Συνέντευξη: Γιάννης Αγγελάκης
Ο Γιάνης Βαρουφάκης ήταν πρώτα και κύρια ένας καθηγητής και οικονομολόγος που πήρε την απόφαση να γίνει πολιτικός, μέσα στην ειδική κατάσταση που διαμόρφωση η μνημονιακή πραγματικότητα. Δεν είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε άνθρωποι των πανεπιστημίων να ακολουθούν αυτή την πορεία, όμως ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι από τους λίγους που συνδυάζουν τις εξειδικευμένες γνώσεις με μία χαρισματική παρουσία.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης είναι επίσης μία προσωπικότητα που χαίρει πολύ μεγαλύτερης εκτίμησης σε χώρες έξω από την Ελλάδα απ’ όση χαίρει εντός της χώρας. Σε άλλες χώρες, οι ομιλίες του Γιάνη Βαρουφάκη συγκεντρώνουν τεράστιο ενδιαφέρουν γιατί θεωρείται ένας διανοούμενος υψηλού βεληνεκούς. Όμως στην Ελλάδα των μνημονίων, η παρουσία του στην πρώτη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η μετέπειτα σύγκρουση και η δημιουργία του νέου πολιτικού φορέα ΜέΡΑ25 αύξησε την ένταση μίας κριτικής που πολλές φορές είναι ισοπεδωτική προς την ίδια την υπόστασή του. Όπως ισοπεδωτική και βάρβαρη ήταν η επίθεση που δέχθηκε στα Εξάρχεια, από άγνωστους ακόμα δράστες. Με αφορμή αυτή την επίθεση αλλά και μία σειρά ζητήματα που αφορούν την Κρήτη και που ο Γραμματέας του ΜέΡΑ25 και το κόμμα του έχουν εκφράσει ενδιαφέρουσες θέσεις, αποφασίσαμε σήμερα να προχωρήσουμε σε μία συνέντευξη μαζί του.
Τον ρωτήσαμε για τη δημιουργία τρένου στην Κρήτη και αν κάτι αλλάζει μετά το ατύχημα στα Τέμπη. Ο κ. Βαρουφάκης τόνισε τα πολλά προτερήματα της δημιουργίας του επισημαίνοντας ότι «η βόρειος Κρήτη είναι ιδανική για τέτοιο σιδηρόδρομο», ενώ θα δημιουργούσε και «καλές θέσεις εργασίας».
Ο Γραμματέας του ΜέΡΑ25 απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την υποχρηματοδότηση και την υποστελέχωση σε μία σειρά κρίσιμους τομείς για τις ζωές των πολιτών αλλά και την ερήμωση χωριών για λόγους κόστους, επισήμανε ότι «είναι οικονομικά ανόητο να κλείσει το σχολειό του χωριού» αφού «η λογιστική προσέγγιση που μετρά μόνο τις δημόσιες δαπάνες ενός σχολειού ή ενός κέντρου υγείας, αγνοεί το δημόσιο κόστος της κατάργησης του χωριού».
Σχετικά με τις εξορύξεις και αν κάτι αλλάζει στη θέση του ΜέΡΑ25 ενάντιά τους αν προκύψει συνεκμετάλλευση των ορυκτών από Ελλάδα και Τουρκία ο κ. Βαρουφάκης επισημαίνει ότι «μόνο σε ταινία επιστημονικής φαντασίας θα τα βρούμε φιλικά με την Τουρκία για συνεκμετάλλευση» και σημειώνει μεταξύ άλλων ότι χρειάζονται 10 με 15 χρόνια για να περάσουμε στο στάδιο της παραγωγής την στιγμή όπου έως το 2035 θα είναι πλήρως αντι-οικονομικά σε σχέση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στο τέλος, όπως χαρακτηριστικά είπε «θα μας μείνουν οι τρύπες καθώς οι πολυεθνικές θα έχουν φύγει αφήνοντας πίσω κρανίου τόπο».
Οι αποκαλύψεις των Reporters United για τοποθεσίες με μόλυνση από «αιώνια χημικά» αφορούν και την Κρήτη και ιδιαίτερα τα Χανιά. Στα Χανιά των πολλών στρατιωτικών βάσεων, οι ελληνικές αρχές δεν έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης ή διεξαγωγής ελέγχου για πιθανή μόλυνση. Ρωτήσαμε τον κ. Βαρουφάκη, αν μπορει το ελληνικό κράτος να διεξάγει τους απαραίτητους ελέγχους και πώς μπορεί να γίνει αυτό. Ο Γραμματέας του ΜέΡΑ25 δεν τρέφει ψευδαισθήσεις. Είπε ότι οι ΗΠΑ δε θα επιτρέψουν ποτέ τον επιστημονικό έλεγχο σημειώνοντας ότι η λύση είναι μία αλλά δεν είναι εύκολη: «Η απομάκρυνση των Αμερικανικών Βάσεων από την Ελληνική Επικράτεια».
Σχετικά με τις πλατφόρμες τύπου Airbnb και τα προβλήματα που συνδέονται με τη λειτουργία τους ο κ. Βαρουφάκης επισήμανε την πρόταση του κόμματός του η λειτουργία τους να μην ξεπερνά τις 60 ημέρες ετησίως.
Ο κ. Βαρουφάκης σχολίασε και την κατάρρευση της τράπεζας SVB και την συνεπακόλουθη κατάρρευση της Credit Suisse επισημαίνοντας ότι «η κρίση του 2008 δεν πέρασε ποτέ». Πιο ειδικά, σε σχέση με τις τελευταίες εξελίξεις λέει ότι αιτία αποτέλεσαν μία σειρά λάθων κινήσεων που δημιούργησαν έναν πανικό που αποδείχθηκε καταστροφικός. Όμως βάση του προβλήματος αποτέλεσε ο υψηλός πληθωρισμός στις ΗΠΑ.
Ενδιαφέρον έχει και η απάντηση του σε σχέση με τις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών στην κοινωνική λειτουργία με τον κ. Βαρουφάκη να υπενθυμίζει ότι από το 2019, «το ΜέΡΑ25 προτείνει έναν ψηφιακό φόρο 5% ως ποσοστό κάθε αγοράς ή πώλησης μέσω BigTech» ενώ αναφέρεται και στην προσωπική του θεώρηση σε σχέση με τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η κυριαρχία των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας επισημαίνοντας ότι έχουμε περάσει πλέον σε μια σύγχρονη μορφή τεχνολογικά προηγμένης φεουδαρχίας – αυτή που ονομάζει τεχνοφεουδαρχία. Μάλιστα, για το ζήτημα αυτό θα κυκλοφορήσει και το νέο του βιβλίο από τις εκδόσεις Penguin τον προσεχή Σεπτέμβρη.
Διαβάστε ολόκληρη την συνέντευξη του Γραμματέα του ΜέΡΑ25 Γιάνη Βαρουφάκη στον «Αγώνα της Κρήτης».
“Η δημιουργία σιδηρόδρομου στην Κρήτη θα ήταν μια πραγματικά αναπτυξιακή επένδυση”
ΕΡ.: κ. Βαρουφάκη, το κόμμα σας έχει ταχθεί πολλές φορές υπέρ της δημιουργίας γραμμής τρένου στην Κρήτη. Μετά την καταστροφή των Τεμπών, παραμένετε υπέρ; Πώς πρέπει να γίνει ώστε να διασφαλίσουμε ότι ένα τέτοιο “έγκλημα” δε θα ξανασυμβεί;
Γιάνης Βαρουφάκης: Τα ηλεκτρικά τρένα είναι, κανονικά, το ασφαλέστερο και φιλικότερο προς το περιβάλλον μέσο μετακίνησης. Κανένα άλλο μέσο δεν μπορεί να τα ανταγωνιστεί ως προς της ασφάλεια, την ταχύτητα και την οικολογική τους φύση. Προϋπόθεση βέβαια για αυτό είναι ενιαίος δημόσιος φορέας υπεύθυνος ταυτόχρονα για τις ράγες, τα σήματα, και τους συρμούς. Όταν σπας το σύστημα στα δύο, με άλλη εταιρεία να είναι υπεύθυνη για τις ράγες και τα σήματα και άλλη για τα τρένα, είναι σαν στο αυτοκίνητό σου άλλος να πατά το γκάζι, άλλος το φρένο κι άλλος να στρίβει το τιμόνι – έχεις, ουσιαστικά, δρομολογήσει ατύχημα!
Όσον αφορά την Κρήτη, ο νέος Βόρειος Οδικός Άξονας, αν και θα μειώσει αισθητά τα ατυχήματα, θα εξακολουθεί να παίρνει ζωές και να κλείνει σπίτια που ένα υπερσύγχρονο τρένο θα έσωζε.
Πράγματι, η βόρεια Κρήτη είναι ιδανική για τέτοιο σιδηρόδρομο, από τα Χανιά ως τη Σητεία. Θα μείωνε ριζικά την κίνηση στους δρόμους, θα μας επέτρεπε να μειώσουμε το πλάτος του αναβαθμισμένου ΒΟΑ, θα μείωνε τους ρύπους, θα μείωνε τον χρόνο του μετάβασης κατά τουλάχιστον 50%, θα ήταν μια πραγματικά αναπτυξιακή επένδυση και, τέλος, θα δημιουργούσε καλές θέσεις εργασίας (αντίθετα με τον ΒΟΑ).
Εφόσον βέβαια, όπως θα έπρεπε να ισχύει για τον ΟΣΕ στην υπόλοιπη Ελλάδα, ο Παγκρήτιος αυτός Σιδηρόδρομος οικοδομείτο και διαχειρίζονταν από ενιαίο, δημόσιο φορέα.
“Η λογιστική προσέγγιση που μετρά μόνο τις δημόσιες δαπάνες ενός σχολειού αγνοεί το δημόσιο κόστος της κατάργησης του χωριού”
Το ζήτημα του ελλείματος «ασφάλειας» δεν αφορά αποκλειστικά τους σιδηρόδρομους. Παραιτήσεις συνδικαλιστών αλλά και εργαζόμενων, είχαμε και σε άλλους χώρους για παρεμφερή αίτια, λόγω υποχρηματοδότησης, υποστελέχωσης, έλλειψης των εργαλείων για να κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Σε νοσοκομεία στην Κρήτη έχουν υπάρξει δεκάδες παραιτήσεις γιατρών, κάποιοι μάλιστα προχώρησαν σε αυτές τις παραιτήσεις με δημόσιες επιστολές, που καταγγέλουν με αυτό τον τρόπο τις συνθήκες εργασίας και την ανικανότητα, την αδυναμία ή την έλλειψη βούλησης των διοικήσεων να δώσει ουσιαστικές λύσεις. Το έχουμε δει όμως και στα σχολεία. Ειδικό ενδιαφέρον εδώ στην Κρήτη παρουσιάζει το κλείσιμο σχολείων σε χωριά που ερημώνουν ενώ μεγάλη δημοσιότητα είχε λάβει και ο αγώνας που δόθηκε για να διατηρηθεί σε λειτουργία το σχολείο στη Γαύδο. Την ίδια στιγμή για λόγους κερδοφορίας βλέπουμε πώς ανατρέπεται αυτή η πραγματικότητα. Υπάρχουν πρακτικά μέτρα; Πρέπει να ανατραπεί ή πρέπει να αποδεχθούμε ότι το κόστος για τη σωτηρία τους παραείναι μεγάλο, όπως κάποιοι υποστηρίζουν;
Γ.Β.: Απαγορευτικό είναι το κόστος της μη σωτηρίας των δημόσιων αγαθών που αναφέρατε. Κι ένα παιδί να έχει μείνει σ’ ένα χωριό, είναι οικονομικά ανόητο να κλείσει το σχολειό του χωριού. Και λίγοι να είναι οι κάτοικοι, το κλείσιμο του κέντρου υγείας κοστίζει οικονομικά στην κοινωνία περισσότερο από το λογιστικό κόστος διατήρησής του.
Το λουκέτο στο σχολικό κτήριο ή στο κέντρο υγείας εγγυάται ότι το χωριό αυτό δεν θα ανανήψει ποτέ, ακόμα κι αν νέες οικογένειες σκέφτονταν να αγοράσουν σπίτι σε αυτό και να επιστρέψουν ή εγκατασταθούν σε αυτό μελλοντικά.
Η λογιστική προσέγγιση που μετρά μόνο τις δημόσιες δαπάνες ενός σχολειού ή ενός κέντρου υγείας, αγνοεί το δημόσιο κόστος της κατάργησης του χωριού – π.χ. την αύξηση των ενοικίων, την συμφόρεση, την οικολογική επιβάρυνση κλπ στην πόλη όπου θα αναγκαστούν να συγκεντρωθούν οι κάτοικοι επειδή τα χωριά δεν τους παρέχουν πλέον δημόσια αγαθά.
“Είμαστε αντίθετοι στις εξορύξεις υπό όλες τις συνθήκες”
Το ΜέΡΑ25 πολλές φορές έχει εκφράσει τη θέση ότι είναι καλύτερα να μην ξεκινήσει καμία εξόρυξη για πολλούς λόγους, ένας εξ αυτών ιδιαίτερα σημαντικός, για να μην αυξήσουμε τον κίνδυνο κάποιας σύγκρουσης με την Τουρκία, αφού άλλωστε αυτό έχει συμβεί στο παρελθόν σε άλλα σημεία του πλανήτη με παρόμοια αφορμή. Στην πιθανότητα όμως να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών για εξόρυξη – κάτι που θα εξαλείψει τις πιθανότητες σύγκρουσης – ποια είναι η θέση σας;
Γ.Β.: Είμαστε αντίθετοι στις εξορύξεις υπό όλες τις συνθήκες, ακόμα και να τα βρούμε με την Άγκυρα. Ο λόγος είναι απλός: Εν έτει 2023, μόνο να χάσουμε έχουμε από τις εξορύξεις. Ας τα βάλουμε κάτω.
Πρώτον, χρειάζονται 10 με 15 χρόνια για να πάμε από το στάδιο των ερευνών στο στάδιο της παραγωγής. Έως το 2035 όμως, τα ορυκτά καύσιμα θα είναι πλήρως αντι-οικονομικά σε σχέση με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Με άλλα λόγια, θα έχουμε πλήξει βυθούς και θάλασσες, θα έχουμε δηλητηριάσει το χώμα μας, και στο τέλος θα μας μείνουν οι τρύπες καθώς οι πολυεθνικές θα έχουν φύγει αφήνοντας πίσω κρανίου τόπο.
Δεύτερον, ακόμα και να γινόταν πραγματικό θαύμα και τα ορυκτά καύσιμα να έρρεαν ακατάσχετα αύριο το πρωί, οι πολίτες δεν θα ωφελούνταν. Απόδειξη αυτού είναι η Βρετανία – μια χώρα που έχει πλήρη αυτάρκεια σε ενέργεια (δικό της φυσικό αέριο, πυρηνική ενέργεια και πολλά θαλάσσια αιολικά πάρκα). Ε και; Οι Βρετανοί πολίτες πληρώνουν τις ίδιες τιμές με εμάς. Γιατί; Λόγω ιδιωτικοποίησης της ενέργειας, οι εταιρείες τους χρεώνουν το μάξιμουμ, κρατώντας για πάρτη τους τεράστια κέρδη.
Τρίτον, ούτε το κράτος θα γέμιζε τα ταμεία του στην περίπτωση που, ως για μαγείας, αποκτούσαμε ορυκτά καύσιμα σήμερα. Αν δείτε τις συμβάσεις που υπέγραψαν ΣΥΡΙΖΑ και Νέα Δημοκρατία με τις πολυεθνικές, τα ποσά που πάνε στο κράτος είναι ευτελή (κάτι λίγα εκατομμύρια, την ώρα που οι πολυεθνικές θα τσεπώνουν δισεκατομμύρια). Το μόνο δημόσιο όφελος που υπόσχονται οι συμβάσεις είναι ένα σοβαρό ποσοστό φόρου (20%) επί των κερδών των ελληνικών θυγατρικών των πολυεθνικών, π.χ., της ExxonHellas. Μη χαίρεστε όμως: Το 20% του μηδέν είναι…. μηδέν! Αυτό θα είναι το κέρδος που θα δηλώνει η ExxonHellas – μην έχετε καμία αμφιβολία. Πως γίνεται αυτό όταν έχει δισεκατομμύρια κερδών; Ως εξής:
Έστω ότι η ExxonHellas έχει έσοδα 1,2 δις. ευρώ και ντόπια έξοδα (π.χ. μισθούς, νοίκια) 200 χιλ ευρώ. Παράλληλα, «δανείζεται» από την μαμά Exxon(των ΗΠΑ) κάποια μηχανήματα και τις υπηρεσίες κάποιων ειδικών. Αυτά τα τιμολογεί 1 δις. ευρώ, και της κόστισαν 100 χιλ ευρώ. Το σύνολο εσόδων της ExxonHellas ξάφνου ισούται με το σύνολο εξόδων. Άρα, κέρδος μηδέν και φόροι προς το ελληνικό κράτος το 20% του μηδέν, ίσον μηδέν.
Αν στα παραπάνω προσθέσετε ότι μόνο σε ταινία επιστημονικής φαντασίας θα τα βρούμε φιλικά με την Τουρκία για συνεκμετάλλευση, καταλαβαίνετε γιατί το ΜέΡΑ25 είμαστε το μόνο κόμμα που τολμάμε να λέμε: Τέλος τα τρυπάνια! Όλα τα ορυκτά καύσιμα να μείνουν στα έγκατα της Γης!
“Ζητούμενο η απομάκρυνση των Αμερικανικών Βάσεων από την Ελληνική Επικράτεια”
Πρόσφατα, οι Reporters United, μία ομάδα δημοσιογράφων από μεγάλα ΜΜΕ της Ευρώπης προχώρησε σε μία πολύ σημαντική αποκάλυψη σχετικά με τις πολλές εκατοντάδες σημεία στην Ευρώπη όπου παρουσιάζεται μόλυνση από “αιώνια χημικά”. Η αρχική αποκάλυψη είχε γίνει στις ΗΠΑ μέσω της 15ετους δικαστικής μάχης του δικηγόρου RobBilott εναντίον της εταιρείας DuPont, όμως τα τελευταία χρόνια το επίκεντρο της προσοχής βρίσκεται σε μεγάλο αριθμό στρατιωτικών βάσεων που έχουν μολυνθεί από αιώνια χημικά. Στην Ελλάδα, μεταξύ των σημείων που είναι πιθανή η μόλυνση είναι και οι βάσεις στα Χανιά, στις οποίες όμως οι ελληνικές αρχές ποτέ δεν έχουν κατορθώσει να προβούν σε ελέγχους, λόγω και του ειδικού καθεστώτος λειτουργίας τους. Ποια είναι η θέση σας; Τι πρέπει να γίνει;
Γ.Β.: Ας είμαστε ρεαλιστές. Ο Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν ποτέ τον επιστημονικό έλεγχο βάσεων που, χωρίς αμφιβολία, περιέχουν και χημικά και πυρηνικά όπλα. Συνεπώς, η λύση είναι μία – χωρίς να λέμε ότι είναι εύκολη:
Η απομάκρυνση των Αμερικανικών Βάσεων από την Ελληνική Επικράτεια.
Αυτή είναι η απάντηση του ΜέΡΑ25.
“Η μίσθωση μέσω Airbnb και αντίστοιχων πλατφορμών να μην ξεπερνά τις 60 ημέρες ετησίως”
Τα στοιχεία αποτυπώνουν την αδυναμία των Ελλήνων να ανταποκριθούν ένας υψηλές δόσεις των δανείων για τα σπίτια ένας, χάνουν τα σπίτια ένας είτε σε πλειστηριασμούς είτε τα πουλάνε και αγοράζονται κυρίως από εταιρείες με συμφέροντα στο realestate, αλλά και Γερμανούς, Γάλλους και Αμερικάνους που αγοράζουν σπίτια για ιδιοκατοίκηση. Όλα αυτά τη στιγμή που ένας αυξανόμενος αριθμός σπιτιών –ένας φορές και για λόγους αδυναμίας ανταπόκρισης σε υποχρεώσεις – μετατρέπεται σε irbnb ενώ μεγαλώνει και το ρεύμα των ψηφιακών νομάδων, με ένας κυβερνήσεις να διαμορφώνουν πολιτικές για την προσέλκυσή ένας, όχι ένας αντιστοίχως για την προστασία των πολιτών που δε βρίσκουν σπίτια για να μείνουν. Πώς μπαίνει ένας φραγμός σε αυτή την κίνηση;
Γ.Β.: Για τα κόκκινα δάνεια, το ΜέΡΑ25 είναι το μόνο κόμμα που, από την μία, απαιτούμε την κατάργηση του «Ηρακλή» (δηλαδή της αγοράς στην οποία αγοράζονται και πουλιούνται τα κόκκινα δάνεια) ενώ, από την άλλη, καταθέσαμε ολοκληρωμένη πρόταση νόμου για το πως θα προστατευτούν οι λαϊκές κατοικίες και τα μικρομάγαζα με τρόπο τεχνοκρατικά άρτιο (δηλαδή, την ίδρυση δημόσιας εταιρείας διαχείρισης ιδιωτικού χρέους, ονόματι «Οδυσσέας»).
Όσον αφορά τις πλατφόρμες ενοικίασης τύπου Airbnb, από πριν τις εκλογές του… 2019 το ΜέΡΑ25 έχει προτείνει κάτι πολύ συγκεκριμένο: Η μίσθωση μέσω Airbnb και αντίστοιχων πλατφορμών να μην ξεπερνά τις 60 ημέρες ετησίως και, μάλιστα, να μην επιτρέπεται η συνεχής μίσθωση για πάνω από 30 ημέρες, αλλά να μεσολαβεί τουλάχιστον ένας μήνας μεταξύ των δύο μηνών μίσθωσης. Μια τέτοια ρύθμιση θα επέτρεπε μεν στους ιδιοκτήτες να συμπληρώνουν το εισόδημα τους για δύο μήνες το χρόνο συνολικά χωρίς όμως να καταστρέφεται ο κοινωνικός ιστός από πλατφόρμες τύπου Airbnb.
“Η κρίση του 2008 δεν πέρασε ποτέ, δεν μας άφησε ποτέ”
Ως οικονομολόγος η θέση σας σε σχέση με τη νέα κρίση που έχει ξεσπάσει μετά τη χρεωκοπία της SVB στην Αμερική και τους συνεπακόλουθους τριγμούς στην CreditSuisse έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Επιστρέφουμε πίσω στο 2008 ή είναι μία ολότελα καινούργια κρίση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η τράπεζα που χρεωκόπησε συνδέεται με την καινοτομία; Ήταν αναμενόμενο αυτό που συνέβη ή οφείλεται σε λάθη της παρούσας κυβέρνησης των ΗΠΑ και ακολούθως της ευρωπαϊκής διοίκησης; Συνδέεται με την νέα κατάσταση που διαμορφώνει ο πόλεμος Ρωσίας – Ουκρανίας;
Γ.Β.: Όχι, δεν ζούμε ένα νέο 2008. Η κρίση του 2008 δεν πέρασε ποτέ, δεν μας άφησε ποτέ. Η ίδια κρίση ταλανίζει τον παγκόσμιο καπιταλισμό και τις τράπεζες Αμερικής και Ευρώπης από το 2008. Το ερώτημα λοιπόν τίθεται: Γιατί έχουμε αυτές τις μέρες αναζωπύρωση εκείνης της παλιάς τραπεζικής κρίσης που ξεκίνησε το 2008;
Η αφορμή στην περίπτωση της SVB ήταν διττή: Η εν λόγω τράπεζα είχε τοποθετήσει τις καταθέσεις των πελατών της (που ήταν εταιρείες του ψηφιακού «οικοσυστήματος» μικρών τεχνολογικών start-upsγύρω από την Big Tech) σε ομόλογα του αμερικανικού κράτους. Καθώς, λόγω πληθωρισμού, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ αύξησε τα επιτόκια, τα ομόλογα αυτά έχασαν σοβαρό μέρος της αξίας τους. (Γιατί να αγοράσεις «δεύτερο χέρι» ένα παλαιότερο ομόλογο που σου αποφέρει επιτόκιο 0,5% όταν μπορείς να αγοράσεις ένα «καινούργιο» με επιτόκιο 3%;) Την ίδια στιγμή, οι καταθέτες-εταιρείες δυσκολεύονταν να δανείζονται από τρίτους επειδή οι μετοχές τους έπεφταν. Έτσι, αποφάσισαν να τραβήξουν τα χρήματά τους από την SVΒ. Πανικόβλητη, η SVB άρχισε να πουλάει κοψοτιμής τα ομόλογα που είχε, χάνοντας μέρος των καταθέσεων των πελατών της. Μόλις αυτό έγινε αντιληπτό, οι καταθέτες πανικοβλήθηκαν κι η τράπεζα κατέρρευσε.
Κάτι αντίστοιχο έγινε στην Ελβετία με την Credit Suisse,με την διαφορά ότι πελάτες της δεν ήταν εταιρείες υψηλής τεχνολογίας αλλά πολυ-δισεκατομμυριούχοι πελάτες που όμως πανικοβλήθηκαν με αντίστοιχο τρόπο.
“Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια εντελώς νέα μορφή κεφαλαίου, το τοξικό νεφο-κεφάλαιο”
ΕΡ.: Οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων ετών είναι τεράστιες και έχουν ήδη αλλάξει με ριζικό τρόπο τον τρόπο που λειτουργούν οι ανθρώπινες κοινωνίες. Το τελευταίο διάστημα λόγω και του Chatgpt, ο κόσμος άρχισε να συζητά ευρύτερα τις συνέπειες της τεχνητής νοημοσύνης. Οι πολιτικοί όμως, και στην Ελλάδα, φαίνεται ότι δεν ασχολούνται ιδιαίτερα. Η νομοθεσία όταν δημιουργείται, αυτό γίνεται με χαρακτηριστική αργοπορία λαμβάνοντας υπόψη και την ταχύτητα των αλλαγών που συντελούνται ενώ δε διεξάγεται συζήτηση περί των επιπτώσεων, θετικών και αρνητικών ούτε καν στις εκλογές. Με λίγα λόγια, οι επιπτώσεις είναι πολύ σημαντικές, όμως η συζήτηση διεξάγεται σε ένα ιδιότυπο περιθώριο. Ποια είναι η δική σας θέση;
Γ.Β.: Από το 2019, το ΜέΡΑ25 προτείνει έναν ψηφιακό φόρο 5% ως ποσοστό κάθε αγοράς ή πώλησης μέσω BigTech – είτε αφορά συνδρομές σε Netflix, Spotify κλπ είτε προώθηση σε Facebookή Google είτε αγορές από την Amazon, την Skroutz κλπ – με στόχο αυτά τα ποσά τα στηρίξουν την ελληνική πολιτιστική και βιοτεχνική παραγωγή.
Γενικότερα, από το 2018 αναφέρομαι στην μετεξέλιξη του καπιταλισμού σε μια σύγχρονη μορφή τεχνολογικά προηγμένης φεουδαρχίας – τεχνοφεουδαρχία την ονομάζω. Αντίθετα με άλλους αναλυτές που θεωρούν ότι, απλά, ο καπιταλισμός έχει νέα εργαλεία, πεποίθησή μου είναι ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια εντελώς νέα μορφή κεφαλαίου, το οποίο ονομάζω νεφο-κεφάλαιο (cloudcapital) και το οποίο αποδείχθηκε τόσο τοξικό που κατάφερε να υπερβεί τον καπιταλισμό και να μας οδηγήσει σε κάτι ακόμα χειρότερο. Όλα αυτά είναι το θέμα του επόμενου βιβλίου μου που έχει προγραμματιστεί να εκδοθεί, αρχικά, στην Βρετανία τον επόμενο Σεπτέμβρη από την Penguin – με τίτλο, βέβαια, Τεχνοφεουδαρχία (Technofeudalism).