“Κίνδυνος-θάνατος” για πολλές καλλιέργειες της Κρήτης και ολόκληρης της χώρας αποτελεί ο οργανισμός καραντίνας Spodoptera frugiperda, η παρουσία του οποίου επιβεβαιώθηκε από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και αμέσως ξέσπασε συναγερμός, καθώς πρόκειται για τον δεύτερο πιο επικίνδυνο οργανισμό για τη γεωργία μετά την ξυλέλλα!
Η εμφάνισή του εντοπίστηκε στις Περιφερειακές Ενότητες Λακωνίας και Ανατολικής Αττικής, με τους επιστήμονες να κάνουν λόγο για ενδεχόμενη εμφάνιση του οργανισμού λόγω της κακοκαιρίας “Daniel”! Ο οργανισμός αυτός “χτυπάει” καλλιέργειες όπως βαμβάκι, κράμβες, κολοκυνθοειδή, φιστίκια, μηδική (σ.σ. σιτηρά), κρεμμύδια, φασόλια, γλυκοπατάτα, ντομάτες και άλλα σολανώδη (μελιτζάνες, πιπεριές, καπνός), καθώς και αρκετά καλλωπιστικά φυτά.
Σύμφωνα με δελτίο Τύπου της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής, απαιτείται η λήψη επίσημων μέτρων για τον περιορισμό της διασποράς και την εξάλειψή του, σε εφαρμογή του εκτελεστικού κανονισμού (Ε.Ε.) 2023/1134.
Όπως αναφέρει η ΔΑΟΚ Δράμας, τα δείγματα του επιβλαβούς οργανισμού προέρχονται από συλλήψεις σε φερομονικές παγίδες που έχουν τοποθετηθεί στο πλαίσιο του ετήσιου Εθνικού Προγράμματος Επισκοπήσεων για επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας.
Το έντομο Spodoptera frugiperda αποτελεί ενωσιακό επιβλαβή οργανισμό καραντίνας για την Ε.Ε. και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο επιβλαβών οργανισμών προτεραιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω του σοβαρού δυνητικού οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού αντίκτυπου για το έδαφος της Ένωσης. Το είδος Spodoptera frugiperda ανήκει στην οικογένεια Noctuidae και είναι εξαιρετικά πολυφάγο. Έχει καταγραφεί σε πάνω από 350 είδη φυτών ξενιστών από περισσότερες από 75 οικογένειες.
Είναι έντομο-εισβολέας;
Το Spodoptera frugiperda έχει μεγάλο αριθμό γενεών ανά έτος. Τα ενήλικα έχουν την ικανότητα πτήσης 100 χιλιομέτρων σε μία νύχτα. Εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι έντομο-εισβολέας, δεν έχει εξειδικευμένους φυσικούς εχθρούς στις περιοχές όπου έχει εξαπλωθεί και οι πληθυσμοί του συνεχίζουν να αυξάνουν.
Με βάση τον νέο Εκτελεστικό Κανονισμό που είναι σε ισχύ (08/06/2023), έχουν τεθεί πρόσθετοι περιορισμοί στην εισαγωγή καρπών των ειδών Capsicum, Momordica, Solanum aethiopicum, S. macrocarpon και S. melongena (μελιτζάνα), φυτών Asparagus officinalis (σπαράγγι), Zea mays (αραβόσιτος, εκτός της ζωντανής γύρης, των καλλιεργειών φυτικών ιστών και των σπόρων), Chrysanthemum, Dianthus και Pelargonium (εκτός των σπόρων).
«Παρακαλούμε τους αποδέκτες τού παρόντος εγγράφου, σε περίπτωση εντοπισμού ασυνήθιστων συμπτωμάτων ή έστω και με υπόνοια παρουσίας ύποπτων προνυμφών σε κάποια καλλιέργεια, να ενημερώνετε άμεσα το Τμήμα Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της οικείας ΔΑΟΚ», όπως επισημαίνεται.
«Άμεσα νομοθετικά μέτρα»
Την ανάγκη να προχωρήσει η κυβέρνηση άμεσα στη λήψη νομοθετικών μέτρων και κατόπιν καλλιεργητικών ή άλλων, τονίζει μιλώντας στο neakriti.gr ο γεωπόνος του ΕΛΓΟ “Δήμητρα” στο Ηράκλειο Στέφανος Λιβέρης.
«Πριν από μερικές δεκαετίες μάς ήρθε η φυλλοξήρα. Το 2008 μας είναι η Tuta. Ύστερα είχαμε τον κίνδυνο της ξυλέλλα. Τώρα αυτό… Δε γίνεται κάθε τόσο να έχουμε διαρκώς στη χώρα μας νέους εχθρούς των καλλιεργειών μας. Και σε τελευταία ανάλυση, θα πρέπει κάποτε η ελεύθερη διακίνηση αγροτικών προϊόντων και η ελεύθερη διακίνηση πολλαπλασιαστικού υλικού από τις άλλες χώρες προς τη χώρα μας να σταματήσει, αν θέλουμε πραγματικά να προστατευτούμε από αυτούς τους κινδύνους»…
Καταλήγοντας, ο Στέφανος Λιβέρης επισημαίνει στο neakriti.gr ότι είναι επικίνδυνο να γίνεται συσχετισμός για ενδεχόμενη παρουσία του οργανισμού από την κακοκαιρία “Daniel”, διότι με αυτόν τον τρόπο απαλλάσσεται από τις ευθύνες της η κυβέρνηση της χώρας».
«Να προετοιμάσουμε το κράτος για όλο αυτό που έρχεται»
Τον “κώδωνα” του κινδύνου για το επόμενο διάστημα μετά την υποχώρηση του νερού στον Θεσσαλικό Κάμπο κρούει προς την εφημερίδα μας, αναφερόμενος και συνολικά στην κλιματική αλλαγή, ο κτηνίατρος-ερευνητής Αλέκος Στεφανάκης.
«Η κακοκαιρία, που μετέτρεψε τον κάμπο σε λίμνη, είχε ως αποτέλεσμα να σκοτώσει τους μη υδρόβιους οργανισμούς και να επιλέξει την ανάπτυξη των υδρόβιων για ένα διάστημα. Και αυτή η κατάσταση έχει προκαλέσει μία φοβερή ανισορροπία στο περιβάλλον. Αυτή η ισορροπία στο περιβάλλον, που έγινε σε επίπεδο φυτών και ζώων, δηλαδή και χλωρίδας και πανίδας, συνεπάγεται ανισορροπία και στους ξενιστές. Δηλαδή, τα μικρόβια, τους ιούς, τα παράσιτα, που παρασιτούν στα φυτά και τα ζώα. Αυτή η αλλαγή στο οικοσύστημα ασφαλώς θα φέρει και σημαντικές αλλαγές και στην ισορροπία όλου αυτού του οικοσυστήματος. Και ασφαλώς θα πρέπει να έχουμε όλοι τα μάτια μας ανοιχτά. Θέλει επιτήρηση γιατί, μετά την απόσυρση των νερών, θα εμφανιστούν τα προβλήματα», σύμφωνα με τον Αλέκο Στεφανάκη.
«Θα έχουμε μεταλλάξεις οργανισμών»
Στο σημείο αυτό, ο ερευνητής-κτηνίατρος έκανε λόγο για επερχόμενες μεταλλάξεις των οργανισμών αυτών.
«Σε αυτές τις αλλαγές, η φύση αντιδρά προκαλώντας μεταλλάξεις. Δηλαδή, οι οργανισμοί, στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν και να προσαρμοστούν στα καινούργια δεδομένα του περιβάλλοντός τους, μεταλλάσσονται. Γιατί στη φύση, επειδή γίνεται φυσική επιλογή, επιβιώνει αυτός που μπορεί να προσαρμοστεί».
Συνεχίζοντας, ο Αλέκος Στεφανάκης αναφέρεται στον παράγοντα “άνθρωπο”, λέγοντας ότι «εμείς στην προσπάθειά μας να δημιουργήσουμε ένα τεχνητό περιβάλλον για να προστατεύσουμε τους εαυτούς μας – τις πόλεις, τα σπίτια, τον κλιματισμό μας και όλα αυτά – είμαστε μονίμως απέναντι σε μία φύση, που μας τονίζει ότι εκείνη έχει τον πρώτο και κύριο λόγο. Στο μεταξύ, οι παλιές γενιές έχουν μια εμπειρία διότι είχαν μεγαλύτερη επαφή με τη φύση, αλλά αντιλαμβάνεστε ότι είναι μεγάλη πρόκληση ειδικά για τις μικρότερες γενιές, που είχαν την ατυχία να μεγαλώσουν μέσα στα αστικά κέντρα. Επειδή όμως τα κριτήρια δεν πρέπει να είναι με βάση τα αστικά κέντρα αλλά με βάση τη φύση, θα πρέπει να ενεργοποιηθούν όλοι οι οργανισμοί επιτήρησης των αλλαγών και να περιμένουμε εξελίξεις σε δύσκολα θέματα διαχείρισης. Θα φανούν με τον χρόνο».
Και κατέληξε ως εξής: «Εμείς, κάνοντας την εντατικοποίηση της κτηνοτροφίας για να καλύψουμε τις ανάγκες μας σε τρόφιμα, προκαλέσαμε και τη δημιουργία και μετεξέλιξη καινούργιων παθογόνων-μικροοργανισμών και καινούργιων νοσημάτων. Των περίφημων νοσημάτων “του πολιτισμού”. Και ασφαλώς ισχύει το ίδιο και στα νοσήματα του ανθρώπου. Σήμερα ο επηρεασμός και η αλλαγή ενός οικοσυστήματος, που δεν είναι μικρό, του Θεσσαλικού Κάμπου. Ή η τρομακτική αλλαγή που έχει επέλθει εξαιτίας των πυρκαγιών σε μεγάλες εκτάσεις, στον Έβρο, τη Ρόδο, τη Χαλκίδα κ.λπ. ασφαλώς και θα μας επιφέρουν αλλαγές. Το μυστικό είναι η συνεργασία. Δεν μπορεί να τα ξέρει κανείς όλα. Άρα θα πρέπει να καθίσουμε όλοι σε ένα τραπέζι και να συζητήσουμε για όλα αυτά που μας έχουν βρει».
