Ο Ιωάννης Πατρελάκης είναι Χανιώτης και Τελειόφοιτος του Τμήματος Ηλεκτρονικών του ΕΛΜΕΠΑ. Δραστήριος συνδικαλιστικά στον φοιτητικό του Σύλλογο και μέλος του Δ.Σ. μέσα από την παράταξη των ΕΑΑΚ, συμμετέχει εδώ και χρόνια στα κινήματα της νεολαίας αλλά και στα τοπικά κινήματα της πόλης των Χανίων, από τους αγώνες για την προστασία του φυσικού πλούτου και την υπεράσπιση της παραλίας στα Φαλάσαρνα μέχρι και τον αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίηση στο Λόφο Καστέλι.
Ασχολείται όμως και με το ψάρεμα και με αγροτικές εργασίες ενώ είναι και καλλιεργητής προϊόντων. Μέσα από τη Λαϊκή Ενότητα πιστεύει ότι μία μαζική, μετωπική και ενωτική ριζοσπαστική αριστερά είναι εφικτή.
Ο κ. Πατρελάκης τονίζει ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ είναι αναγκαία «μια αριστερά ενωτική, μακριά από ιδεολογικές αγκυλώσεις, που να μπορεί να δίνει απαντήσεις στα καθημερινά προβλήματα του κόσμου». Όπως λέει το ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη ρήξη, είναι πρώτα και κύρια μια εκλογική συνεργασία, μεταξύ του του ΜέΡΑ25, της Λαϊκής Ενότητας-Ανυπότακτη Αριστερά και άλλων ανένταχτων αγωνιστών και αγωνιστριών που συντελέστηκε σε μια προσπάθεια για υπέρβαση σε αυτό που αναγνωρίζεται ως «το διαχρονικό πρόβλημα της πολυδιάσπασης».
Ο κ. Πατρελάκης κάνει ξεκάθαρη τη θέση του ΜέΡΑ25 σε σχέση με τις εξορύξεις: «Δεν πρέπει να προχωρήσουν ποτέ, καθώς η Κρήτη, οι άνθρωποι της, η οικονομία και το περιβάλλον της θα βρεθούν υπό διαρκή κίνδυνο».
Όπως λέει:
«Μια κλειστή θάλασσα όπως η Μεσόγειος, που τελεί ήδη από κατάρρευση- και οι ψαράδες μας το ξέρουν καλά- πρέπει να αναζωογονηθεί με φρένο στην υπεραλίευση και την ρύπανση, και όχι να απειλείται περαιτέρω. Όσον αφορά την συνεκμετάλλευση, υποστηρίζει ότι «η Ελλάδα έχει αδιαπραγμάτευτα κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο, αλλά συγχρόνως δεν μπορεί ο «δικός μας μαξιμαλισμός», να είναι απάντηση στον τούρκικο μαξιμαλισμό».
Σχολιάζει το γεγονός ότι η Κρήτη είναι η πρώτη περιφέρεια της Ελλάδας σε αριθμό αυτοκτονιών σημειώνοντας ότι «την στιγμή που προσπαθούν να μας πείσουν ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει, εκατοντάδες άνθρωποι οδηγούνται στην αυτοκτονία. Η μνημονιακή ερήμωση, η πτώση του βιοτικού επιπέδου για τα λαϊκά στρώματα, ο εγκλωβισμός της νεολαίας στο δίλημμα μετανάστευση ή εξοντωτική εργασία, η διάλυση του κοινωνικού κράτους που καθιστά πολυτέλεια την πρόσβαση σε στοιχειώδη αγαθά, όπως η υγεία, η θέρμανση, εντείνουν την απόγνωση». Γι’ αυτό λοιπόν, όπως λέει, σήμερα είναι «πιο αναγκαίο από ποτέ» ένα πρόγραμμα ρήξης.
Σε σχέση με την άνθηση του οργανωμένου εγκλήματος στην Κρήτη ο κ. Πατρελάκης επισημαίνει ότι «μεγάλα κυκλώματα παραβατικότητας έχουν προσβάσεις στον κρατικό μηχανισμό» ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζει μία αντίφαση, όπου διατίθενται αστυνομικές δυνάμεις για το κυνήγι της «μικροπαραβατικότητας φτωχοδιαβόλων» ή και στο «λυσσαλέο κυνήγι της νεολαίας» όχι όμως στην πάταξη του οργανωμένου εγκλήματος. Γι’ αυτό, τονίζει, «βασικότερο ζήτημα είναι η αλλαγή των προτεραιοτήτων, προκειμένου να αναμετρηθούμε και να εξαλείψουμε το οργανωμένο έγκλημα, το οποίο στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων συνορεύει με την πολιτική εξουσία και την «κανονική» οικονομία».
Διαβάστε ολόκληρη την συνέντευξη του Ιωάννη Πατρελάκη στον «Α.τ.Κ.»:
ΕΡΩΤΗΣΗ: κ. Πατρελάκη, η πολυδιάσπαση της Αριστεράς δεν είναι σύγχρονο φαινόμενο ενώ πολλές φορές οι αριστερές δυνάμεις αρνούνται τον αριστερό χαρακτήρα από άλλους. Είναι το ΜέΡΑ25 ένα Αριστερό κόμμα με την παραδοσιακή έννοια του όρου; Τι θεωρείται ότι είναι αυτό που ορίζει το ΜέΡΑ25 ως κόμμα και που σας ώθησε στο να συμμετάσχετε σε τόσο μικρή ηλικία στο ψηφοδέλτιό του;
Ιωάννης Πετρελάκης: Κατά την γνώμη μου, σήμερα είναι πιο αναγκαία από ποτέ, μια αριστερά ενωτική, μακριά από ιδεολογικές αγκυλώσεις, που να μπορεί να δίνει απαντήσεις στα καθημερινά προβλήματα του κόσμου. Το ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη ρήξη, είναι μια εκλογική συνεργασία, μεταξύ του του ΜέΡΑ25, της Λαϊκής Ενότητας-Ανυπότακτη Αριστερά της οποίας είμαι μέλος, και άλλων ανένταχτων αγωνιστών και αγωνιστριών. Σε μια προσπάθεια λοιπόν, να υπερβούμε το διαχρονικό πρόβλημα της πολυδιάσπασης, κινούμαστε πάνω σε ένα πρόγραμμα ρήξης, απέναντι στην μνημονική λαίλαπα που βιώνουμε. Ο λαός και η νεολαία, έχουν ανάγκη να ανασάνουν, έχουν ανάγκη από μια τέτοια φωνή, που θα υπερασπίζεται τα συμφέροντα τους, αυτός είναι και ο λόγος που με ώθησε και εμένα να ασχοληθώ, να στρατευτώ και να συμμετέχω με τη σειρά μου στο ψηφοδέλτιο του ΜέΡΑ25-Συμμαχία για την ρήξη στα Χανιά.
ΕΡ.: Μέχρι πρόσφατα κάποιες πολιτικές δυνάμεις της χώρας εξέφραζαν θέση υπέρ της πιθανότητας συνεκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών στο Αιγαίο με την Τουρκία. Είναι εφικτή; Είναι επιθυμητή από το κόμμα σας; Αν όχι, γιατί; Και εφόσον είστε υπέρ μίας εναλλακτικής, ποια είναι αυτή;
Ι.Π.: Αρχικά, πρέπει να θυμίσω την ξεκάθαρη μας θέση ενάντια στις εξορύξεις στη Μεσόγειο. Δεν πρέπει να προχωρήσουν ποτέ, καθώς η Κρήτη, οι άνθρωποι της, η οικονομία και το περιβάλλον της θα βρεθούν υπό διαρκή κίνδυνο. Μια κλειστή θάλασσα όπως η Μεσόγειος, που τελεί ήδη από κατάρρευση- και οι ψαράδες μας το ξέρουν καλά- πρέπει να αναζωογονηθεί με φρένο στην υπεραλίευση και την ρύπανση, και όχι να απειλείται περαιτέρω. Όσον αφορά την συνεκμετάλλευση, η θέση μας είναι ξεκάθαρη: η Ελλάδα έχει αδιαπραγμάτευτα κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο, αλλά συγχρόνως δεν μπορεί ο «δικός μας μαξιμαλισμός», να είναι απάντηση στον τούρκικο μαξιμαλισμό. Το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) πρέπει να αποτελέσει τον πυρήνα των λύσεων που θα βασίζονται στην ισοτιμία και την αναλογικότητα για όλα τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου. Οι διμερείς διαπραγματεύσεις με την αναθεωρητική Τουρκία (που δεν έχει υπογράψει της UNCLOS) δεν πρόκειται να οδηγήσουν πουθενά, ειδικά όσο οι «σύμμαχοι» μας προσεγγίζουν τις μαξιμαλιστικές τουρκικές επιδιώξεις ως ένα ακόμα διαπραγματευτικό χαρτί στο «μεγάλο παζάρι» της ευρύτερης περιοχής. Βασικός παράγοντας της λύσης είναι να πάψει το Αιγαίο να αποτελεί «ΝΑΤΟϊκή λίμνη», όπου οι σχέσεις των δύο λαών μπαίνουν στον «πάγκο του χασάπη», υπό το πρίσμα των Αμερικανικών επιδιώξεων. Εξάλλου, υπό αυτό το πρίσμα γίνεται η σημερινή συζήτηση για την συνεκμετάλλευση. Γι’ αυτό είναι αναγκαία η πολυμερής περιφερειακή συνεννόηση, ώστε οι παροδικές επιδιώξεις της εκάστοτε χώρας να μην χρησιμοποιούνται εις βάρος άλλων (πχ Μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης). Ταυτόχρονα, η χώρα μας οφείλει να είναι υπερασπιστής του Διεθνούς Δικαίου, ώστε οι θέσεις της να έχουν εμβέλεια, κύρος και πραγματικούς συμμάχους. Υπό αυτήν την έννοια, συμμαχίες με άλλες αναθεωρητικές και πολεμοκάπηλες χώρες, όπως το Ισραήλ που αμφισβητεί δικαιώματα των λαών της περιοχής και, πάνω από όλα, των Παλαιστίνιων, υποσκάπτουν την διεθνή υπόσταση της χώρας, παρά τις αυταπάτες που διασπείρουν όλες οι κυβερνήσεις της τελευταίας δεκαετίας.
ΕΡ.: Η Κρήτη σε σχέση με άλλες περιοχές της χώρας έχει καλούς ρυθμούς ανάπτυξης και τους χαμηλότερους δείκτες οικονομικής ανισότητας. Όμως, η ύπαιθρος ερημώνει. Σχολεία κλείνουν, χωριά έχουν μείνει με ηλικιωμένους ανθρώπους. Το φαινόμενο δεν αφορά μόνο την Κρήτη και την Ελλάδα αλλά είναι ένα γενικότερο φαινόμενο. Στην Κρήτη όμως τι μπορεί να γίνει;
Ι.Π.: Παλαιότερα, τόσο η Kρήτη όσο και σε πολλές περιοχές της υπαίθρου, στη υπόλοιπη χώρα, είχαν σοβαρή γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή, ωστόσο με τα χρόνια μειώνεται. Το κόστος της παραγωγής είναι πολύ υψηλό , ο ανταγωνισμός οξύνεται (τόσο διεθνώς, όσο και εγχώρια από τις μεγάλες μονάδες), οδηγώντας τον πρωτογενή τομέα στον μαρασμό. Το μόνο που μπορεί να επιβιώσει με αξιώσεις είναι η εξειδικευμένη μονοκαλλιέργεια για εξαγωγή, κάτι το οποίο όμως εξαρτάται απόλυτα από τις διεθνείς διακυμάνσεις, ενώ ταυτόχρονα έχει τεράστιο αρχικό κόστος, που δεν μπορεί να καλυφθεί από τους μικρούς παραγωγούς. Πλέον, φαίνεται να δίνεται σαφή προτεραιότητα στον τουρισμό, με την Κρήτη να είναι από τους βασικούς τουριστικούς προορισμούς για όλη την Ευρώπη.
Πρέπει να ενισχύσουμε τον πρωτογενή τομέα και τα αγροτικά προϊόντα και τους παραγωγούς, με φοροαπαλλαγή στα καύσιμα και στις προμήθειες διότι το κόστος αυτό καθορίζει εν τέλει την βιωσιμότητα του πρωτογενή τομέα. Με αυτόν τον τρόπο οι νέοι θα έχουν κίνητρο να ασχοληθούν με την παραγωγή και να ξαναγυρίσουν στα χωριά, αναζωογονώντας την γη. Ταυτόχρονα πρέπει να ξαναδούμε στα σοβαρά το μοντέλο των συνεταιρισμών.
Η δυνατότητα μείωσης του κόστους παραγωγής μέσω της συνεργασίας των παραγωγών, θα αντιμετωπίσει πολλά ζητήματα, αρκεί να μην επαναληφθεί το αποτυχημένο μοντέλο που δοκιμάστηκε τις προηγούμενες δεκαετίες: δηλαδή να προστατευθεί ο μικρός παραγωγός από σχέσεις εξάρτησης εντός του συνεταιρισμού, να διασφαλιστεί η εναλλαγή στις διοικήσεις, να υποστηρίζεται ο συνεταιρισμός από το κράτος με ευνοϊκά δάνεια, αλλά να μπει και ο καταναλωτής στο παιχνίδι, με διαμόρφωση δεσμών ανάμεσα σε παραγωγικούς και καταναλωτικούς συνεταιρισμούς, ώστε να ενισχύεται η τοπική συνοχή και να λειτουργεί η κοινωνία ως «ελεγκτής» των δυνάμεων που σπρώχνουν το συνεταιρισμό προς τον εκφυλισμό.
ΕΡ.: Η Κρήτη έχει πολλά θετικά όμως και κάποια σημαντικά προβλήματα που αποτυπώνονται και σε αριθμούς. Ας πούμε, η Κρήτη είναι η πρώτη περιφέρεια στη χώρα σε αριθμό αυτοκτονιών με 103 αυτοκτονίες μόνο το 2022. Επίσης, η Κρήτη είναι πρώτη περιφέρεια σε παιδική παχυσαρκία ενώ σημαντικό είναι το πρόβλημα και της βίας, με την Κρήτη να έχει τα υψηλότερα ποσοστά πανευρωπαϊκά στην κακοποίηση έφηβων γυναικών. Τι αποτυπώνουν όλα αυτά τα στοιχεία και πώς μπορεί να υπάρξει βελτίωση σε αυτούς τους δείκτες;
Ι.Π.: Τα νούμερα που αναφέρετε είναι ενδεικτικά, είναι καιρός να αλλάξει η πολιτική της φτώχειας και της εξαθλίωσης, που βάζει φρένα στην προοπτική των νέων. Αυτή η πολιτική είναι που οδηγεί σε κοινωνικά αδιέξοδα. Την στιγμή που προσπαθούν να μας πείσουν ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει, εκατοντάδες άνθρωποι οδηγούνται στην αυτοκτονία. Η μνημονιακή ερήμωση, η πτώση του βιοτικού επιπέδου για τα λαϊκά στρώματα, ο εγκλωβισμός της νεολαίας στο δίλημμα μετανάστευση ή εξοντωτική εργασία, η διάλυση του κοινωνικού κράτους που καθιστά πολυτέλεια την πρόσβαση σε στοιχειώδη αγαθά, όπως η υγεία, η θέρμανση, εντείνουν την απόγνωση. Ενώ από την άλλη μεριά νέοι και νέες, εγκλωβίζονται σε επιβλαβή κοινωνικά περιβάλλοντα. Αυτό λοιπόν που σήμερα εμφανίζεται πιο αναγκαίο από ποτέ είναι ένα πρόγραμμα ρήξης. Οφείλουμε να δώσουμε κοινωνικές διεξόδους σε τόσους ανθρώπους που αδυνατούν να βιοποριστούν, αλλά και προοπτική για ζωή. Για μια ζωή με αξιοπρέπεια και ευκαιρίες στην εργασία. Με τις δράσεις των φοιτητικών συλλόγων μας στην πόλη, πχ το ετήσιο Αντι-Πολεμικό Φεστιβάλ που έχει γινεί θεσμός, προσπαθούμε να αναδείξουμε μια άλλη κουλτούρα ζωής, συλλογική και αλληλέγγυα, αναγκαία για να χτίσουμε και μια κοινωνία που δεν θα είναι ζούγκλα «όλοι εναντίον όλων».
Το ζήτημα της έμφυλης βίας έχει διακριτότητα και σωστά απασχολεί την πολιτική συζήτηση δεδομένου του κύματος γυναικοκτονιών στην Ελλάδα. Νομίζω ότι η διάλυση του κοινωνικού κράτους έχει επιπτώσεις και σε αυτό το ζήτημα, δηλαδή στον εγκλωβισμό των γυναικών σε περιβάλλοντα βίας, αφού δεν υπάρχουν επαρκείς δομές φιλοξενίας, ούτε επαρκής στήριξη των θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας για να μπορέσουν να ξεφύγουν. Χρειάζεται να διεκδικηθεί ένα πλαίσιο στήριξης αλλά και ένα πλαίσιο διαχείρισης καταγγελιών αποτελεσματικό, που να προστατεύει πραγματικά τα θύματα, αντίθετα με περιστατικά που βρίσκουν συχνά το φως της δημοσιότητας, που γυναίκες που υποβάλλουν καταγγελίες αντιμετωπίζουν είτε απροθυμία είτε τη συμβουλή της αστυνομίας να επιστρέψουν σπίτι τους. Την ίδια ώρα, η προώθηση συντηρητικών πολιτικών από την κυβέρνηση και το ψάρεμα στα νερά της ακροδεξιάς δίνουν τροφή στο μισογυνισμό και τις σεξιστικές αντιλήψεις.
ΕΡ.: Οργανωμένο έγκλημα στην Κρήτη. Είναι ξεκάθαρο ότι πίσω από την άνθησή του, πέρα από την παρακμή που παρατηρείται σε περιοχές της επαρχίας που ευνοεί την άνθηση της παραβατικότητας, υπάρχουν και ισχυρά συμφέροντα που προσφέρουν κάλυψη. Πολλοί, μεταξύ αυτών και πολιτικοί της Αριστεράς, έχουν μιλήσει για πολιτική συνενοχή και «γερές πλάτες» που επιτρέπουν αυτή την κατάσταση. Πώς μπορεί να καταπολεμηθεί;
Ι.Π.: Το ζήτημα πρώτα και κύρια είναι θέμα πολιτική προτεραιότητας. Από την μια, μεγάλα κυκλώματα παραβατικότητας έχουν προσβάσεις στον κρατικό μηχανισμό. Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν αποκαλυφθεί μεγάλα σκάνδαλα, καταλήγοντας να μένουν στο απυρόβλητο. Από την άλλη, βλέπουμε είτε ένα κυνήγι μικροπαραβατικότητας και των φτωχοδιαβόλων, είτε ακόμα χειρότερα, να διατίθενται αστυνομικές δυνάμεις, σε χώρους με μηδενική παραβατικότητα, όπως τα πανεπιστήμια και το αναίτιο, λυσσαλέο κυνήγι της νεολαίας.
Οι εικόνες του αιματοκυλισμένου παιδιού στο ΑΠΘ, το κυνήγι φοιτητών στα Χανιά, είναι δείγμα, ότι η προτεραιότητα μέχρι σήμερα είναι η καταστολή των οποιασδήποτε φωνής αντίδρασης απέναντι στην ισχύουσα πολιτική κατάσταση. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι το βασικότερο ζήτημα είναι η αλλαγή των προτεραιοτήτων, προκειμένου να αναμετρηθούμε και να εξαλείψουμε το οργανωμένο έγκλημα, το οποίο στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων συνορεύει με την πολιτική εξουσία και την «κανονική» οικονομία.
Πρώτα και κύρια χρειάζεται ρήξη με την ολιγαρχία και τα μεγάλα συμφέροντα, αλλά τα κόμματα που στήριξαν και στηρίζουν τα μνημόνια δεν είναι διατεθειμένα για κάτι τέτοιο. Το ΜέΡΑ25 – Συμμαχία για τη Ρήξη είναι μια δύναμη που το πρόγραμμά της αλλά και οι αγώνες που έχουν δώσει οι άνθρωποι που την απαρτίζουν, συγκρούονται με τις πολιτικές που ασκούνται κατά τα συμφέροντα για την ολιγαρχία.