεί να υπάρχουν μεταξύ των δυνάμεων της Αριστεράς που προέκυψαν από τις πολλές διασπάσεις αλλά και του ΚΚΕ λαμβάνοντας υπόψη και τον όλο και πιο ισχυρό ρόλο που αναλαμβάνει και παίζει και στην Ελλάδα, όπως αποτυπώνεται και στις δημοσκοπήσεις, η Ακροδεξιά;
Γ.Β.: Να ξεκινήσω με μια διευκρίνιση στο ερώτημα μας, διότι ίσως δώσει λάθος αίσθηση στους αναγνώστες: η ΝΕΑΡ δεν προέκυψε από τη συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ, αντιθέτως, απαρτίζεται από όλες εκείνες και εκείνους που πρωτοστάτησαν στη συνθηκολόγηση και ασμένως, από υπουργικές καρέκλες, εφάρμοσαν τις πλέον ταξικές πολιτικές. Είναι τουλάχιστον άδικο να μπαίνει αυτό το μόρφωμα μαζί με εκείνες και εκείνους που δεν συνθηκολογήσαμε. Όσον αφορά την ουσία του ερωτήματος: η ενότητα αποτελεί οδηγό για μας, η ουσιαστική, πολιτική, προγραμματική ενότητα.
Το κατέβασμα στις Ευρωεκλογές της Ενωτικής Πρωτοβουλίας μας, περιλαμβάνει δυνάμεις της αγωνιστικής αριστεράς, όπως η Λαϊκή Ενότητα, της οικολογίας καθώς και ανένταχτους αριστερούς. Το κατέβασμα μας δεν γίνεται επί τη βάσει του μοιράσματων θέσεων, αλλά πολιτικών συγκλίσεων και στοχεύσεων. Σε αυτό το πλαίσιο είμαστε πάντα ανοιχτοί σε συζήτηση. Τέλος, για την άνοδο της ακροδεξιάς. Η συνθηκολόγηση αυτή του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούλιο του 2015 έπαιξε έναν καταλυτικό ρόλο στη καθίζηση της αριστεράς σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Σε αυτό το κενό επιχειρεί η ακροδεξιά να κυριαρχήσει, αρθρώνοντας έναν δήθεν αντισυστημικό λόγο. Γνωρίζουμε πολύ καλά, και ιστορικά και από την τρέχουσα πραγματικότητα, ποιους υπηρετεί ο φασισμός: πάντα και μόνο την ολιγαρχία.
ΕΡ.: Tέλος μία ερώτηση για την κλιματική κρίση. Βλέπουμε ότι η εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης συναντούν αντιδράσεις. Ας πούμε, στη Γερμανία, το ακροδεξιό AfD βασίζει ένα μεγάλο κομμάτι της προπαγάνδας του στην αντίθεσή του στις πολιτικές του Πράσινου Κόμματος αφού οι συνέπειες της εφαρμογής συγκεκριμένων μέτρων φαίνεται ότι πλήττουν πρωτίστως του οικονομικά αδύναμους. Τι λέει το ΜέΡΑ 25 για αυτό το θέμα;
Γ.Β.: Η ταξική διάσταση της Περιβαλλοντικής Κρίσης και η πραγματική δίκαιη μετάβαση είναι στο πυρήνα της πολιτικής μας. Καταρχάς, είναι αναγκαία η μετάβαση σε ένα μέλλον αειφορίας, ανανεώσιμων πηγών και εξάλειψης των ορυκτών καυσίμων. Ναι, έχουμε καθυστερήσει μάλιστα. Που είναι το πρόβλημα τώρα. Οι μεν κυβερνήσεις και τα κόμματα της δήθεν αριστεράς και δήθεν οικολογίας, όλα στο τσεπάκι των ολιγαρχών χωρίς σύνορα, εργαλειοποιούν την κλιματική καταστροφή για να αποκομίσουν κέρδος: να μας πουλάνε τις απαξιωμένες ανεμογεννήτριές τους, να μας φορτώνουν χαράτσια στους λογαριασμούς, να καταστρέφουν βουνοκορφές και παραλίες.
Η ακροδεξιά από την άλλη μεριά, αρνείται την ίδια την κλιματική καταστροφή. Ουσιαστικά, δεν μιλά υπέρ των πολλών που δέχονται τα κόστη για κάτι που δεν ευθύνονται, αλλά εκπροσωπεί την πιο ρυπογόνα βιομηχανία, τα ορυκτά, τον λιγνίτη, η οποία θέλει να συνεχίσει να καταστρέφει το φυσικό μας περιβάλλον. Μεταξύ των δύο αδιεξόδων, εμείς προτάσσουμε το εξής απλό: την αναγκαία μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να την πληρώσει η ολιγαρχία, αυτή που καταστρέφει το περιβάλλον για να κερδοσκοπεί, και όχι οι λαοί. Αυτό είναι κάτι που κανένας ακροδεξιός δεν μπορεί να πει.
Φωτογραφίες από την συγκέντρωση του ΜέΡΑ25 στις 15 Μαΐου του 2023, λίγο πριν τις εθνικές εκλογές